Badanie CRP u dziecka, tak samo jak w przypadku osób dorosłych, wykonuje się w laboratorium podczas, klasycznego i wszystkim znanego, badania z pobranej wcześniej przez pielęgniarkę krwi. Badanie jest mało inwazyjne, z reguły bezbolesne, jednak, jak wiadomo dzieci nie reagują mimo wszystko dobrze na widok igły i krwi. Celem badania jest oznaczenie białka C-reaktywnego. Badanie zleca lekarz, choć można oczywiście wykonać je prywatnie. To co możemy z niego wywnioskować, powinniśmy zostawić jednak specjaliście. To on stwierdzi czy wynik jest prawidłowy, a jeśli nie, to co może oznaczać podwyższone CRP u dzieci.
Co oznacza skrót CRP?
CRP to skrót od białka C-reaktywnego (C reactive protein). Białko to należy do grupy białek tzw. ostrej fazy i jest wytwarzane w wątrobie oraz w mniejszym stopniu w komórkach tkanki tłuszczowej, skąd uwalniane jest bezpośrednio do krwi. W obu tych miejscach produkowane jest na skutek stanu zapalnego, jaki rozwija się w organizmie.
CRP bierze czynny udział w odpowiedzi immunologicznej organizmu, skierowanej przeciwko patogenom wywołującym infekcje, a w konsekwencji właśnie odczyn zapalny. Wysokie CRP u dzieci to także główna odpowiedź układu odpornościowego na rozwijający się stan zapalny. Poziom CRP u dzieci czy noworodków może wzrosnąć bardzo szybko, już w przeciągu kilku godzin od rozpoczęcia się infekcji. W tak silnych stanach zapalnych, jak chociażby ten towarzyszący rozwijającej się sepsie, norma CRP u dziecka może zostać przekroczona nawet tysiąckrotnie. Wysokie białko C-reaktywne jest więc wskaźnikiem toczącego się w organizmie stanu zapalnego, samo w sobie jednak nie daje wskazania, co jest jego pierwotną przyczyna.
Kiedy należy sprawdzić wynik CRP u dziecka?
Jak zostało wyżej wspomniane, wynik CRP u dziecka daje wskazanie do dalszej diagnostyki potwierdzając lub zaprzeczając temu, że organizm broni się przed infekcja. Najczęściej badanie poziomu białka C-reaktywnego u dzieci, lekarze zlecają w momencie wystąpienia u dziecka wysokiej gorączki, która mimo upływu czasu i podawania podstawowych środków przeciwgorączkowych utrzymuje się. Wynik CRP u dziecka daje lekarzom wskazanie do potwierdzenia tego, ze stan zapalny i podwyższona temperatura są wywołane na skutek infekcji, np. bakteryjnej.
W infekcjach bakteryjnych przepisywane są zwykle antybiotyki, jeśli one jednak w dalszym ciągu nie powodują poprawy stanu dziecka, wymagane są dalsze badania, mające na celu wskazać problem, którego efektem jest wciąż obecny stan zapalny i wysoki poziom CRP. Wysokie CRP u dzieci, które nie obniża się po kuracji antybiotykowej może być oznaką choroby autoimmunologicznej lub nowotworowej. Oczywiście do stwierdzenia co jest konkretną przyczyną wysokich wartości białka C-reaktywnego, należy wykonać dodatkowe badania, a niekiedy cały ich szereg, po to, aby mieć pewność, co faktycznie dzieje się w ciele dziecka.
Ostatnim ze wskazań do sprawdzenia wyniku CRP u dziecka są zabiegi operacyjne. Na podstawie badania lekarz łatwo jest w stanie ocenić proces gojenia się i zabliźniania ran, monitorując to, czy w trakcie samej operacji lub zaraz po niej, nie doszło do zakażenia.
Norma CRP u dziecka
Norma wyniku CRP u dzieci, podobnie jak w przypadku osób dorosłych, określona jest na wartość poniżej 5 mg/l. Niekiedy lekarze pomimo podwyższonej normy CRP u dzieci starszych, wciąż akceptują jej wartość jeśli nie przekracza 10 mg/l – jest to tzw. CRP ujemne. Normy bywają także nieco odmienne, w zależności od miejsca w jakim badanie zostało wykonane. Są to mimo wszystko bardzo zbliżone do siebie wartości. Niemniej jednak każda wynik, który jest niepokojący powinien zostać przez nas pilnie skonsultowany i omówiony z lekarzem.
Podwyższone CRP u dziecka i CPR u noworodka
Wysokie CRP u dzieci, CPR u noworodków i osób dorosłych to w większości następstwo toczącego się stanu zapalnego. Noworodki dodatkowo mogą mieć podwyższone CRP ze względu na przedwczesny poród, zbyt szybkie odejście wód płodowych oraz niskie parametry, oceniane po porodzie według skali Apgar. Dodatkowo, niedawno urodzone dzieci są bardziej podatne na zakażenia, źródłem, których najczęściej może być matka dziecka, lub personel medyczny – pielęgniarki i położne. W przypadku podwyższonej normy CRP wszystko zależy od tego jak bardzo została ona przekroczona i na jakim poziomie aktualnie się znajduje.
Przekroczone normy CRP u dzieci i CPR u noworodków mogą mieścić się w trzech zakresach:
- Pomiędzy 20 a 40 mg/l – prawdopodobny stan zapalny wywołany infekcja wirusową,
- od 40 a 200 mg/l – duże prawdopodobieństwo infekcji bakteryjnej,
- na poziomie 200 – 300 mg/l – możliwy stan zapalny spowodowany ciężkim zakażeniem, zatruciem bądź niekiedy wirusowym zapaleniem wątroby.
Ważną informacją jest to, ze wartości CRP u dzieci poniżej ustalonej normy nie są niczym złym. Niski poziom białka C-reaktywnego to także poprawna wartość świadcząca o braku toczącego się w organizmie stanu zapalnego.
Podwyższone CRP u dziecka – na NFZ bądź prywatnie
Ponieważ badanie białka C-reaktywnego nie jest badaniem skomplikowanym i wymagającym dużego nakładu pracy czy czasu, z reguły mając już skierowanie od lekarza jesteśmy w stanie wykonać je w przeciągu kilkunastu minut i odebrać wynik jeszcze tego samego dnia. Jest to o tyle ważne, ze w przypadku silnej infekcji bądź rozwijającego się z jakiegokolwiek innego powodu, stanu zapalnego w ciele małego człowieka liczy się każdy dzień opóźniający diagnozę i leczenie. Największym problemem często bywa jednak dostanie się w krótkim czasie na wizytę w gabinecie lekarskich, szczególnie w sezonie jesienno-zimowym. W takim przypadku można wykonać badanie CRP u dziecka prywatnie i iść do lekarza z gotowym wynikiem. Cena takiej procedury to od kilkunastu do kilkudziesięciu złotych, w zależności od miejsca badania.
Należy pamięć jednak, ze nie każda infekcja dziecka, nawet z gorączką wymaga od nas pilnego badania CRP. Mimo wszystko najlepiej skonsultować się najpierw z lekarzem, który zadecyduje o tym, czy badanie to jest rzeczywiście konieczne. Jeżeli natomiast wykonaliśmy już serie badań, w tym także CRP i coś nas niepokoi, warto wszystkie wyniki, włącznie z niepokojącym wysokim CRP, zabrać do specjalisty.
Źródła:
- Chemia Medyczna, Patrick Graham L., 2019, wydawnictwo: PWN,
- Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej, Dembińska-Kieć, J.W. Naskalski, B. Solnica, wyd. IV, 2017.