Czarny pasek na paznokciu lub czarny paznokieć często napawa niepokojem wiele osób. Chociaż najczęściej czarna kreska na paznokciu powstaje w wyniku uderzenia, to w niektórych przypadkach może być pierwszą oznaką groźnej choroby. Jak rozpoznać czerniaka podpaznokciowego i czy może on doprowadzić do raka paznokcia? Sprawdźmy!
Co to jest czerniak podpaznokciowy?
Czerniak jest jednym z najbardziej agresywnych nowotworów. Chociaż najczęściej kojarzony jest z występowaniem na powierzchni skóry, to może zaatakować paznokcie, błonę śluzową ust i nosa, a nawet gałkę oczną. Co więcej, czerniaki coraz częściej atakują osoby młode, około 25 roku życia. Czerniak paznokcia jest dość rzadko występującą odmianą czerniaka. Przeprowadzane badania wskazują, że przypadek ten dotyczy około 1% wszystkich osób, u których występuje czerniak.
Czerniak podpaznokciowy, a w bardziej zaawansowanym stadium, nawet rak paznokcia to choroba, która przez długi czas nie daje żadnych objawów. Jedynym widocznym objawem są czarne kreski na paznokciach, które większość osób zbędnie bagatelizuje. Związane jest to z tym że czarna kropka pod paznokciem może się pojawić po uderzeniu, innym urazie mechanicznym, przebytej infekcji, czy też może być zwykłym odbarwieniem, które pojawiło się po wykonaniu manicure. Warto jednak podkreślić, że czerniak paznokcia to nie zawsze czarna kropka na paznokciu czy czarny pasek na paznokciu. Może on przybrać formę smugi w kolorze czarnym, jak i ciemnobrązowym lub ciemnoniebieskim. Wbrew pozorom, taka oznaka czerniaka paznokcia może być ratunkiem przed dalszym rozwojem choroby. Niestety, u niektórych osób przez bardzo długi czas pojawiają się plamki bez konkretnego koloru, przez co widoczne stają się w okresie bardziej zaawansowanego stadium choroby. Następnie, może dochodzić do występowania guzków pod płytką paznokcia, krwawienia, a także odkształcania i deformacji paznokcia.
Czerniak paznokcia – jak powstaje? Czy czarny pasek na paznokciu może świadczyć o chorobie?
Jak wskazują badania, najpopularniejszą przyczyną powstawania czerniaka lub raka paznokcia są promienie słoneczne, na których działanie bardzo często są narażone paznokcie. Dalszy rozwój czerniaka podpaznokciowego jest natomiast uzależniony od urazów mechanicznych i przebytych infekcji. W tym przypadku istotne może się również okazać to, czy osoba, u której pojawiło się charakterystyczne znamię na paznokciu lub czarny pasek na paznokciu, ma w swojej rodzinie osoby, które walczą lub walczyły z nowotworem i istnieje prawdopodobieństwo, że nowotwór rozwinie się u nich ze względów genetycznych. Dużą rolę może także odegrać wiek oraz posiadanie ciemniejszej karnacji.
Jak zdiagnozować czerniaka paznokcia?
Charakterystyczna czarna kreska na paznokciu, która może okazać się rakiem paznokcia, sprawia, że jest to jeden z najtrudniejszych nowotworów do wykrycia i leczenia. Wykryty rak paznokcia we wczesnym stadium, może jednak dawać szansę na całkowite wyleczenie w krótkim czasie. W innym przypadku — może dochodzić nawet do przerzutów do innych organów. Aby zdiagnozować czerniaka paznokcia, należy udać się do dermatologa, który wykona badanie dermatoskopii lub videoskopii. Za pomocą odpowiedniego urządzenia, które dokładnie oświetla płytkę paznokcia, ogląda potencjalne miejsce występowania czerniaka pod paznokciem. Następnie lekarz dokonuje odpowiedniej klasyfikacji metodą CUBED i decyduje o tym, czy zmiana to rak paznokcia, który jest zagrożeniem dla zdrowia pacjenta. Jeżeli tak, dermatolog najczęściej podejmuje decyzje o wycięciu zmiany i pobrania odpowiedniego materiału, w celu wykonania biopsji. Takie badanie informuje o tym, czy widoczne znamię może być rakiem paznokcia i rozwijającym się nowotworem.
