Czym jest parametr MCV i jakie są jego normy?

MCV jest jednym ze wskaźników określanych podczas wykonania badania morfologii krwi. Wykonywana jest ona w diagnostyce różnorodnych chorób, ale i profilaktycznie. Każda osoba, nawet okaz zdrowia, powinna przynajmniej raz do roku ją wykonać, aby monitorować stan zdrowia. Bowiem pierwsze objawy, co do zasady, widoczne są już w odchyleniach od normy właśnie m.in. w erytrocytach. Co zatem warto wiedzieć o MCV? Jakie są jego normy? Co mogą oznaczać odchylenia od normy?

MCV w morfologii krwi

Obecnie podstawowym badaniem, wykonywanym zarówno profilaktycznie, jak i zalecanym w diagnostyce różnorodnych chorób, jest morfologia krwi. To właśnie odchylenia od normy jej wskaźników dają ogólny obraz stanu naszego zdrowia. Ponadto bardzo często są pierwszym sygnałem, że w naszym organizmie dochodzi do rozwijania się jakiejś choroby.

Morfologia krwi pozwala na ocenienie poziomu: leukocytów, trombocytów i erytrocytów. Każdy z nich jest bardzo ważny. Jednak to te ostatnie są tematem przewodnim tego artykułu. Początkowo więc warto zauważyć, że erytrocyty określają średnią objętość czerwonych krwinek w organizmie człowieka.

Wśród ich wskaźników zalicza się:

• HGB: określający poziom hemoglobiny. Jest to barwnik, który nadaje krwi czerwony kolor. Spełnia on jednak bardzo ważną rolę, bowiem odpowiada za transport cząstek tlenu, który z kolei jest niezbędny do utrzymywania funkcji życiowych;
• HCT: czyli hematokryt. Jego wynik pozwala wskazać jaki procent całej objętości krwi pełnej stanowią krwinki czerwone. Jego zbyt wysoka norma bardzo często wskazuje na odwodnienie organizmu;
• RBC: oznacza liczbę wszystkich erytrocytów;
• MCHC: określa stężenie hemoglobiny w krwince (w erytrocycie);
• MCH: jego wynik odzwierciedla średnią masę hemoglobiny w krwince (w erytrocycie);
• RDW: wskazujący na rozpiętość rozkładu objętości krwinek czerwonych.

Oprócz wskazanych powyżej jest wskazywany jeszcze jeden wskaźnik: MCV. 

Czym jest?

Oznacza on, najprościej ujmując, średnią objętość krwinek czerwonych. Stanowi jeden z najważniejszych wskaźników, ponieważ jest najbardziej pomocny w diagnostyce i różnicowaniu przyczyn niedokrwistości.

MCV, czyli Mean Corpuscular Volume to wskaźnik, jak już wyżej zostało to wskazane, określający średnią objętość czerwonych krwinek. Na ich liczbę wpływają różnorodne czynniki. Wśród najczęściej wskazywanych jest zawartość wody w organizmie. To właśnie ten parametr służy przede wszystkim do rozpoznawania niedokrwistości, odwodnienia organizmu, niedoczynności tarczycy czy nawet anemii. Śmiało, można więc stwierdzić, że w morfologii krwi, a dokładniej w zakresie krwinek czerwonych odgrywa on bardzo ważną rolę. Na jego podstawie dokonywana jest bowiem diagnostyka różnorodnych chorób.

Jak przebiega badanie MCV?

Badanie MCV wchodzi w skład ogólnego badania morfologii krwi. Tak więc wykonując je, zawsze otrzymujemy również informację, jaka jest średnia objętość czerwonych krwinek. Specjaliści zalecają jego wykonanie raz do roku, aby na bieżąco monitorować nasz stan zdrowia. Są jednak również wskazania do niego jak, chociażby badania przesiewowe. Ponadto można wyróżnić objawy, które świadczą o niskim poziomie MCV, a które jednocześnie są powodem, dla którego warto sprawdzić ten parametr.

Wśród nich można wyróżnić:

• Osłabienie organizmu;
• Wypadanie włosów (w dużych ilościach, znacząco odbiegające od normy);
• Łamanie się paznokci (znacząco odbiegające od normy);
• Częste, nawracające bóle głowy;
• Bladość skóry;
• Problemy z koncentracją;
• Szybkie męczenie się.

Są to tylko przykładowe punkty, które powinny zwrócić naszą uwagę i pomóc zdecydować się jednak na wykonanie rutynowych badań. Śmiało, można stwierdzić, że decyzja taka powinna być podjęta przede wszystkim przez osoby, które czują, że z ich organizmem dzieje się coś złego. Jeżeli mamy poczucie ogólnego odbiegania od normy, niezależnie w jakim zakresie, warto to sprawdzić. Szybka diagnoza pozwala na wprowadzenie leczenia, które może nie być aż tak drastyczne, jak już w zaawansowanym stadium choroby.

