USG to jedno z najpopularniejszych badań obrazowych. Wykonuje się je za pomocą ultrasonografu. Należy do bezpiecznych i przy tym bezbolesnych metod diagnostycznych. W tym artykule opowiemy, w jaki sposób przeprowadza się badanie ultrasonografem oraz jak należy się do niego przygotowywać.

Czym jest ultrasonograf?

Aparat USG zwany ultrasonografem to urządzenie pozwalające zajrzeć do wnętrza pacjenta w sposób nieinwazyjny. Dzięki niemu możliwe jest podejrzenie organów takich jak wątroba, nerki, serce, czy tarczyca, aby móc ocenić ich kondycję. Ultrasonografy służą także do obrazowania płodu w czasie ciąży.

Ze względu na sposób działania oraz szybkość, z jaką otrzymujemy obraz z wnętrza organizmu, aparat USG stał się jednym z najlepszych sposobów na postawienie sprawnej diagnozy, czy też oceny przeprowadzanego leczenia.

Prawdopodobnie większość osób ma ogólne wyobrażenie o tym, jak takie badanie wygląda. Mało kto jednak wie, jak właściwie działa ultrasonograf i w jaki sposób na ekranie monitora widzimy obraz z naszego wnętrza.

Jak działa ultrasonograf?

Aparat USG zbudowany jest z dwóch głównych części, czyli emitera oraz odbiornika fali ultradźwiękowej. Emiter ma za zadanie wysyłać fale o określonej częstotliwości. Są one skierowane w stronę badanego narządu. W dość dużym skrócie wygląda to następująco: fala rozchodzi się i odbija od granicy narządu, a następnie powraca do odbiornika. Ze względu na wykorzystanie tak zwanych zjawisk falowych oraz rozchodzenia się w tkankach ultradźwięków, możliwe jest precyzyjne ustalenie miejsca odbicia fali.

Ultrasonografy wykorzystują fale akustyczne o wysokiej częstotliwości, które pozwalają zobrazować wnętrze ciała. Nie są one jednak słyszalne dla człowieka. Dodatkowo rozchodzą się w sposób całkowicie bezbolesny, nie uszkadzając przy tym żadnych komórek. Dzięki nowoczesnym technologiom specjaliści przeprowadzający badanie, mają możliwość poprawy prezentowanego obrazu, a także zastosowania różnorodnych filtrów, dzięki czemu wyniki badania mogą być jeszcze lepiej widoczne. Obraz badanego narządu może być również powiększany i precyzyjnie zmierzony.

Dostępne technologie pozwalają wykorzystywać różnorodne głowice aparatu USG. Lekarze mają do dyspozycji głowice, które są dopasowywane do rodzaju badania w celu uzyskania jak najlepszego obrazu. Wśród nich rozróżnić można, chociażby głowice liniowe, służące np.do badania narządu ruchu czy też głowice konweksowe przykładowo używane w ginekologii, chirurgii oraz radiologii. Sporą grupę stanowią także głowice specjalistyczne wykorzystywane np. do badań laparoskopowych.

Ultrasonografy nie sprawdzają się jednak w przypadku, gdy zachodzi potrzeba zbadania tkanki kostnej czy też przewodu pokarmowego, czyli jelit, wnętrza żołądka itp. Jest to związane z ograniczeniami w przenikaniu ultradźwięków przez te miejsca.

Jak wygląda badanie aparatem USG?

Badanie za pomocą ultrasonografu nie wymaga specjalnego przygotowania, o ile nie dotyczy ono obszaru jamy brzusznej. W takim przypadku pacjent musi być na czczo. Oprócz tego powinien w miarę możliwości spożyć odpowiednią ilość wody w celu wypełnienia pęcherza.

Na wybrany obszar ciała nakładany jest specjalny żel, który ma za zadanie zapewnić odpowiednie przewodnictwo ultradźwięków. Usuwa on również pęcherzyki powietrza, mogące zakłócić przebieg badania i ułatwia poruszanie głowicy po skórze. Następnie radiolog przykłada głowicę do ciała i powoli bada określony narząd.

Badanie ultrasonografem jest w pełni bezpieczne. Może być wykonywane również u osób starszych, małych dzieci, a także kobiet w ciąży.

Na czym polegają poszczególne badania USG?

USG jamy brzusznej

Jednym z najpopularniejszych badań przeprowadzanych ultrasonografem jest wspomniane wcześniej USG jamy brzusznej. Z jego pomocą można sprawdzić stan i wykryć ewentualne nieprawidłowości takich narządów jak wątroba, trzustka, nerki, pęcherzyk żółciowy, pęcherz moczowy, ale także i macicy. Badanie to pozwala również rozpoznać obecność ciał obcych czy płynów w jamie brzusznej.

USG ciążowe

W czasie ciąży jest ono przeprowadzane kilkakrotnie. Umożliwia ocenę anatomiczną płodu, a także wiek ciąży. Na obrazie monitora USG lekarz podejrzy także budowę narządów dziecka oraz jego serca. Wraz z kolejnymi miesiącami kontroli podlegają poszczególne parametry określające przebieg ciąży.

USG piersi

Należy do grupy podstawowych badań profilaktycznych u kobiet. Pozwala z dużą szczegółowością wykryć zmiany mogące pojawić się w tym obszarze. To badanie USG powinno być wykonywane przez panie raz do roku. Najlepszym terminem na jego przeprowadzenie jest pierwsza połowa cyklu.

USG serca

Za pomocą ultrasonografu wykonuje się także echo serca. Badanie pozwala ocenić budowę serca czy też zastawek. Służy ono do oceny jego pracy, oraz dokonania pomiarów wielkości komór. Szczególnie rekomendowane jest ono pacjentom po przebytym zawale serca, z nadciśnieniem tętniczym czy też chorobą wieńcową.