Badanie GBS – kiedy należy je wykonać? Co oznacza GBS dodatni a GBS ujemny?

Okres ciąży to w życiu kobiety wyjątkowy czas. To przede wszystkim radość z powodu zbliżających się narodzin dziecka, ale także okres wzmożonych obaw o swój stan zdrowia. Ciąża jest wymagająca i wymusza na kobietach dużo większą świadomość swojego ciała i jego możliwości. To także konieczność regularnych badań i szczególnego dbania o siebie. Kontrole lekarskie i poszczególne testy laboratoryjne to gwarancja tego, że jakakolwiek, nawet najmniejsza nieprawidłowość, może zostać szybko wyłapana przez lekarza prowadzącego i skutecznie leczona. Jednym z takich testów jest badanie GBS. O tym, na czym polega GBS, kiedy i u kogo jest wykonywane oraz o czym świadczą wyniki GBS w ciąży, warto wiedzieć, szczególnie w wypadku planowania ciąży lub zbliżającego się porodu.

Czym jest badanie GBS?

Wiele kobiet zastanawia się – „GBS co to?”. Otóż badanie GBS to badanie przesiewowe, a dokładniej mówiąc test mikrobiologiczny, który pozwala na wykrycie obecności paciorkowców z grupy GBS ( ang. Group B Streptococcus) w pochwie.  Nazwa badania pochodzi właśnie od rodzaju wykrywanych w nadaniu bakterii.

Rekomendacja Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego to jednoznaczne wskazanie do wykonania tego testu u wszystkich kobiet będących w ciąży. Według zaleceń, badanie powinno zostać wykonane pod koniec ciąży, najlepiej pomiędzy 35., a 37. tygodniem ciąży.

Termin ten jest ustalony ze względu na możliwość przeniesienia bakterii z matki na dziecko podczas akcji porodowej. Zakażenie dziecka paciorkowcami może prowadzić do groźnego w powikłaniach zapalenia płuc lub co gorsze – zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych u nowo narodzonego dziecka. Infekcja bakteryjna może skutkować także zagrażającej bezpośrednio życiu dziecka sepsy.

Dzięki wykonaniu badania i szybkim rezultatom, lekarz ginekolog może szybko poprawnie zdiagnozować zakażenie. Dzięki czemu możliwe jest wdrożenie prawidłowego i skutecznego leczenia, co pozwoli na mniejsze prawdopodobieństwo przeniesienia się bakterii na dziecko.

Paciorkowce z grupy GBS – charakterystyka i niebezpieczeństwo zakażenia

Bakterie z grupy paciorkowców GBS są powszechnie spotykane w ludzkim przewodzie pokarmowym. Tam bytują i same w sobie nie stanowią poważnego zagrożenia dla zdrowia i życia ludzkiego. Niestety, w związku z tym, że zakończenie układu pokarmowego, znajduje się w bliskiej odległości i sąsiedztwie dróg rodnych i ujścia układu moczowego, przeniesienie bakterii z układu pokarmowego na układ wydalniczy i rodny jest niezwykle proste. Anatomia cewki moczowej u kobiet to bezsprzecznie większe prawdopodobieństwo przeniesienia bakterii w tamte okolice.

U około 10% do nawet 30% kobiet, dochodzi do zakażenia GBS. Problemem jest jednak nieświadomość pań, ponieważ samo zakażenie paciorkowcami nie wywołuje typowych dla stanu zapalnego objawów. Poza tym, że sama infekcja pojawia się w okolicy układu rodnego lub moczowego, nie jest ono szczególnie niebezpieczne.

Problem zaczyna się w momencie gdy kobieta zachodzi w ciążę. Po pierwsze stan ten sprzyja rozwojowi infekcji i namnażaniu się bakterii w pochwie. Masowa kolonizacja dróg rodnych przez bakterie, zwiększa istnienie ryzyka przeniesienie bakterii na płód. Dokładniej mówiąc na noworodka w czasie porodu i w momencie przejścia dziecka przez drogi rodne kobiety.

Badanie GBS – kiedy wykonać?