Kiedy wykonać morfologię krwi?

Morfologia krwi, a więc i badanie MCV, MCH i MCHC, a także pozostałych wskaźników może być wykonana przez osoby, które mają skierowane od lekarza. Możliwe jest jednak jej wykonanie również prywatnie. W takim przypadku jest ono odpłatne. Cena nie jest jednak wygórowana i wynosi około 10 zł. Chociaż nie jest to skomplikowane badanie, warto się do niego odpowiednio przygotować. Przestrzeganie zaleceń pozwoli na uzyskanie rzetelnych wyników, które nie będą zafałszowane różnorodnymi czynnikami. Tak więc alarmuje się, aby:

• Przed badaniem pozostawać na czczo przez około 8 godzin;
• Nie można być pod wpływem alkoholu, a najlepiej unikać jego spożywania już na około 2 dni przed wykonaniem badań;
• Nie zaleca się przynajmniej jeden dzień przed uprawiać sportów (nie mieć dużego wysiłku fizycznego);
• Dobrze się wyspać.

Do badania pobierane jest osocze. Zazwyczaj jałowa strzykawka wbijana jest w zagłębienie dołu łokciowego (do żyły łokciowej). Materiał sprawdzany jest w laboratorium przez specjalistów. Co do zasady, jeżeli wykonamy je do np. godziny 10:00, to wyniki otrzymujemy tego samego dnia po południu. Większość zastrzega sobie jednak czas oczekiwania do 1 dnia.

Wyniki powinny być zinterpretowane przez lekarza. Jeżeli zażywamy jakiekolwiek leki, zmagamy się z już zdiagnozowanymi chorobami, powinniśmy go o tym poinformować. Na tej podstawie mogą one odbiegać od normy, czego powodem nie będzie pojawienie się np. nowej jednostki chorobowej.

Jakie są normy czerwonych krwinek?

Niezależnie jakie badania wykonujemy, zawsze wskazane są normy, w których powinny zmieścić się nasze wyniki. Jakiekolwiek odchylenia mogą być sygnałem, że w naszym organizmie dochodzi do nieprawidłowości w jego funkcjonowaniu. Zatem w przypadku MCV, jakie wyróżniamy normy?

• Dla osób dorosłych wskazuje się na zakres od 82 do 92 fL;
• Dla dzieci i młodzieży określa się zakres w przedziale 78 – 95 fL. 

* fL = femtolitry.

Należy jednak zauważyć, że wynik ten nie może być samodzielnie interpretowany. Musi być on zestawiony z HCT, czyli hematokrytem. W jego zakresie jednak jest on rozróżniany na płeć i wiek. Można zatem przyjąć, że wynosi on:

• U kobiet 37-47%;
• U mężczyzn: 40 – 51%.

Ponadto wyróżnia się jeszcze noworodki: 48 – 69%, dzieci (niezależnie na płeć) w wieku do 12 lat: około 35% oraz dziewczynki i chłopcy od 13 r. ż. do osiągnięcia pełnoletniości: 37% – 49%.

Konieczne jest jednak podkreślenie, że każde laboratorium przedstawiające wyniki wskazuje w tabeli obok przy nich przyjęte normy. Te bowiem mogą się różnić! Interpretacja powinna być dokonana przez lekarza specjalistę, który posiada odpowiednią wiedzę m.in., jakie parametry należy zestawić z jakimi, czy jakie odchylenia w konkretnym wskaźniku mogą stanowić o rozwijającej się chorobie.

Co mogą oznaczać odchylenia od normy MCV?

Przyjmuje się, że jakiekolwiek odchylenia od normy MCV są wynikiem rozwijającej się choroby w naszym organizmie. Nie zawsze tak jednak jest. Wpływ na to ma bardzo wiele czynników. Jeżeli więc zdarzy się taka sytuacji, konieczne jest skonsultowanie się z lekarzem. To właśnie on posiada wiedzę i doświadczenie, dzięki któremu będzie wiedział jaką decyzję podjąć. Może nas skierować na dodatkowe badania, zlecić ich powtórzenie lub uzna, że są one prawidłowe. Nie mniej, jednak jeżeli wyniki różnią się znacząco od przyjętych, prawidłowych parametrów, może to wskazywać na różnorodne dolegliwości. Jakie one będą, uzależnione jest od tego, czy wynik MCV będzie podwyższony, czy obniżony.

Co oznacza wyższe MCV?

