Loading...
BadaniaZdrowie

Czynnik reumatoidalny – normy. Na czym polega badanie RF?

czynnik reumatoidalny normy

Czynnik reumatoidalny jest ważnym kryterium w diagnostyce i leczeniu wielu schorzeń. Każdy ból stawów wymaga uwagi, a testy reumatologiczne są uważane za złoty standard w diagnostyce. Nie tylko podejrzenie reumatyzmu, reumatoidalnego zapalenia stawów czy choroby zwyrodnieniowej stawów, skłania do wykonania badania krwi RF. Choroby autoimmunologiczne, przewlekłe stany zapalne i infekcje również mogą być przyczyną podwyższonego wskaźnika.

Dowiedz się, na na czym polega badanie RF i sprawdź, jakie są normy czynnika reumatoidalnego.

Przygotowanie i przeprowadzenie badania

Układ odpornościowy reaguje na wszelkie agresywne czynniki oddziałujące na niego z zewnątrz. Czasami jednak ataki mogą być skierowane przeciwko komórkom samego organizmu. W chorobach reumatoidalnych powstają nieprawidłowe przeciwciała przeciwko własnym immunoglobulinom (Ig). Białka te są markerami kompleksów reumatoidalnych. Przyczyny tych reakcji nie są jeszcze w pełni poznane, ale prawie każde laboratorium medyczne może wykryć obecność określonych przeciwciał we krwi.

Specjalista opiera się na wielu danych, aby postawić diagnozę. Aby wyniki testu były wiarygodne i pomogły wyjaśnić obraz badania, należy przestrzegać kilku warunków i ograniczeń.

Jak przygotować się do testu?

Właściwe przygotowanie do testu:

  • Na 24 godziny przed badaniem należy unikać palenia tytoniu i picia alkoholu;
  • Ostatni posiłek musi mieć miejsce 8 godzin przed jakimkolwiek badaniem reumatologicznym;
  • Ogranicz tłuste potrawy w diecie, a przed badaniem pij tylko niegazowaną wodę;
  • Poinformowuj lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach (w tym środkach antykoncepcyjnych) oraz o przebytych niedawno chorobach zakaźnych.
  • Do testu lepiej przystąpić rano, kiedy łatwiej jest przestrzegać tych zasad. Krew do oznaczania przeciwciał reumatoidalnych jest pobierana z żyły i może być następnie badana kilkoma metodami. Test jakościowy określa jedynie obecność lub brak określonego białka. Badanie ilościowe daje bardziej szczegółowy obraz do interpretacji.

Rodzaje badań laboratoryjnych w kierunku reumofaktora:

  • Test lateksowy reaguje na RF klasy M (IgM), która jest najczęstszym markerem chorób reumatoidalnych i zapalnych.
  • Reakcja Vaalera-Rosego jest rzadko stosowana i wymaga użycia odczynników pochodzenia zwierzęcego.
  • Nefelometria — ilościowa analiza kompleksów antygen-przeciwciało we krwi.
  • ELISA. Umożliwia wykrycie autoprzeciwciał IgG, IgA, IgE, które są rzadziej wykrywane, oprócz autoprzeciwciał IgM.

Pierwsze dwa testy są jakościowe, co oznacza, że nie określają ilości patologicznych kompleksów immunologicznych we krwi. Dają one wyniki fałszywie ujemne, które muszą być potwierdzone innymi metodami. Bardziej zaawansowanym i wszechstronnym testem na obecność RF jest test immunoenzymatyczny (ELISA). Ilościowe oznaczenie różnych klas immunoglobulin pozwala na postawienie dokładnej diagnozy i rozpoczęcie terapii w odpowiednim czasie.

Interpretacja wyników

Negatywny wynik testu na obecność określonego związku reumatoidalnego nie gwarantuje braku choroby. W postaci seronegatywnej (jeden na czterech pacjentów) wyniki testów są negatywne. Z kolei objawy kliniczne nadal wskazują na chorobę. Podobnie, podwyższone wyniki badań nie zawsze prowadzą do diagnozy i mogą mieć przyczyny fizjologiczne.

