Medycyna personalizowana jest stosunkowo nowym pojęciem, więc nie każdy wie, co się pod nim kryje. Ci, którzy mieli z nim styczność, często chwalą sobie taki rodzaj leczenia. Wielu z nich jest w przekonaniu, że nastała całkowicie nowa era medycyny. Co to jest medycyna personalizowana? Jakie są jej zalety i wady? Jakie możliwości pacjentowi daje jej zastosowanie? Na wszystkie te pytania można znaleźć odpowiedzi poniżej!
Czym jest medycyna personalizowana?
Personalised healthcare lub personalised medicine w języku angielskim oznaczają medycynę personalizowaną, którą można spotkać również pod nazwą precyzyjną lub stratyfikowaną. Polega ona na indywidualnym leczeniu pacjenta. W odróżnieniu od medycyny tradycyjnej w tym przypadku główną ideą jest dobranie odpowiednich leków względem chorego. Nie stosuje się więc jednolitej terapii dla wszystkich pacjentów cierpiących na tę samą przypadłość.
Założono, że każdy organizm może zupełnie inaczej reagować na przyjmowane leki. Poza tym istotną kwestią jest, aby wdrożyć leczenie w odpowiednim czasie i przy określonej dawce. Z tego względu właśnie medycyna ta jest nazywana precyzyjną. Ryzyko popełnienia błędu, źle dobranych leków, czy zbyt małej dawki jest praktycznie zerowe.
Główną koncepcją medycyny personalizowanej jest umiejętne rozpoznanie różnic między pacjentami, którzy chorują na tę samą chorobą i jej złożoności. Założeniem tej koncepcji jest przeprowadzenie leczenia tak, aby szybciej widoczne były rezultaty i zmniejszyło się ryzyko wystąpienia objawów niepożądanych. W związku z tym tak samo ważne jest samo leczenie, jak i diagnostyka schorzenia. Dlatego też ogromne znaczenie ma wykonanie badań genetycznych, ponieważ to w genach i białkach swoistych dochodzi do zapobiegania, rozpoznania i leczenia chorób.
Każdy ludzki organizm ma swój własny genom. Dla lekarzy jest on doskonałym źródłem wiedzy dotyczącej genetyki danego człowieka. W połączeniu z wiedzą medyczną z dziedziny proteomiki, genomiki i genetyki stanowią podstawę medycyny personalizowanej. Diagnostyka jest na tyle dokładna, że lekarze bez trudu mogą określić różnice między pacjentami z tym samym schorzeniem i wdrożyć leczenie, które będzie znacznie skuteczniejsze niż w przypadku medycyny tradycyjnej.
Czy na raka płuca jest skuteczna medycyna personalizowana?
Jak się okazuje, medycyna personalizowana największe zastosowanie znalazła w leczeniu chorób onkologicznych. Niestety w Polsce jeszcze do niedawna leczenie raka płuca mimo postępu medycyny było praktycznie niemożliwe. Oczywiście stosowane leki, chemioterapię i inne dostępne środki leczenia, ale skuteczność takich terapii pozostawała wiele do życzenia. Obecnie dzięki medycynie personalizowanej szanse chorych na całkowite wyzdrowienie znacznie wzrosły. W dużej mierze dzięki temu, że istnieje możliwość określenia czynników predykcyjnych, czyli mających wpływ na zwiększone prawdopodobieństwo skuteczności leczenia.
Co ciekawe, ostatnimi czasy na kongresach onkologicznych uznanie zyskała immunoterapia nowotworów. Polega ona na reaktywacji układu immunologicznego pacjenta, dzięki czemu organizm sam zaczyna się bronić i zwalczać komórki nowotworowe.
Zresztą medycyna personalizowana wykorzystywana jest nie tylko w leczeniu chorób onkologicznych. Chociaż właśnie w tej dziedzinie sprawdza się najlepiej, to stosowana jest też kardiologii i reumatologii. Na indywidualne podejście mogą również liczyć pacjenci cierpiący na chorobę Parkinsona i Alzheimera.
