Do niedawna schorzenie to było wiązane jedynie z problemami stomatologicznymi. Myślano, że problem leży w źle dopasowanych protezach lub z nierównym zgryzem. Jednakże bruksizm coraz częściej określany jest jako choroba psychosomatyczna.
Stomatologowie i psychiatrzy pochylający się nad problemem słusznie zauważył, że bruksizm to złożona przypadłość. O wiele bardziej złożona niż się na początku mogło wydawać. Aktualnie do walki z tym zaburzeniem potrzeba porad z kilku źródeł. Stomatolog, chirurg szczękowy, neurolog, psychiatra, psychoterapeuta i fizjoterapeuta – to specjaliści, którzy są w stanie pomóc.
Bruksizm jest uznawany za jedną z częstszych przyczyn głębszych problemów (najczęściej natury psychicznej). Aż 12%-22% populacji Europejskiej zmaga się z tą przypadłością.
Jeśli chcesz dowiedzieć się czegoś więcej na ten temat, to przeczytaj poniższy artykuł. Jakie są przyczyny i objawy bruksizmu? Kogo dotyczy i czy jest dziedziczny? Jak leczyć i z jakimi konsekwencjami przyjdzie nam się zmierzyć, jeśli nie podejmiemy odpowiednich działań? Rozwiewamy wątpliwości!
Charakterystyka bruksizmu
Bruksizm to nawykowe i nieświadome zgrzytanie zębami oraz ciągłe zaciskanie ich. Osobom, których ten problem dotyka, zaciskanie i zgrzytanie zębami nie towarzyszy tylko w trakcie dnia. Bardzo często także zgrzytają zębami w nocy. W nocy schorzenie jest o tyle niebezpieczne, że podczas snu można nawet połamać sobie zęby. Bruksizm nocny może doprowadzić do przewlekłych bóli głowy, a nawet do zmian w stawach skroniowo-żuchwowych.
Przyczyny
Jest to schorzenie niewątpliwie wieloczynnikowe. Ponadto niestety, ale nie do końca jeszcze wyjaśnione. Konkretne przyczyny, które na 100% prowadzą do bruksizmu, nie są do końca znane. Znane są, chociaż prawdopodobne przyczyny, oto one:
- Wady zgryzu, czy zaburzenia zgryzowo-zwarciowe;
- Przewlekły stres;
- Zaburzenia psychiczne i emocjonalne. Choroby takie jak, np. depresja, schizofrenia, stany lękowe, autyzm oraz zespół Downa – to niektóre z chorób, podczas których zaobserwowano wzmożony problem z bruksizmem;
- Zażywanie niektórych leków stosowanych w walce z powyższymi chorobami;
- Zaburzenia hormonalne, czy różne choroby tarczycy;
- Choroby układu pokarmowego;
- Alergie;
- Niedobory magnezu oraz niektórych witamin;
- Przerost migdałków.
Warto jednak wiedzieć także, że bruksizm ma tendencję do samoistnego ustępowania. Może mieć charakter przejściowy. Najczęściej samoistne ustępowanie zauważane jest u dzieci. U dorosłych problem może być bardziej złożony ze względu na obszerniejsze rozwinięcie psychiki. Jednak, gdy żaden ze specjalistów nie widzi podstaw do bruksizmu, możliwe, że minie samoistnie. A pojawił się, np. tylko ze względu na aktualną sytuację życiową.
Objawy
Dwa najbardziej charakterystyczne objawy, na których można rzec, że opiera się to schorzenie to:
- Bardzo silne zaciskanie zębów;
- Nawykowe zgrzytanie zębami.
Jednakże oprócz tych najbardziej znanych objawów, mogą wystąpić także inne:
- Ścieranie, pękanie, łamanie zębów;
- Rozchwianie zębów;
- Gryzienie dziąseł i w konsekwencji tego krwawienie dziąseł;
- Przygryzanie języka;
- Bóle stawów skroniowo-żuchwowych;
- Przeskakiwanie żuchwy, ograniczenie ruszania żuchwą oraz trzaski żuchwy;
- Bóle głowy, szyi i karku;
- Nadwrażliwość zębów.
Kogo dotyczy najczęściej?
Opierając się na statystykach, widzimy, że narażone na bruksizm są i dzieci i dorośli. Jednak najliczniejszą grupą są osoby pomiędzy 25. a 45. rokiem życia.
Bruksizm u dzieci
Lekarze mówią o tym, że mimowolne zgrzytanie zębami u dzieci to często element dorastania, przejściowe schorzenie. Większość dzieci po prostu z bruksizmu wyrasta po utracie wszystkich mlecznych zębów. Jak każdy z nas doskonale pamięta – mleczaki się ruszają. Jest to coś ciekawego dla dzieci, ruszają zębami, aż te nie wypadną.