Przyczyny nieprawidłowości:

  • Czynnik reumatoidalny wzrasta z wiekiem, u większości 50-latków jest już dwukrotnie wyższy od normy;
  • U dzieci i młodzieży podwyższony RF jest często związany z nadmierną aktywacją układu odpornościowego w wyniku wcześniejszych infekcji, przy braku reumatyzmu, zaburzeń autoimmunologicznych lub zespołów stawowych;
  • Podwyższone RF obserwuje się w wielu chorobach ogólnoustrojowych i procesach zapalnych niezwiązanych bezpośrednio z reumatyzmem.

Należy pamiętać, że testy te są czułe i niespecyficzne. W 25% przypadków stwierdza się fałszywie dodatnią reakcję na RF.

Normy u dorosłych

Zazwyczaj wyniki testów na obecność czynnika reumatoidalnego są ujemne; wskazują na to badania jakościowe. W testach ilościowych wartości graniczne różnią się w zależności od rodzaju odczynnika i sposobu jego rozcieńczenia. W laboratoriach wartości graniczne RF muszą być podane w arkuszach wyników.

Istnieją ogólnie przyjęte normy dotyczące oznaczania swoistych przeciwciał, wyrażone w jednostkach standardowych — U/ml. U dorosłych liczba ta nie może przekraczać:

  • 14 — dla kobiet;
  • 17 — dla mężczyzn;
  • 50 — dopuszczalna wartość dla pacjentów w wieku powyżej 60 lat.

Wartości do 25 jednostek u zdrowych osób bez objawów ze strony stawów można uznać za prawidłowe. Jeśli wystąpią jakiekolwiek niepokojące objawy (wysypka, ból, oznaki zapalenia), konieczne będzie wykonanie dodatkowych testów i badań.

RF normy u dzieci

U dorosłych zawyżone wyniki testu na obecność czynnika reumatoidalnego w 80% przypadków wskazują na patologię reumatoidalną. Natomiast u dzieci nie mają znaczenia informacyjnego. Tylko w około 10% przypadków młodzieńczego (dziecięcego) reumatoidalnego zapalenia stawów dochodzi do wzrostu RF. I odwrotnie. Podwyższone wartości w wynikach badań częściej sygnalizują procesy zapalne niezwiązane z reumatyzmem i chorobami stawów.

Istnieją jednak normy dotyczące badań reumatologicznych również u dzieci. Do 12 roku życia prawidłowe wartości RF nie powinny przekraczać 12,5 U/ml. Podwyższone stężenie immunoglobulin różnych klas obserwuje się w:

  • zakażeniach wirusowych,
  • helmintozie,
  • różyczce,
  • opryszczce,
  • innych chorobach, którym towarzyszy zapalenie tkanek i zatrucie.

Przyczyny nieprawidłowości

RF normy
Źródło: Freepik.com

Ponad połowa wszystkich przypadków zwiększonej ilości RF u dorosłych zostaje później zdiagnozowana, jako reumatoidalne zapalenie stawów. Częściej dotyka kobiet po 40. roku życia, ze względu na związane z wiekiem zmiany w gospodarce hormonalnej. Zaobserwowano, że w zmianach chorobowych kręgosłupa i chorobie zwyrodnieniowej dużych stawów takie wyniki badań są znacznie rzadsze niż w przypadku mniejszych stawów rąk i stóp.

Małe odchylenia mogą występować spontanicznie, jako reakcja organizmu na inwazję wirusów, pasożytów lub napięcie nerwowe. Układ odpornościowy każdej osoby reaguje indywidualnie, a przejściowy wzrost miana przeciwciał może nie być widoczny przy powtórzeniu badania.

Wysoki wynik testu Rheum Factor (50 U/ml) może sygnalizować początek procesu autoimmunologicznego, rozwój patologii stawów lub poważną infekcję. Wynik powyżej 100 jednostek ostrzega o szybkiej progresji choroby, występowaniu zmian pozastawowych i zapowiada negatywne rokowanie.