Jako że medycyna personalizowana rozwija się bardzo szybko i poszerza wiedzę specjalistów z zakresu mechanizmów komórkowych i molekularnych, umożliwia im też z większą dokładnością podejść do pacjenta i zwiększyć skuteczność takich terapii.
Zalety i wady medycyny personalizowanej
Medycyna personalizowana jak każde rozwiązanie ma swoje wady i zalety. Jednak pozytywów jest więcej. Należą do nich:
- Rozległa wiedza na temat stanu zdrowia chorego. Dzięki przeprowadzonym badaniom lekarze z większą łatwością mogą określić postęp choroby i poznać predyspozycje organizmu.
- Powyższe skutkuje tym, że istnieje większa szansa na zapobiegnięcie chorobie i jej całkowite wyleczenie.
- Terapia jest znacznie skuteczniejsza dzięki indywidualnemu doborowi nowoczesnych leków.
- Pacjent jest mniej narażony na skutki uboczne.
Jak wiadomo, nic nie jest idealne, a do najistotniejszych wad medycyny personalizowanej zalicza się przede wszystkim koszty! Badania diagnostyczne są bardzo drogie. Tylko niewielki ich zakres może zostać zrefundowany przez Narodowy Fundusz Zdrowia. W dodatku muszą istnieć konkretne przesłanki, że wykonanie takich badań jest konieczne do dalszego leczenia i powrotu do zdrowia.
Wadą może być też to, że poszczególne typy mutacji występują tylko u pojedynczych pacjentów. W wyniku czego bardzo ciężko jest opracować i wykonać badania. Ponadto wadą może być wyciek wrażliwych danych. Z tym że tylko w momencie, gdy są nieodpowiednio przechowywane i chronione.
IV i IV międzynarodowe forum medycyny personalizowanej. Czego dotyczyły spotkania?
IV międzynarodowe forum medycyny personalizowanej zorganizowało spotkanie, które odbyło się 4 marca 2019 roku. Zostało ono podzielone na cztery części, podczas których zespół specjalistów poruszał temat dotyczący ekonomiczności nowoczesnych leków. W konsekwencji dyskusja dotyczyła również efektywności leczenia personalizowanego i jakości świadczeń. Prowadzono też debatę odnośnie do wyników.
Zebrany zespół ustalał, jak sprawić by były one jak najbardziej wiarygodne, rzetelne i uniwersalne. Z przeprowadzonych badań i ankiet wynikło, że amerykańscy specjaliści są przekonani, że w niedługim czasie rozliczenia oparte na wartości staną się standardem i będą bardziej opłacalne. 22 kwietnia 2021 roku odbyło się VI międzynarodowe forum medycyny.
Hasło najnowszego spotkania brzmiało „Praktyczne aspekty systemowej poprawy jakości diagnostyki i procesu leczenie w kontekście rozwoju innowacji w medycynie”. Podobnie jak kilka lat wcześniej spotkanie podzielone zostało na cztery sesje główne. W trakcie ich trwania występowali specjaliści z dziedziny medycyny i poruszali następujące kwestie:
- Jakość i dostępność diagnostyki.
- Finansowanie terapii komórkowo-genowych w polskim systemie zdrowia.
- Optymalizacja procesu interwencji medycznej.
- Diagnostyka molekularna i patomorfologiczna w chorobach rzadkich.
Zarówno podczas IV, jak i VI spotkania międzynarodowego forum medycyny wypowiadają się nie tylko lekarze, ale też przedstawiciele administracji publicznej i instytucji rządowych. Poruszane są tematy dotyczące medycyny, ekonomii i nawet technologii. Dla niektórych osób takie połączenie może być dość nietypowe, ale warto nadmienić, że bez pozostałych dziedzin niemożliwe byłoby wprowadzenie nowoczesnych leków, czy przeprowadzenie konkretnych badań.
W trakcie VI międzynarodowego forum medycyny zostały wręczone nagrody laureatom konkursu „Wartość w medycynie. Dragon’s Grant and Endorsement”. Co ciekawe, po raz pierwszy został zorganizowany w Polsce! W następnym kroku laureaci mogli wziąć udział w etapie międzynarodowym. Nagrody dla najlepszych zostały wręczone w Holandii w maju 2022 roku.