Borówka czarna jest nie tylko smaczna, ale zawiera także szereg cennych wartości odżywczych. W poniższym artykule poruszymy zagadnienia dotyczące tego, ile kalorii mają borówki oraz jakie wartości odżywcze zawierają.
Borówka czarna – charakterystyka
Borówka czarna, wymiennie nazywana jagodą czarną jest owocem sezonowym, goszczącym na naszych stołach od lipca do września. Ta niewysoka, dorastająca do 30 cm krzewinka, o czarnych owocach, występująca głównie w borach sosnowych i świerkowych Europy, Azji oraz Ameryki Północnej znana była już w starożytności. To o niej Wergiliusz śpiewał jako o królowej lasu a Oktawian August przedstawiał jako panaceum na dolegliwości i nieszczęścia. W II w p.n.e. Pliniusz Młodszy szczegółowo zbadał jej przydatność dla organizmu i opisał w swoim dziele „Naturalne Historie”, dzięki której botanicy i uzdrowiciele z całej Europy zaczęli zbierać jej owoce w lasach oraz uprawiać na działkach i w ogrodach. W XVI w. borówka czarna była popularnym surowcem leczniczym w medycynie ludowej, nie tylko ze względu na owoce, ale także na liście, które wykorzystywano przy leczeniu biegunki, stanu zapalnego jamy ustnej i gardła, problemów krążeniowych czy zaburzeniach widzenia.
Obok borówki czarnej mamy również bardzo popularną ostatnio borówkę amerykańską, zwaną także borówką wysoką. Ich owoce różnią się rozmiarem, kolorem i smakiem. Borówka czarna charakteryzuje się drobnymi, ciemnymi, idealnie okrągłymi owocami, po których przepołowieniu wypływa brudzący sok. Owoce borówki amerykańskiej są większe, o dużo jaśniejszym kolorze. Nigdy nie są idealnie okrągłe, a z ich wnętrza nie wypływa sok. Mimo, że oba gatunki należą do tej samej rodziny, są zupełnie odrębne.
Borówka czarna – wartości odżywcze
Współcześnie owoce borówki czarnej są cenione na całym świecie przez wzgląd na ich smak oraz wartości odżywcze i zdrowotne. W Polsce są jednym z droższych owoców (7-12 zł za 1kg), mimo to chętnie spożywanym na surowo, pod postacią przetworów, jako dodatek do deserów czy wreszcie jako suplement diety.
Warto wiedzieć, że ilość dobroczynnych dla ludzkiego organizmu składników, zawarta w owocach borówki jest naprawdę imponująca. Począwszy od związków przeciwutleniających, poprzez antocyjany, na fenolokwasach skończywszy, owoc ten może być z powodzeniem wykorzystany w profilaktyce i wspieraniu terapii chorób cywilizacyjnych. Warto wiedzieć, że stosowanie go jest również zbawienne dla organizmu podczas antybiotykoterapii, ponieważ stymuluje układ immunologiczny, poprawiając jednocześnie kondycję całego organizmu podczas choroby.
Borówka kalorie
Ile kalorii ma borówka? Borówka kcal ma tylko 65 na 100 g owoców! Dlatego jest również polecana osobom odchudzającym się, i to nie tylko ze względu na niską kaloryczność, ale także ze względu na działanie przyspieszające przemianę materii.
Jagody wartości odżywcze
Jakie konkretnie składniki odżywcze znajdziemy w borówkach czarnych? Oto lista najważniejszych z nich:
- antocyjany (pochodne delfinidyny, petunidyny, malwidyny),
- kwasy organiczne (kwas chlorogenowy, ferulowy, elagowy, kawowy),
- garbniki katechinowe,
- witaminy A, C, E i B,
- sole mineralne,
- błonnik (aż 4,54 g w 100 g owoców, przy czym dzienne zapotrzebowanie to 25 g),
- fitoestrogeny (hormony roślinne).
Jak już wiemy, wartości odżywcze borówek są bardzo liczne. Co to jednak oznacza dla naszego organizmu i jak możemy zrobić z nich pożytek?
