Organizm jest niezwykle skomplikowanym układem, gdzie współpracujące ze sobą narządy umożliwiają nam codzienne funkcjonowanie. Jednak nierzadko może się zdarzyć, że jeden z elementów tej skomplikowanej układanki, zaczyna zawodzić. Wówczas może prowadzić to do poważniejszych komplikacji zdrowotnych, których każdy z nas wolałby uniknąć. Z pomocą przychodzą wówczas lekarze specjaliści, którzy starają się wykryć nieprawidłowości na podstawie badań. Jednym z nich jest amylaza we krwi i amylaza w moczu. Co oznaczają te badania i jakie są normy amylazy?
Co to jest amylaza?
Najprościej rzecz ujmując, amylaza ma za zadanie rozkładać wielocukry w procesie hydrolizy. W praktyce pomaga ona w trawieniu węglowodanów, poprzez rozbicie wielocukrów do cząsteczek maltozy. Cały proces ma miejsce w jelicie cienkim, jamie ustnej i dwunastnicy. Amylaza wydzielana jest do śliny, czyli produkowana jest przez ślinianki i nazywamy ją amylazą ślinową. To zadaniem amylazy ślinowej, jest wstępne trawienie węglowodanów. Głównym bodźcem, który przyczynia się do powstania tego typu amylazy ślinowej, jest spożywanie różnego rodzaju pokarmów. Następnie trafiają one do żołądka, gdzie wydzielana jest amylaza trzustkowa, a tam zachodzi kolejny proces trawienia węglowodanów. Jak widać więc, wszystko zaczyna się od amylazy ślinowej wydzielanej w nasze jamie ustnej. Jej poziom można zbadać za pomocą badania amylazy w krwi i badania amylazy w moczu.
Amylaza w moczu
Amylazę w moczu można zbadać kiedy zaistnieje podejrzenie, iż nasz układ trawienny nie funkcjonuje prawidłowo. Amylaza w krwi, jest wydala razem z moczem, dlatego oznaczenie jej stężenia możliwe jest na dwa sposoby. Skupmy się jednak na amylazach w moczu. Żeby badanie mogło zostać przeprowadzone, wystarczy jedynie pobrać próbkę moczu. Oba badania – amylazy w moczu i amylaza we krwi dają wiarygodne obrazy tego, co dzieje się w naszym układzie trawiennym. Właściwe badanie, pomoże potwierdzić lub wykluczyć ostry stan zapalny trzustki. Podwyższona amylaza, może być jednym z objawów stanu zapalnego, kiedy towarzyszą pacjentowi dolegliwości takie jak:
- szybka akcja serca,
- bolesne i mocno napięte powłoki brzuszne,
- długo utrzymująca się gorączka,
- żółtaczka,
- wymioty wraz z nudnościami,
- ból w nadbrzuszu, który może promieniować aż do lędźwi i utrzymuje się on dłuższy czas.
Amylaza norma w moczu
Zarówno dla amylazy we krwi, jak i dla amylazy w moczu określone są pewne granice. Dzięki nim można łatwo stwierdzić czy amylaza jest podwyższona i czy niezbędna jest dalsza diagnostyka i leczenie.
Amylaza normy w moczu
Otóż właściwy poziom amylazy w moczu to 10-490 IU. Normy dla dzieci, są zbliżone do norm amylazy dla osób dorosłych. Co może więc wskazywać amylaza podwyższona? Otóż, jeśli norma amylazy w moczu jest przekroczona, może to sugerować:
- nieprawidłową pracę nerek,
- problemy z pęcherzykiem żółciowym,
- kamicę żółciową,
- nowotwór jajnika,
- nowotwór płuc,
- nowotwór trzustki,
- choroby nerek,
- rak jajnika,
- chorobę ślinianek.
Norma amylazy w moczu, nie może także spaść poniżej pewnego poziomu. Niski poziom amylazy również nie jest dobrym sygnałem. Może ona zwiastować bowiem:
- rozległe uszkodzenie trzustki,
- mukowiscydozę,
- zwał serca.
Niski poziom amylazy może pojawić się także w ciąży, przy rozpoczynającym się zatruciu ciążowym.
Amylaza we krwi
Jak już wspomnieliśmy, amylaza w moczu i amylaza we krwi to dwa podobne badania. Zwykle pobiera się próbkę krwi z żyły łokciowej. By sprawdzić czy amylaza we krwi jest podwyższona, musimy być co najmniej osiem godzina na czczo. Wskazaniem do przeprowadzenia tego badania jest:
- podejrzenia ostrego zapalenia trzustki, przy współtowarzyszących objawach takich jak: silne bóle jamy brzusznej, wymioty i biegunka,
- podejrzenia przewlekłego zapalenia trzustki, a także przy występujących długotrwałych dolegliwościach bólowych, które przebiegają wraz ze zmniejszeniem masy ciała, a także biegunkami tłuszczowymi i nadużywaniem alkoholu lub kamicą żółciową,
- podejrzenia chorób ślinianek takich jak zapalenie lub nowotwór, które doprowadzają do zatkania przewodu wyprowadzającego ślinę przy jednoczesnym powiększeniu gruczołu ślinowego,
- przy podejrzeniu perforacji, przedziurawienie żołądka, a także dwunastnicy lub jelita oraz niedrożność jelita lub zmiany niedokrwienne jelit.
Jakie są normy amylazy w surowicy?
Normy amylazy we krwi, różnią się od tego ile wynosi norma amylazy w moczu, a także różni się w zależności od wieku. Norma amylazy i jej stężenia we krwi wynosi od 25 do 125 U/l, w przypadku osób starszych, zakres ten zwiększa się od 20 do 160 U/l. Jednak musimy pamiętać, że jeśli we krwi występuje podwyższona amylaza, która przekracza 1150 U/l, może to świadczyć o poważnych chorobach.
Podwyższona amylaza we krwi może wskazywać na ostre zapalenie trzustki. Jeśli stężenie amylazy w surowicy odbiega od normy, pomiędzy 6 a 12 godziną, po wystąpieniu objawów chorobowych, a następnie spada, należy jak najszybciej wdrożyć odpowiednie leczenie. Podwyższona amylaza we krwi, na poziomie 575-1150 U/l może wskazywać na:
- zapalenie otrzewnej,
- przewlekłe zapaleniu trzustki,
- perforacji wrzodu żołądka lub dwunastnicy,
- niedrożność jelit,
- zapalenie pęcherzyka żółciowego,
- kamicy żółciowej,
- kamicy przewodów trzustkowych,
- ostre zapaleniu nerek,
- kwasicę ketonowej w cukrzycy.
Normy amylazy są dość ściśle przestrzegane, gdyż nawet najmniejsze odchylenie, może świadczyć o poważnych problemach zdrowotnych. Podwyższona amylaza w granicach 115-575 U/l, świadczy o:
- śwince,
- kamicy przewodów ślinowych,
- radioterapii i chemioterapii (cyklofosfamid),
- zażywaniu alkaloidów opium w tym: morfiny, heroiny, kodeiny,
- zatruciu metanolem,
- spożyciu dużych dawek etanolu- w przypadku alkoholików.
Warto więc wiedzieć jakie są normy amylazy we krwi, a jaka jest norma amylazy w moczu. Nie mniej jednak, jeśli zauważymy u siebie niepokojące dolegliwości ze strony układu trawiennego, należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza.