Chłoniak złośliwy układu limfatycznego

Czym dokładnie jest chłoniak złośliwy. Czy wyleczalność chłoniaka jest możliwa? Jak długo chłoniak rozwija się w organizmie człowieka? Poznaj odpowiedzi na te, i wiele innych pytań, dotyczących tego rodzaju nowotworu.

Co to jest chłoniak?

Chłoniak to rak układu limfatycznego. Rozwija się w limfocytach, które są rodzajem białych krwinek. Komórki te pomagają zwalczać choroby w organizmie i odgrywają istotną rolę w obronie immunologicznej organizmu. Ponieważ ten typ raka występuje w układzie limfatycznym, może szybko dawać przerzuty lub rozprzestrzeniać się do różnych tkanek i narządów w całym ciele. Chłoniak limfatyczny najczęściej rozprzestrzenia się do wątroby, szpiku kostnego lub płuc. Chłoniak złośliwy może rozwinąć się u osób w każdym wieku, ale jest to jedna z najczęstszych przyczyn raka u dzieci i młodych dorosłych w wieku 15–24 lat. Często jest uleczalny.

Chłoniak złośliwy – typy

Wiele osób zastanawia się co to jest chłoniak i jakie są jego rodzaje, a także jak długo chłoniak się rozwija. Otóż istnieją dwa główne typy chłoniaków: chłoniak Hodgkina i chłoniak nieziarniczy. W ramach tego podziału istnieje wiele podtypów.

Chłoniak nieziarniczy

Chłoniak nieziarniczy, który jest najczęstszym typem chłoniaka złośliwego, zwykle rozwija się z limfocytów B i T w węzłach chłonnych lub tkankach całego ciała. Wzrost guza w chłoniaku nieziarniczym może nie wpływać na każdy węzeł chłonny. Stanowi 95% przypadków chłoniaków.

Chłoniak Hodgkina

Chłoniak Hodgkina jest rakiem układu limfatycznego i lekarze mogą go zidentyfikować na podstawie obecności komórek Reeda-Sternberga, które są nieprawidłowo dużymi limfocytami B. U osób z chłoniakiem Hodgkina rak zwykle przenosi się z jednego węzła chłonnego do sąsiedniego.

Rak węzłów chłonnych – objawy

Objawy chłoniaka limfatycznego są podobne do objawów niektórych chorób wirusowych. Jednak zwykle trwają przez dłuższy czas. Niektórzy ludzie nie odczuwają żadnych objawów. Inni mogą zauważyć obrzęk węzłów chłonnych. W całym organizmie występują węzły chłonne. Obrzęk często pojawia się na szyi, pachwinie, brzuchu lub pod pachami. Obrzęki są często bezbolesne. Mogą stać się bolesne, jeśli powiększone gruczoły uciskają narządy, kości i inne struktury. Niektórzy ludzie mylą chłoniaka limfatycznego z bólem pleców. Obrzęk węzłów chłonnych układu limfatycznego może wystąpić również podczas typowych infekcji, takich jak przeziębienie. W przypadku chłoniaka obrzęk nie ustępuje. Ból może również towarzyszyć obrzękowi, jeśli wystąpił z powodu infekcji. Nakładanie się objawów może prowadzić do błędnej diagnozy. Każdy, kto ma uporczywy obrzęk węzłów chłonnych, powinien udać się do lekarza na konsultację.Inne objawy obu typów nowotworu układu chłonnego mogą obejmować:

• trwająca gorączka bez infekcji,
• nocne poty, gorączka i dreszcze,
• utrata masy ciała i zmniejszenie apetytu,
• uporczywe swędzenie,
• uciążliwe zmęczenie lub brak energii,
• ból węzłów chłonnych po wypiciu alkoholu.

Niektóre dodatkowe objawy chłoniaka nieziarniczego obejmują:

• uporczywy kaszel,
• duszność,
• ból lub obrzęk brzucha.

Ból, osłabienie, paraliż lub zmienione czucie mogą wystąpić, jeśli powiększony węzeł chłonny naciska na nerwy rdzeniowe lub rdzeń kręgowy. Chłoniak limfatyczny może szybko rozprzestrzeniać się z węzłów chłonnych do innych części ciała poprzez układ limfatyczny.

