Waga analityczna z bardzo dużą dokładnością pozwala określić wagę ważonych przedmiotów. Dokładność wag analitycznych to zazwyczaj 0,1 mg, a nawet większa. Wagi analityczne są bardzo często spotykanym urządzeniami w różnego rodzaju laboratoriach. Aktualnie najczęściej wykorzystywane są jednoszalkowe wagi elektroniczne, których działanie opiera się na wykorzystaniu zewnętrznego wbudowanego wzorca masy o bardzo wysokiej dokładności, chociaż zdarzają się jeszcze wagi których działanie oparte jest na wykorzystaniu zasady równoramiennej dwustronnej dźwigni.
Praca z wagą analityczną
Niesamowicie istotne w przypadku pracy z wagami analitycznymi jest odpowiednie postępowanie, dbanie i serwisowanie wag. Tylko w przypadku, gdy odpowiednio postępujemy z wagami możemy uzyskać dokładne, wiarygodne i powtarzalne wyniki. Każdy użytkownik wagi powinien w swojej codziennej pracy przeprowadzać rutynowe testy, które pozwolą wykryć potencjalne niezgodności i nieprawidłowości ważenia, testy wykonywane regularnie pozwolą na wykrycie nieprawidłowości na bardzo wczesnym etapie. Wzorcowanie wag powinno się wykonywać przez wyspecjalizowanego pracownika regularnie w określonych odstępach czasu, lub gdy wykonywane były jakiś istotne działania naprawcze, lub serwisowe na naszym urządzeniu.
Wagi analityczne można poddać procesowi wzorcowania lub adjustacji. Bardzo często mylone są ze sobą te dwa pojęcia i używane zamiennie, w rzeczywistości odnoszą się do różnych działań. Wzorcowanie polega na udokumentowaniu działania wagi, jasno określa, przy zastosowaniu wzorca masy o odpowiedniej dokładności, jak dokładnie nasza waga wskazuje pomiar w odniesieniu do wzorca masy. Zdefiniowany błąd jest różnicą pomiędzy odczytem wagi a wagą wzorca masy. Stopień niepewności pomiaru jest nieodłącznym elementem wzorcowania i właściwie bez jego podania i określenia wzorcownie jest nieprawidłowe. Wzorcowanie wskazuje jak zachowuje się waga, adjustacja wagi przyczynia się do zmiany tego zachowania. Adjustacja to wykonane czynności, które zapewniają, że mierzone wartości na wadze analitycznej jak najlepiej będą odpowiadać wartościom rzeczywistym.
Wzorcowanie wagi jest bardzo istotne, aby pomiar był wiarygodny. Przy dokładnościach rzędu 0,1 mg nawet minimalne odchylenia stanowią już bardzo istotne zaniedbania i mogą znacząco wpłynąć na prawidłowy wynik. Z upływem czasu dokładność urządzenia maleje, co jest spowodowane normalnym zużyciem delikatnych części wagi oraz zewnętrznymi czynnikami (wstrząsy, zmieniająca się temperatura, kurz i inne). W dłuższej perspektywie niekorzystne środowisko pracy może doprowadzić do zniszczenia urządzenia, a na pewno do spadku jakości przeprowadzanego procesu ważenia.
Po przeprowadzonym wzorcowaniu waga otrzymuje odpowiedni dokument – świadectwo wzorcowania – w którym określone są odczytane wskazania urządzenia w porównaniu do wartości referencyjnych wzorca. Nieodzownym elementem świadectwa wzorcowania jest niepewność pomiarowa, niepodanie wartości niepewności powoduje, że dokument jest niekompletny. Do niepewności pomiaru przyczynia się sama waga analityczna, dokładność zastosowanego wzorca referencyjnego, środowisko, w którym pomiary są wykonywane, a także ma wpływ osoba, która obsługuje i wzorcuje wagę.
Wagi analityczne mogą być również legalizowane
Legalizacja wagi ma na celu ochronę konsumentów i zapewnienie sprawiedliwego handlu. Jeżeli dana waga jest wykorzystywana do celów handlowych powinna być skonfigurowana i zweryfikowana zgodnie z przepisami prawnymi i zaplombowana odpowiednią plombą bezpieczeństwa. Wagi legalizowane winny spełniać normy prawne, dlatego też w interesie użytkownika jest, aby wagi były odpowiednio użytkowane, sprawdzanie i wzorcowane.
Na dokładność ważenia wag analitycznych ogromne znaczenie mają odpowiednie rutynowe czynności sprawdzania wagi, wzorcowanie przez wyspecjalizowany serwis. Wagi analityczne to nie są tanie urządzenia i w interesie użytkownika jest, aby służyły one długo i bezawaryjnie.