Jeżeli pacjent podejrzewa u siebie czerniaka, powinien pamiętać o wcześniejszym przygotowaniu się do wizyty u dermatologa. Jeżeli już wcześniej odwiedzało się dermatologa oraz z jego pomocą leczyło daną dolegliwość, należy zabrać ze sobą historię choroby i leczenia. Zalecane jest również zabranie ze sobą listy przyjmowanych leków, a także listę preparatów pielęgnacyjnych. W przypadku raka paznokcia takim preparatem może się okazać rodzaj stosowanego lakieru do paznokci — np. częstotliwość stosowania manicure hybrydowego, używania lampy UV etc. Oczywiście, w dniu wizyty nie należy się malować. Kobiety, które zauważyły ciemną plamkę pod paznokciem, podczas wizyty nie mogą mieć pomalowanych paznokci (nie powinny być one także pomalowane bezbarwnym lakierem). W niektórych przypadkach niezbędne może się okazać zabranie ze sobą wyników ostatnich badań. Wśród nich należy wyróżnić takie badania jak m.in. morfologia krwi, mocz, żelazo, witamina D3. Takie badania powinny zostać wykonane najpóźniej na 3 miesiące przed planowaną wizytą.
Co to jest metoda CUBED? Czy może zwalczyć czarne paski na paznokciach?
CUBED jest klasyfikacją stosowaną do określenia czy charakterystyczna plamka na paznokciu to czerniak paznokcia, czy może już rak paznokcia.
- C – oznaczanamię, które występuje w odmiennym od skóry kolorze,
- U – niepewna diagnoza,
- B – znamię, które się pojawiło krwawi,
- E – znamię się powiększa pomimo wprowadzonego leczenia,
- D – dosłownie oznacza „opóźnienie w gojeniu powyżej 2 miesięcy”.
Jak należy leczyć czerniaka paznokcia?
W zależności od diagnozy, leczenie czerniaka na palcu znacznie się od siebie różni. Specjalista może zalecić leczenie farmakologiczne, jeżeli nie ma się do czynienia z nowotworem. Jeżeli jednak okaże się, że występujące znamię to rak paznokcia, może zostać zlecone usunięcie całego paznokcia, a nawet wycięcie paliczka palca. Według opinii lekarzy dermatologów, od wystąpienia czerniaka paznokcia mijają średnio 3 lata, zanim jego komórki nowotworowe zaczną się rozsiewać po całym ciele.
Czy można zapobiec chorobie?
Rak paznokcia to specyficzna choroba, przy której nie ma sprawdzonej recepty na to, jak można jej zapobiec. Aby jednak skutecznie zapobiec nowotworom, warto stosować się do kilku reguł.
Przede wszystkim, jeżeli w rodzinie wystąpiły przynajmniej 3 przypadki nowotworu złośliwego, należy wykonać niezbędne badania genetyczne. Takie badania są w stanie określić, czy jest się w grupie ryzyka oraz jak duże ono jest. Rak paznokcia bardzo często powstaje ze względu na nadmierne promieniowanie słoneczne lub korzystanie z lampy UV (stosowanej przy wykonywaniu chociażby manicure hybrydowego). Zalecane jest również unikanie solarium. Nowotwór może także wystąpić w wyniku zaniedbania kwestii związanych z aktywnością fizyczną lub dietą. Z tego powodu, należy spożywać duże ilości warzyw i owoców, ograniczyć spożywanie alkoholu oraz regularnie uprawiać aktywność fizyczną. Jak wskazują badania, wystarczy ćwiczyć 30 minut dziennie, aby utrzymać ciało i organizm w odpowiedniej kondycji.