Przyczyny raka układu limfatycznego

Chłoniak nieziarniczy jest spowodowany zmianą (mutacją) w DNA rodzaju białych krwinek zwanych limfocytami, chociaż dokładny powód, dla którego tak się dzieje, nie jest znany. DNA daje komórkom podstawowy zestaw instrukcji, na przykład kiedy rosnąć i rozmnażać się. Mutacja DNA zmienia te instrukcje, więc komórki rosną. To powoduje, że rozmnażają się w niekontrolowany sposób. Nieprawidłowe limfocyty zwykle zaczynają się namnażać w 1 lub więcej węzłach chłonnych w określonym obszarze ciała, takim jak szyja, pacha lub pachwina. Z biegiem czasu nieprawidłowe limfocyty mogą rozprzestrzenić się na inne części ciała, takie jak:

• szpik kostny,
• śledziona,
• wątroba,
• skóra,
• płuca,
• żołądek,
• mózg.

W niektórych przypadkach chłoniak nieziarniczy zaczyna rozwijać się w narządzie, zamiast zaczynać się w węźle chłonnym i rozprzestrzeniać się na narząd.

Czynniki ryzyka rozwoju chłoniaka limfatycznego

1. Wiek

Niektóre typy nowotworu układu chłonnego występują częściej u młodych dorosłych, podczas gdy inne są najczęściej diagnozowane u osób powyżej 55 roku życia.

2. Płeć

Mężczyźni są nieco bardziej narażeni na rozwój nowotworu układu chłonnego niż kobiety.

3. Osłabiony układ odpornościowy

Chłoniak limfatyczny występuje częściej u osób z chorobami układu odpornościowego lub u osób przyjmujących leki osłabiające ich układ odpornościowy.

4. Rozwój niektórych infekcji

Niektóre infekcje są związane ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia chłoniaka zlośliwego, w tym zakażenie wirusem Epstein-Barr i zakażenie Helicobacter pylori.

Diagnoza nowotworu układu chłonnego

Na wizycie lekarz rodzinny przeprowadzi proste badanie fizykalne, a jeśli to konieczne może skierować pacjenta do szpitala na dalsze badania. Jeśli zostanie wypisane skierowanie do szpitala, zwykle zostanie wykonana biopsja, ponieważ jest to jedyny sposób na potwierdzenie diagnozy chłoniaka nieziarniczego. Biopsja polega na usunięciu części lub całości obrzęku węzła chłonnego, który jest następnie badany w laboratorium. Biopsja to zabieg, który często można przeprowadzić w znieczuleniu miejscowym. W niektórych przypadkach obrzęk węzła chłonnego nie jest łatwo dostępny i może być wymagane znieczulenie ogólne. Patolog (ekspert w badaniu chorej tkanki) sprawdzi następnie próbkę tkanki pod kątem obecności komórek rakowych. Jeśli obecne będą komórki rakowe, możliwe jest również dokładne zidentyfikowanie typu chłoniaka nieziarniczego, który rozwija się, co jest ważne przy planowaniu leczenia. Jeśli biopsja potwierdzi rozpoznanie chłoniaka nieziarniczego, konieczne będą dalsze badania, aby sprawdzić, jak bardzo rozprzestrzenił się chłoniak złośliwy. Pozwala to lekarzowi zdiagnozować stadium raka limfatycznego.

Dalsze testy w celu diagnostyki raka limfatycznego mogą obejmować:

• Badania krwi – próbki krwi będą pobierane podczas całej diagnozy i leczenia, aby sprawdzić ogólny stan zdrowia, poziom czerwonych i białych krwinek oraz płytek krwi oraz funkcjonowanie narządów, takich jak wątroba i nerki.
• RTG klatki piersiowej – może to sprawdzić, czy rak rozprzestrzenił się na klatkę piersiową lub płuca.
• Próbka szpiku kostnego – można wykonać kolejną biopsję, aby sprawdzić, czy chłoniak limfatyczny rozprzestrzenił się do szpiku kostnego; wiąże się to z użyciem długiej igły do pobrania próbki szpiku kostnego z miednicy i można to zrobić za pomocą znieczulenia miejscowego.
• Tomografia komputerowa – ten skan obejmuje serię promieni rentgenowskich, które tworzą trójwymiarowy obraz wnętrza ciała, aby sprawdzić rozprzestrzenianie się raka.
• Skan MRI – ten skan wykorzystuje silne pola magnetyczne do tworzenia szczegółowego obrazu obszarów ciała, aby sprawdzić rozprzestrzenianie się raka układu limfatycznego.
• Skan PET – ten skan mierzy aktywność komórek w różnych częściach ciała i może sprawdzić rozprzestrzenianie się raka limfatycznego i wpływ leczenia; zwykle jest wykonywany w tym samym czasie, co tomografia komputerowa, aby dokładnie pokazać, jak działają tkanki różnych części ciała.
• Nakłucie lędźwiowe – za pomocą cienkiej igły pobierana jest próbka płynu rdzeniowego i badana pod kątem obecności komórek chłoniaka.

Leczenie nowotworów układu chłonnego

Chłoniak nieziarniczy jest zwykle leczony chemioterapią lub radioterapią, chociaż niektóre osoby mogą nie wymagać natychmiastowego leczenia. W kilku przypadkach, jeśli początkowy rak jest bardzo mały i można go usunąć podczas biopsji, dalsze leczenie może nie być konieczne.

Leczenie chłoniaka obejmuje:

Aktywny monitorowanie zmian

Niektóre formy chłoniaków rosną bardzo wolno. Pacjent wraz z lekarzem mogą zdecydować o czekaniu z leczeniem chłoniaka. Do tego czasu można poddawać się okresowym testom, aby monitorować stan i rozwój zmian.

Chemioterapia

Chemioterapia wykorzystuje leki do niszczenia szybko rosnących komórek, takich jak komórki rakowe. Leki są zwykle podawane dożylnie, ale można je również przyjmować jako tabletki, w zależności od konkretnych leków, które są wdrażane.

Radioterapia

Radioterapia wykorzystuje wiązki energii o dużej mocy, takie jak promieniowanie rentgenowskie i protony, do zabijania komórek rakowych.

Przeszczep szpiku kostnego

Przeszczep szpiku kostnego, znany również jako przeszczep komórek macierzystych, obejmuje stosowanie dużych dawek chemioterapii i radioterapii w celu zahamowania funkcji szpiku kostnego. Następnie zdrowe komórki macierzyste szpiku kostnego z ciała pacjenta lub od dawcy są wprowadzane do krwi, gdzie przemieszczają się do kości i odbudowują szpik kostny.

Inne zabiegi

Inne leki stosowane w leczeniu chłoniaka złośliwego obejmują leki celowane, które koncentrują się na określonych nieprawidłowościach w komórkach nowotworowych. Leki immunoterapeutyczne wykorzystują układ odpornościowy do zabijania komórek rakowych. Specjalistyczna terapia zwana chimerycznym receptorem antygenowym (CAR) – terapia komórkami T pobiera komórki T zwalczające zagrożenie w organizmie, opracowuje je do walki z rakiem i wprowadza je z powrotem do organizmu.

Rokowanie nowotworów układu chłonnego

Po przebytym leczeniu ponad 72% osób z rozpoznaniem chłoniaka nieziarniczego przeżyje co najmniej 5 lat. W przypadku chłoniaka Hodgkina 86,6% osób poddanych leczeniu przeżyje co najmniej 5 lat. Szanse na dobry wynik zmniejszają się wraz z postępem chłoniaka.

W przypadku jakichkolwiek objawów przeziębienia lub infekcji, które utrzymują się przez dłuższy czas, należy zwrócić się o pomoc lekarską. Wczesna diagnoza może zwiększyć szanse na skuteczne leczenie i korzystne rokowanie u pacjenta z rozpoznanym nowotworem układu chłonnego. Wyleczalność chłoniaka obrazują wskaźniki przeżywalności chłoniaków, które są wysokie, ale pacjenci muszą wziąć pod uwagę długoterminowe skutki.Wyleczalność chłoniaka jest na poziomie 90% w przypadku pacjentów w stadium 1 i 2, którzy przeżywają 5 lat lub dłużej; nawet pacjenci w stadium 4 mają 65 procent przeżywalności.

Chłoniaki żołądka

Pierwotny chłoniak żołądka (PGL) jest najczęstszym pozawęzłowym chłoniakiem nieziarniczym i reprezentuje szerokie spektrum kliniczne, od powolnego chłoniaka strefy brzeżnej o niskim stopniu złośliwości lub chłoniaka tkanki chłonnej związanej z błoną śluzową (MALT) do agresywnego rozlanego chłoniaka z dużych komórek B. PGL jest stosunkowo rzadkim rakiem i łatwo go błędnie zdiagnozować ze względu na niespecyficzne objawy ze strony przewodu pokarmowego. Pierwotny chłoniak żołądka jest zdarzeniem w przebiegu raka o zmiennym obrazie klinicznym i szerokiej diagnostyce różnicowej. Przewlekłe zapalenie żołądka wtórne do zakażenia Helicobacter pylori zostało uznane za główny czynnik predysponujący do wystąpienia chłoniaka MALT. Obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego i ultrasonografia endoskopowa pomogły w określeniu stadium tych nowotworów. Przebieg kliniczny i rokowanie tej choroby zależą od podtypu histopatologicznego i stadium w momencie rozpoznania. Globalne podejście terapeutyczne do leczenia PGL zmieniło się całkowicie w ciągu ostatnich 10 lat, w tym innowacyjne i konserwatywne opcje zmniejszania toksyczności leczenia. Ze względu na rzadkość PGL wiele aspektów tego nowotworu jest nadal kontrowersyjnych. Częstość występowania tej choroby rośnie, co sprawia, że specjaliści kliniczni muszą rozumieć objawy kliniczne, diagnostykę i leczenie chłoniaków żołądka.

Stadia chłoniaka nieziarniczego

Główne stadia chłoniaka nieziarniczego to:

• stadium 1 – rak jest ograniczony do 1 grupy węzłów chłonnych, takich jak szyja, pod pachą lub pachwiny, powyżej lub poniżej przepony (płat mięśnia pod płucami),
• stadium 2 – 2 lub więcej grup węzłów chłonnych, zarówno powyżej, jak i poniżej, ale tylko po jednej stronie przepony,
• stadium 3 – rak rozprzestrzenił się na grupy węzłów chłonnych po obu stronach przepony, powyżej i poniżej,
• stadium 4 – chłoniak rozprzestrzenił się poza układ limfatyczny i jest obecny zarówno w węzłach chłonnych, jak i narządach lub w szpiku kostnym.

Istnieją 2 główne stopnie chłoniaka nieziarniczego:

1. Chłoniak nieziarniczy o niskim stopniu złośliwości lub powolny to chłoniak nieziarniczy, w którym rak rozwija się powoli i przez wiele lat mogą nie występować żadne objawy
2. Chłoniak nieziarniczy o wysokim stopniu złośliwości lub agresywny to chłoniak nieziarniczy, w którym rak rozwija się szybko i agresywnie

Guzy o niskim stopniu złośliwości niekoniecznie wymagają natychmiastowego leczenia, ale czasami trudniej jest je całkowicie wyleczyć. Chłoniaki o wysokim stopniu złośliwości wymagają natychmiastowego leczenia, ale zwykle znacznie lepiej reagują na leczenie i często można je wyleczyć. W niektórych przypadkach chłoniaki o niskim stopniu złośliwości mogą z czasem przekształcić się w chłoniaki o wysokim stopniu złośliwości.

Chłoniak jak długo się rozwija?

Rosną one tak wolno, że pacjenci mogą żyć przez wiele lat, głównie bez objawów, chociaż niektórzy mogą odczuwać ból spowodowany powiększeniem węzła chłonnego. Po pięciu do dziesięciu latach zaburzenia niskiego stopnia zaczynają szybko postępować, przechodząc w agresywne lub o wysokim stopniu nasilenia i wywołując cięższe objawy. 

Artykuł napisała:
Budziosz – studentka 5 roku farmacji,
zafascynowana światem medycyny

Źródła:

1. https://www.medicalnewstoday.com/articles/146136,
2. https://www.nhs.uk/conditions/non-hodgkin-lymphoma/causes/,
3. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/lymphoma/symptoms-causes/syc-20352638,
4. https://www.nhs.uk/conditions/non-hodgkin-lymphoma/diagnosis/.