Badanie GBS niezaprzeczalnie powinno być wykonane u wszystkich kobiet będących w ciąży. Jak już wspomnieliśmy wykonanie badania zleca się kobietom ciężarnym między 35., a 37. tygodniem ciąży.

Szczególną uwagą i koniecznym skierowaniem na badanie GBS lekarze ginekolodzy powinni objąć panie, które:

• chorują na cukrzycę;
• mogą urodzić przed terminem;
• w przeszłości urodziły już zakażone GBS dziecko (u tych kobiet ryzyko ponownego zakażenia jest znacznie większe).

Jak przebiega badanie na obecność paciorkowców GBS?

Badanie na stwierdzenie obecności bakterii z grupy paciorkowców GBS, pomimo lekkiego, psychicznego dyskomfortu, jest badaniem prostym i nieinwazyjnym. W dodatki jest to badanie bezbolesne. Badanie inaczej można określić jako:

• wymaz GBS;
• posiew GBS; 
• posiew w kierunku GBS.

Samo badanie polega na pobraniu przez lekarza dwóch wymazów. Pierwszy z nich lekarz pobiera z przedsionka pochwy, drugi natomiast z okolic odbytu. Procedurę wykonuje się przy pomocy cienkiej, specjalnie zaprojektowanej wymazówki i co ważne, bez użycia wziernika.

Dla pań, które silnie się stresują wszelkimi zabiegami i czują się niekomfortowo istnieje możliwość samodzielnego pobrania próbki. Po dokładnym instruktażu przez lekarza lub położną kobieta pobiera materiał do badania i wysyła go do laboratorium mikrobiologicznego.

Na wynik badania czeka się około 5 dni, ze względu na czas potrzebny na ewentualne wyhodowanie kultur bakterii.

Istotne jest to, aby kobieta posiadała wynik ze sobą w trakcie pobytu w szpitalu, aby móc przedstawić go lekarzowi odbierającemu poród.

Badanie GBS – wyniki i antybiotykoterapia okołoporodowa

Wyniki badania są jednoznaczne. Jeśli badanie GBS ma status ujemny, oznacza, to, że w pochwie badanej kobiety po prostu nie występują kolonie paciorkowców z grupy GBS. Pozytywny rezultat badania na obecność bakterii GBS wskazuje na obecność tych bakterii w pochwie.

Jeżeli u kobiety wynik testu wskaże na zakażenie paciorkowcami GBS, stosuje się antybiotykoterapię okołoporodową. Ma to na celu zapobiegnięcie zakażeniu się dziecka w trakcie porodu. Leczenie polega na dożylnym podaniu antybiotyku, w tym przypadku penicyliny G.

Co bardzo istotne to fakt, że u pacjentek z dodatnim wynikiem badania GBS, z leczeniem antybiotykami czeka się aż do porodu. Wcześniejsza terapia nie ma sensu, ze względu na to, że bakterie Streptococcus agalactie szybko się namnażają i powracają do poprzedniego stanu, zaraz po odstawieniu leków.

Nawet jeśli u kobiety w ciąży nie stwierdzono obecności paciorkowców GBS zaleca się stosowanie profilaktyki okołoporodowej. Najczęściej wskazaniem do tego jest stan, w którym wynik badania GBS jest:

• ujemny, jednak u któregoś z poprzednio urodzonych już dzieci wystąpiło zakażenie Streptococcus agalactie;
• negatywny ale obecność paciorkowców została potwierdzona w badaniu moczu na którymkolwiek etapie obecnej ciąży;
• jeszcze nie znany, ale od momentu pęknięcia błon płodowych (odejście wód płodowych) do chwili zgłoszenia się ciężarnej do szpitala na oddział położniczy upłynęło przynajmniej 18 godzin;
• jeszcze nie poznany, jednak zmierzona temperatura ciała ciężarnej wynosi 38 i więcej stopni Celsjusza;
• akcja porodowa rozpoczęła się przedwcześnie, jeszcze przed wykonaniem badań na nosicielstwo Streptococcus agalactiae;
• ujemny, ale pojawiają się lub już istnieją inne wskazania do zastosowania antybiotykoterapii okołoporodowej penicyliną G.

GBS w ciąży – to warto wiedzieć!