Ból pleców w odcinku lędźwiowym jest objawem, który rzadko jest zauważany. Większość ludzi przypisuje to siedzącemu trybowi życia, podnoszeniu ciężarów lub osteochondrozie i nie spieszy się z wizytą u lekarza. W rzeczywistości stan ten może sygnalizować zaburzenia pracy nerek, wątroby lub jelit, a problemy z układem mięśniowo-szkieletowym nie ustępują samoistnie. Tylko terminowa wizyta u specjalisty i dokładne badanie mogą pomóc w ustaleniu przyczyny bólu i znalezieniu odpowiedniego leczenia.
Informacje ogólne
Dolna część pleców to obszar, który jest narażony na znaczne obciążenia. Głównie w związku z przyjmowaniem wyprostowanej postawy ciała. Kręgosłup składa się z pięciu dużych kręgów, które są dodatkowo wzmocnione przez szkielet mięśniowy.
W 9 na 10 przypadków ból pleców lędźwiowych jest spowodowany zaburzeniami mięśniowo-szkieletowymi — osteochondrozą, skurczem mięśni, przepukliną dysku lub uciśniętymi korzeniami nerwowymi.
Pozostałe 10% przypadków wynika z chorób narządów wewnętrznych zlokalizowanych w rzucie dolnej części pleców — nerek, układu moczowo-płciowego, jelit, wątroby. Nawet lekarz podczas badania nie zawsze jest w stanie określić dokładną przyczynę bólu, dlatego schorzenie to wymaga starannej diagnostyki laboratoryjnej i instrumentalnej w prywatności.
Rodzaje bólu
Pierwszą rzeczą, o którą zapyta lekarz, jest charakter odczucia. W zależności od tego, co go powoduje, ból pleców lędźwiowych i kręgosłupa może być:
- Ostry: zwykle pojawia się nagle, charakteryzuje się dużą intensywnością; czas trwania doznań nie przekracza 1,5 miesiąca;
- Podostry: trwa od 6 do 12 tygodni;
- Przewlekły: uczucie o dowolnym natężeniu, trwające 12 tygodni lub dłużej;
- Przejściowy (zmienny) — występuje z przerwami;
- Dokuczliwy;
- Tępy;
- Silny, średni, słaby.
Podział ten jest arbitralny. W zależności od sytuacji i okoliczności, charakter i czas trwania doznań może być różny. Ważne jest, aby jak najdokładniej opisać je lekarzowi.
Przyczyny i objawy
Istnieje wiele różnych przyczyn bólu pleców w odcinku lędźwiowym. Najczęściej czynnikami prowokującymi ból kręgosłupa to:
- hipotermia;
- podnoszenie dużych ciężarów;
- nierównomierne rozłożenie obciążenia (z powodu ciąży, zaburzeń postawy, chorób układu mięśniowo-szkieletowego);
- zmiany zakaźne;
- choroby układu mięśniowo-szkieletowego;
- procesy zapalne, w tym choroby autoimmunologiczne;
- długotrwała niewygodna pozycja;
- zmiany w składzie tkanki kostnej (osteoporoza);
- procesy wolumetryczne: łagodne i złośliwe nowotwory, ropnie;
- zmiany hormonalne (menstruacja, ciąża, menopauza);
- choroby nerek (kamica moczowa, odmiedniczkowe zapalenie nerek, kłębuszkowe zapalenie nerek, ropnie);
- problemy układu żołądkowo-jelitowego;
- choroby macicy i przydatków u kobiet, prostaty u mężczyzn itd.
Diagnoza
Diagnostyka bólu pleców w odcinku lędźwiowym wymaga kompleksowego badania. Pierwszym krokiem do znalezienia przyczyny jest wywiad. Lekarz wyjaśnia:
- lokalizację bólu pleców lędźwiowych;
- jego charakter i czas trwania;
- przyczynę bólu lub powody, które go wywołują;
- okoliczności, w których dochodzi do poprawy stanu (określona postawa, bezruch, przyjmowanie leków itp.).
Obowiązkowe są informacje o przebytych urazach i chorobach, jak również o rozpoznanych już przewlekłych patologiach. Dalsze możliwe poszukiwania diagnostyczne według uznania lekarza obejmują:
- Ogólne badania krwi i moczu: pomagają wykryć procesy zapalne w organizmie;
- Biochemiczne badania krwi na oznaki uszkodzenia nerek, trzustki, wątroby;
- USG jamy brzusznej i miednicy, USG prostaty;
- Badanie ultradźwiękowe nerek;
- Zdjęcia rentgenowskie, tomografia komputerowa (CT);
- Rezonans magnetyczny (MRI) kręgosłupa lędźwiowego;
- RTG klatki piersiowej;
- Badania obrazowe.