Właściwości lecznicze borówek
Wiemy już, jak niewiele borówka kcal posiada. Przyjrzyjmy się teraz jak wspomniane wartości odżywcze przekładają się na lecznicze właściwości, jakie owoce jakie owoce jagód czarnych dostarczają nam w diecie.
- Antocyjany są związkami chemicznymi występującymi w czerwonych i fioletowych owocach. Naukowo potwierdzono ich działanie przeciwzapalne i przeciwbakteryjne, stąd z sukcesem wykorzystuje się je w leczeniu przeziębień oraz infekcji. Przeciwdziałają również wolnym rodnikom, które wywołują choroby cywilizacyjne, w tym także nowotwory. Stosuje się je w leczeniu zaburzeń widzenia takich jak zaćma, niedowidzenie zmierzchowe, degeneracji plamki żółtej oraz retinopatia cukrzycowa. Wszystko to dzięki funkcjom uszczelniającym naczynia krwionośne w gałce ocznej i obniżającym w niej ciśnienie. Antocyjany wykazują również pozytywny wpływ na włosy i paznokcie.
- Kwasy organiczne zawarte w owocach borówek mają charakter naturalnych antyoksydantów. Kwas chlorogenowy obniża wchłanianie cukru, ferulowy spowalnia procesy starzenia i cieszy się ogromną popularnością w kosmetologii, elagowy chroni DNA i hamuje rozwój nowotworu na wielu jego etapach, a kwas kawowy redukuje stres oksydacyjny. Wszystkie wymienione kwasy należą do grupy polifenoli, które w owocach borówek wykazują skomasowane działanie antynowotworowe.
- Garbniki katechinowe spowalniają rozwój chorobotwórczych mikroorganizmów w układzie pokarmowym, leczą biegunki a ponadto oczyszczają organizm z toksyn i metali ciężkich.
- Błonnik znajdujący się w owocach borówki czarnej oprócz tego, że reguluje pracę jelit, zapobiegając tym samym zaparciom, przeciwdziała też chorobom układu krwionośnego i obniża poziom cholesterolu.
- Fitoestrogeny, inaczej zwany hormonami roślinnymi, chronią przed miażdżycą, regulują poziom cholesterolu oraz hamują objawy starzenia.
Borówka czarna a borówka amerykańska
Choć ich wartości odżywcze oraz właściwości lecznicze są bardzo podobne, jedne z nich lepiej sprawdzą się w profilaktyce i leczeniu niektórych schorzeń niż drugie. Borówka czarna zawiera więcej garbników odpowiedzialnych za prawidłowe funkcjonowanie układu pokarmowego i oczyszczanie organizmu ze szkodliwych substancji. Ma również silniejsze działanie przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe. Borówka amerykańska z kolei działa skuteczniej, jeśli chodzi o profilaktykę niektórych chorób nowotworowych. Ponadto sprawniej przeciwdziała marskości wątroby. Ile kalorii ma borówka amerykańska? W tym przypadku borówka kcal ma 57 na 100 g owoców, a więc nieco mniej niż jej siostra.
Zastosowanie borówek
Borówki czarne i borówki amerykańskie z powodzeniem możemy spożywać na surowo, zwłaszcza, iż w takiej postaci zachowujemy wszystkie ich wartości odżywcze, których jak już wiemy mają całe mnóstwo. Możemy jeść je w towarzystwie innych owoców, jogurtu czy maślanki, przygotowywać z nich pyszne smoothie czy robić z nich przetwory, takie jak dżemy czy soki. Bedą fenomenalnym dodatkiem do deserów oraz ciast, które dzięki nim będą nie tylko pyszne, ale i zdrowe. Jednak w przypadku ciast pieczonych w piekarniku, pierogów czy innych dań, których przygotowanie wymaga obróbki cieplnej, pamiętajmy, że wysoka temperatura może obniżyć niektóre ich własności odżywcze.
Źródła:
- Czarna jagoda – perspektywy nowych zastosowań w profilaktyce i wspomaganiu leczenia chorób cywilizacyjnych, Janina Drozd, Elżbieta Anuszewska, Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego i Narodowego Instytutu Leków w Warszawie, Rzeszów 2013,
- Uprawa Borówki Amerykańskiej, Mgr. inż. Józef Rusnak, Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Karniowicach, 2012.