Należy pamiętać, że rak paznokcia coraz częściej występuje u osób bardzo młodych. Posiadając dzieci, zaleca się dokładną obserwacje, czy na ich skórze nie tworzą się charakterystyczne dla czerniaka zmiany skórne. Chociaż zdarza się to niezwykle rzadko, nie można całkowicie wykluczyć tego, że rak paznokcia nie wystąpi również u dziecka. Jak się okazuje, czerniak jest najczęstszym nowotworem występującym u dzieci. Co więcej, czerniaki występujące u dzieci, w porównaniu do tych, które można zaobserwować u dorosłych często są grubsze i mają większe zdolności do tworzenia przerzutów. Leczenie czerniaków u dzieci, tak naprawdę niczym nie różni się od tego, jakie stosuje się u dorosłych. Na początku dokonuje się wycięcia znamion, które mogą być niebezpieczne dla zdrowia i życia pacjenta, a następnie wykonuje się badanie histopatologiczne.
Dermatoskopia i videoskopia – co należy wiedzieć o badaniu?
Osoby, które mogą podejrzewać wystąpienie u siebie raka paznokcia, powinny jak najszybciej udać się do dermatologa w celu wykonania badań, jakimi są dermatoskopia i videoskopia.
Dermatoskopia, inaczej nazywane badaniem dermatoskopowym, to nieinwazyjne badanie, podczas którego dokładnie jest oglądany dany fragment skóry. Nazwa dermatoskopia wzięła się od urządzenia, jakim jest dermatoskop. Wygląd tego urządzenia może przypominać szkło powiększające, w które wbudowane jest specjalne oświetlenie. Według opinii specjalistów, dermatoskop pomaga uzyskać nawet 10-krotne powiększenie danego fragmentu skóry. Dermatoskop przykłada się do skóry i na tej podstawie, można ocenić czy występująca zmiana jest łagodną oznaką choroby, czy też jej bardziej niebezpieczną odmianą. Na podstawie badania dermatoskopowego, przeprowadza się wstępną klasyfikacje, podczas której punktowo ocenia się kilka elementów. Należą do nich: asymetrie, granice i kolory zmiany, a także dodatkowo występujące struktury. W zależności od tego, jak kształtuje się ostateczna punktacja, lekarz dopasowuje odpowiednią formę leczenia. Istotne jest to, że badanie wykonane za pomocą dermatoskopu, daje wyniki już kilka minut po jego wykonaniu.
W przypadku podejrzeń wystąpienia raka paznokcia stosuje się badanie jakim jest videoskopia. Warto jednak pamiętać, że rak paznokcia nie jest jedyną przyczyną, kiedy zaleca się wykonanie takiego badania. Regularne poddawanie się videoskopii zalecane jest w szczególności osobom, które posiadają bardzo jasne karnacje i zauważyły zmiany barwnikowe na swoim ciele, a także tym, które posiadają na ciele bardzo dużą liczbę pieprzyków. Videoskopia powinna być wykonywana również wtedy, jeżeli w rodzinie posiada się osoby genetycznie narażone na występowanie nowotworów.
Jeżeli chodzi o cenę wykonania takich badań, to warto pamiętać, że w poradniach onkologicznych posiadających kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia, ich wykonanie jest zazwyczaj bezpłatne. Niestety, badania przeprowadzane na NFZ bardzo często wiążą się z długim czasem oczekiwania, który w przypadku czerniaka paznokcia może się okazać niezwykle ważny. Osoby, które zdecydują się na wykonanie tych badań w prywatnej klinice, najczęściej muszą być przygotowane na koszty w wysokości około 170 złotych (badanie dermatoskopowe) lub około 350 złotych (cena za wykonanie videoskopii). Badania wykonywane w prywatnej klinice, wiążą się również z pokryciem kosztów za samą wizytę i konsultacje z dermatologiem. Co ważne – takich wizyt może być kilka, a nawet kilkanaście.