Jeśli istnieje podejrzenie patologii, po wstępnej diagnozie i badaniu, zalecane są bardziej szczegółowe testy, badania i konsultacje ze specjalistami. Pomoże to w potwierdzeniu lub odrzuceniu diagnozy.
Ból pleców lędźwiowych — leczenie
Leczenie bólu dolnej części pleców zależy od jego przyczyny. Może być zaangażowany neurolog, urolog, ginekolog lub chirurg. W przypadku chorób układu mięśniowo-szkieletowego lekarze stosują metody farmakologiczne, nielekowe i chirurgiczne w celu poprawy stanu pacjenta.
Leczenie farmakologiczne
Najczęściej stosowanymi środkami na przeciążeniowy ból pleców lędźwiowych są niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ). Są to leki na bazie diklofenaku, nimesulidu, ibuprofenu, meloksykamu i ich pochodnych. Są one przepisywane w postaci tabletek, zastrzyków dożylnych i domięśniowych, czopków doodbytniczych oraz kremów, maści i plastrów stosowanych miejscowo. O dawkowaniu i czasie trwania leczenia decyduje lekarz, gdyż niekontrolowane stosowanie tych leków może powodować nieprzyjemne skutki uboczne.
Jeśli leki z grupy NLPZ nie są skuteczne, lekarze przepisują leki hormonalne (kortykosteroidy). Hamują one również stan zapalny i pomagają zmniejszyć ból.
Trzecią grupą leków poprawiających stan pacjenta są leki przeciwskurczowe (mydocalm, sirdalud). Łagodzą skurcze mięśni w odcinku lędźwiowym.
Dodatkowo mogą być przepisywane:
- leki przeciwobrzękowe w celu zmniejszenia obrzęku uciśniętego korzenia;
- witaminy z grupy B poprawiające przewodnictwo nerwowe;
- środki uspokajające.
Leczenie nielekowe uzupełnia schemat leczenia farmakologicznego. W zależności od sytuacji klinicznej może obejmować:
- zabiegi fizjoterapeutyczne (magnetoterapia, leczenie laserem, elektroforeza itp.);
- ćwiczenia lecznicze — przebieg ćwiczeń jest opracowywany indywidualnie w zależności od choroby podstawowej i chorób towarzyszących;
- masaż leczniczy (wykonywany poza ostrymi zaostrzeniami);
- akupunktura;
- opieka chiropraktyczna i osteopatia.
Leczenie chirurgiczne
Pomoc chirurga jest konieczna, jeśli lekarz prowadzący na podstawie całości obrazu stwierdzi jedno ze wskazań do leczenia operacyjnego. Przepuklina dysku sama w sobie nie jest wskazaniem do leczenia operacyjnego, niezależnie od jej wielkości.
W zależności od wskazań lekarze mogą usunąć przepuklinę dysku, zmniejszyć nacisk na korzeń rdzenia kręgowego, usunąć guz itp. Decyzja o rodzaju operacji podejmowana jest indywidualnie.
Zapobieganie
Najskuteczniejszym sposobem zapobiegania bólom w odcinku lędźwiowym jest dostosowanie stylu życia tak, aby oszczędzać nerki, kręgosłup i narządy miednicy. Natomiast jeśli ból się nadal pojawi, powinien być to powód do nadzwyczajnego skontaktowania się ze specjalistą. Skutecznymi metodami zapobiegania są:
- unikanie hipotermii;
- unikanie braku aktywności fizycznej;
- uprawianie sportu amatorsko (pływanie ma szczególnie korzystny wpływ na kręgosłup i mięśnie pleców);
- stosowanie zdrowej i zrównoważonej diety — unikanie przejadania się i ograniczenie do minimum tłustych, pikantnych i słonych potraw;
- unikanie alkoholu i nikotyny;
- picie co najmniej 1,5 litra czystej wody dziennie, nie licząc herbaty, kawy i soków;
- utrzymywanie wskaźnika masy ciała na prawidłowym poziomi — nadmierna waga wpływa na stan kręgosłupa, natomiast brak wagi może powodować niewydolność nerek.
Jeśli u danej osoby zdiagnozowano już patologię układu mięśniowo-szkieletowego, zaleca się odbycie kursów profilaktycznych co najmniej dwa razy w roku, zgodnie z europejskimi zaleceniami dotyczącymi rehabilitacji patologii kręgosłupa oraz zgodnie z zaleceniami lekarza.