Wskazuje się, że wyższe wyniki niż przyjęte normy w MCV mogą być przyczyną:

1. Problemów z tarczycą. Zazwyczaj podwyższony wynik wskazuje na niedoczynność tarczycy. Może to być nawet niewielki odchylenie, które już alarmuje o nieprawidłowościach w funkcjonowaniu naszego organizmu;
2. Alkoholizm: tak, jak zostało to już wskazane powyżej, alkoholizm (badanie przesiewowe) jest szczególnym wskazaniem do wykonywania morfologii krwi regularnie. Znaczna większość osób nie stosuje się jednak do tych zaleceń, a jeszcze więcej podczas konsultacji z lekarzem nie przyznaje się, że zmaga się z tego rodzaju uzależnieniem;
3. Niedokrwistość makrocytowa: przeprowadzone badania wskazują, że przyczyną tego jest co do zasady nieodpowiednia dieta. Dostarczanie odpowiednich składników do organizmu jest podstawowym elementem, który powoduje, że nasz organizm prawidłowo i wydajnie pracuje. Wskazana niedokrwistość jest przyczyną głównie niedoboru witaminy B12 oraz kwasu foliowego. Ten ostatni zalecany jest do stosowania w zwiększonej dawce przez kobiety planujące zajść w ciążę, jak i te, które są już w tym stanie. Na możliwość wystąpienia tej jednostki chorobowej szczególnie narażone są osoby, które stosują dietę wegan lub wegetariańską. Dlatego, jeżeli już decydujemy się na nią, musimy podejść do tego rozważnie i dostarczyć organizmowi zamienników, które powinny być spożywane;
4. Niedokrwistość hemolityczna: znacząco postępujący (szybki) rozpad krwinek czerwonych;
5. Niedokrwistość mielodysplastyczna: oznacza przede wszystkim nieprawidłowe produkowanie komórek krwi;
6. Choroby szpiku kostnego;
7. Choroby wątroby.

Oprócz wskazanych powyżej punktów, w zakresie tym przyjmuje się także odwodnienie. Występuje, gdy przyjmujemy płyny bez elektrolitów. Za fizjologiczne podwyższenie MCV uznaje się okres noworodkowy oraz ciąże. W tych dwóch stanach, wyniki odbiegające od normy nie zawsze uznawane są za patologię, a wręcz w znaczącej większości przypadków są naturalnym zjawiskiem.

Jeżeli przyjmujemy jakiekolwiek leki, również podczas interpretacji wyników przez lekarza powinniśmy to zgłosić. Ich zażywanie znacząco może wpłynąć na otrzymane wyniki. Chociaż zaleca się, aby przed wykonaniem badania przynajmniej na jeden dzień je odstawić, nie zawsze jest to możliwe. Sytuacja taka występuje w lekach np. przeciwpadaczkowych. Powodują one zmiany w wynikach parametrów naszej krwi, a jednocześnie nie stanowią dodatkowego zagrożenia. Odchylenia są jedynie wynikiem przyjmowania substancji zapobiegających rozwojowi choroby już zdiagnozowanej.

Co oznacza niższe MCV?

Drugą odwrotną sytuacją w MCV jest wynik dużo mniejszy niż przyjęta norma. To również jest sytuacja, która powoduje niepokój, bowiem może sugerować na:

• Występowanie przewlekłych schorzeń, które przy wynikach 'ujemnych’ są zazwyczaj zaliczane do kategorii tych ciężkich;
• Produkowanie nieprawidłowej ilości hemoglobiny;
• Niedokrwistość sideroblastyczną;
• Niedokrwistość mikrocytarną;
• Nieprawidłową gospodarkę wodno-elektrolitową.

W rzadkich przypadkach, które jednak występują, może to świadczyć o chorobie nowotworowej. Jeżeli nie ma innych objawów, może to być dopiero pierwszy sygnał.

Badajmy się!

Analizując powyższe skutki wystąpienia odchyleń w MCV, należy jeszcze raz podkreślić znaczenie regularnego badania się. Osoby, które dokonują tego systematycznie, na bieżąco monitorują swój stan zdrowia. Dzięki temu, jeżeli pojawiają się jakiekolwiek nieprawidłowości, szybko mogą to zweryfikować. Tym samym możliwe jest wdrożenie odpowiedniego leczenia i hamowanie rozwoju, postępu choroby.

Jakiekolwiek odchylenia od normy MCV zawsze budzą niepokój. Należy jednak jeszcze raz podkreślić, że interpretacja ich wyników nie może być samodzielna. Zależy to również od sytuacji, w jakiej się znajdujemy, czy np. jesteśmy w ciąży, czy uprawiamy sport. Dopiero porównanie kilku punktów z ogólnej morfologii może nam wskazać, czego wynikiem są odchylenia od normy. Warto jeszcze raz podkreślić, że każdy wynik powinien być skonsultowany z lekarzem! Tylko on jest odpowiednią osobą do postawienia konkretnej diagnozy.