Możliwe choroby

Nieprawidłowe wartości czynnika RF mogą towarzyszyć wielu chorobom przewlekłym lub układowym, a także wszelkim procesom autoimmunologicznym w organizmie. Główne wykrywane patologie to:

  • Kolagenozy: najczęściej zespół Sjögrena i reumatoidalne zapalenie stawów, rzadziej inne choroby autoimmunologiczne, takie jak toczeń rumieniowaty układowy (SLE);
  • Przewlekłe choroby układu oddechowego (w tym gruźlica, astma oskrzelowa, nowotwory złośliwe);
  • Zakażenia bakteryjne i wirusowe o ostrym przebiegu (grypa, mononukleoza, kiła, zapalenie wsierdzia, zapalenie wątroby, odra, różyczka);
  • Przewlekłe patologie z zapaleniem nerek lub wątroby;
  • Zaburzenia stawowe, mięśniowo-szkieletowe (w tym urazy, zabiegi chirurgiczne lub zmiany zwyrodnieniowe tkanek);
  • Sarkoidoza, twardzina, zapalenie skórno-mięśniowe;
  • Choroby onkologiczne o różnym umiejscowieniu.

Lista ta nie jest bynajmniej wyczerpująca. Dlatego też samodzielne postawienie dokładnej diagnozy nie jest możliwe. Specjalista prawidłowo zinterpretuje wyniki badań i postawi diagnozę na podstawie szczegółowego badania, biorąc pod uwagę wszystkie objawy.

Jak obniżyć czynnik reumatoidalny?

Istnieje wiele patologii, w których występuje podwyższony czynnik reumatoidalny. Przy odpowiednim leczeniu, wraz z ustępowaniem procesu zapalnego, obniża się również wartość RF we krwi. Monitorując liczbę czynników reumatoidalnych w trakcie leczenia, lekarz ocenia skuteczność terapii. W odpowiednim czasie wymienia leki i dostosowuje ich dawki.

Zmniejszenie czynnika reumatoidalnego w okresie rekonwalescencji można uzyskać dzięki własnym wysiłkom, zmianie niektórych nawyków i nauce nowych. Na wartości RF we krwi mają wpływ następujące czynniki:

  • Dieta: konieczne jest wyeliminowanie smażonych potraw i zmniejszenie kaloryczności diety. Ttłuste potrawy nawet u zdrowej osoby zwiększają poziom RF.
  • Złe nawyki. Rzucenie palenia i ograniczenie picia alkoholu drastycznie zmniejsza liczbę nawrotów i zaostrzeń choroby.
  • Zaleca się unikanie stresu i naukę relaksacji układu nerwowego. Brak równowagi psychicznej nie pozwala na prawidłową pracę układu odpornościowego.
  • Umiarkowane ćwiczenia fizyczne (zgodnie z zaleceniami specjalisty).

Aby skutecznie zmniejszyć dolegliwości reumatoidalne, należy przestrzegać zaleceń lekarza i nie stosować samoleczenia. Wszelkie metody ludowe powinny uzupełniać leczenie, a nie je zastępować.

Podsumowując

Objawy chorób reumatoidalnych powinny być starannie leczone. Drobne bóle, ograniczenia w pracy stawu, które można tolerować, są sygnałem problemów w organizmie. W przypadku wizyty u lekarza należy również skrupulatnie przeprowadzać badania. Przestrzeganie zasad przeprowadzania badań pozwala zaoszczędzić cenny czas i uniknąć opóźnień w stawianiu diagnozy.

Grupa chorób, które wymagają wykonania testu RF, jest szczególnie wrażliwa na czynnik czasu. Na przykład każdy tydzień opóźnienia w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów może kosztować kilka lat pełnego życia. Wczesne rozpoznanie i prawidłowe leczenie poprawiają rokowanie w przypadku tej choroby i często pozwalają uniknąć niepełnosprawności.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.