Jeśli więc widzimy, że nasze dziecko zaciska zęby i rusza nieustannie szczęką, to wstrzymajmy się jeszcze z wizytą u specjalisty. Przynajmniej do momentu wypadnięcia wszystkich zębów mlecznych. Dopiero gdy po tym „zabawa” zębami u dzieci i szczęką nie ustaje, powinniśmy udać się po poradę.
Czy to jest dziedziczne?
Z uwagi na dość nieprecyzyjnie scharakteryzowane przyczyny pojawiania się bruksizmu padła teoria mówiąca o tym, że jest on dziedziczny. Jednak wielu uczonych twierdzi, że to nie prawda. Trwają badania w tej sprawie. Więc na ten moment nie mamy zbyt wielu danych, które dałyby jednoznaczną odpowiedź.
Istnieją jednak przesłanki, że mimo iż sam bruksizm prawdopodobnie nie jest dziedziczny, to już wzorce pewnych zachowań – tak. Dziedziczne są reakcje emocjonalne, czy też podatność na pewne zaburzenia psychiczne. Mogą one być powiązane z pojawianiem się zgrzytania i zaciskania zębów.
Jak leczyć bruksizm?
Choroba wiąże się w największej mierze z zębami. Więc wielu udaje się po poradę w pierwszej kolejności do stomatologa. Stomatolog może zlecić wykonanie specjalnej szyny, która ma służyć jako ochrona przed zgrzytaniem zębami podczas snu.
Nakładka musi idealnie pasować do zębów. Należy o tym pamiętać, zanim postanowimy kupić „magiczną nakładkę” z jakiejś nieznanej strony internetowej. Każda nakładka wykonywania jest indywidualnie i adekwatnie do odlewu szczękowego. Źle dopasowaną nakładką możemy sobie tylko zaszkodzić, zamiast pomóc.
Jest to jednak leczenie objawów, a nie przyczyn. Aby zająć się przyczynami, lepiej zgłosić się do psychiatry, psychoterapeuty, neurologa, czy też fizjoterapeuty.
Jedną z bardzo popularnych, działających, ale przy okazji kontrowersyjnych metod leczenia jest wstrzykiwanie botoksu. Substancja wstrzykiwana w żwacze pacjenta paraliżuje i jednocześnie osłabia moc tych mięśni. Dzięki temu nie można już tak mocno zagryzać zębów. Pacjent czuje ulgę, przestaje go boleć żuchwa, szyja, głowa itd. Zabieg jednak należy cyklicznie powtarzać co około 6 miesięcy. Aby poddać się temu zabiegowi, należy udać się do gabinetu stomatologicznego lub do gabinetu medycyny estetycznej.
Jak przy każdym innych schorzeniu, istnieją także domowe metody leczenia, które przynoszą ulgę. Jednak są to metody łagodzenia dolegliwości związanych z nadmiernym zgrzytaniem zębów oraz ich zaciskaniem niż leczenie. Oto kilka domowych sposobów:
- Joga twarzy;
- Relaksacja żuchwy poprzez otwieranie i zamykanie ust przez kilka minut;
- Okłady chłodzące, ale także okłady rozgrzewające;
- Należy unikać twardych produktów spożywczych, np. orzechów, gum do żucia, surowych warzyw;
- Masowanie twarzy, karku, szyi i skroni.
Konsekwencje bruksizmu nieleczonego
Zignorowanie problemu i nieleczenie go może doprowadzić do licznych, nieprzyjemnych konsekwencji bruksizmu. Przede wszystkim będzie to ścieranie, łamanie i pękanie zębów. Rozchwianie i przemieszczanie się zębów, ale także ich wypadanie. Większa podatność na próchnicę i ogólne osłabienie zębów oraz ich nadwrażliwość. Osłabienie i krwawienie dziąseł. Jednak co to jest w porównaniu z resztą konsekwencji.
Narażony jest także – co ciekawe – nasz narząd wzroku. Oczodoły i ich okolica może doskwierać nam silnymi bólami. Oczy za to mogą być przewlekle suche, zmęczone i mieć podwyższone ciśnienie. Co za tym idzie, możemy zacząć widzieć nieostro.
Ponadto nasz narząd słuchu również jest zagrożony. Gdy ból oka doskwiera w takiej skali, że czujemy, jakby oko miało nam eksplodować, pojawiają się też zaburzenia słuchu. Bóle uszu, szumy oraz zaburzenia równowagi, to tylko niektóre z konsekwencji.
Przykurcze, organicznie ruchów głowy, bóle ucha, głowy, karku, barków, a nawet całych pleców to kolejne przykre konsekwencje. Migreny, bezsenność, ogólne przemęczenie, złe samopoczucie i zaburzenia psychiczne… Również nie rzadko mogą występować przy długotrwałym i nieleczonym epizodzie bruksizmu.