W ostatnich latach czystek robi oszałamiającą karierę. Niektórzy uważają go za panaceum na wszelkie możliwe dolegliwości. Nie da się zaprzeczyć, że dzięki terapeutycznym właściwościom czystka, można z jego pomocą całkiem skutecznie podreperować zdrowie. Poznaj zaskakujące właściwości czystka i dowiedz się na co pomaga!
Czystek – o czym warto pamiętać?
Trzeba jednak pamiętać – i zasada ta dotyczy wszystkich surowców zielarskich – że czystek nie jest lekiem. Nie zastępuje wizyty u lekarza ani przypisanych przez niego medykamentów. Może jedynie uzupełniać konwencjonalną terapię, tym bardziej, iż nie stwierdzono, by wchodził w jakiekolwiek interakcje z farmaceutycznymi środkami leczniczymi.
Czystek – zioło o bezcennych właściwościach
Wyodrębniono blisko dwadzieścia gatunków tej śródziemnomorskiej rośliny, a najpopularniejsi jej przedstawiciele to czystek kreteński, siwy i laurolistny.
Wszystkie rodzaje czystka obfitują w aktywne biologicznie substancje, wykazujące potencjalnie lecznicze cechy.
Wśród nich warto wymienić:
- flawonoidy, m.in. kwercetyna i rutyna, dzięki którym zioło ma właściwości antyutleniające, antybakteryjne, antybiotyczne, przeciwalergiczne, wspierające układ odpornościowy i pomagające zachować młodość,
- polifenole, np. katechiny, obecne też chociażby w zielonej herbacie, do której zresztą czystek niejednokrotnie bywa porównywany (na ogół w konkurencji z nią wygrywa) – podobnie jak niefermentowane herbaciane liście, jest naturalnym przeciwutleniaczem, chroniącym przed nadmiarem wolnych rodników; działa również oczyszczająco, usuwając z organizmu rozmaite toksyny,
- olejki eteryczne, nadające roślinie charakterystyczny, intensywny aromat – zwykle lubiany przez człowieka, za to absolutnie nie tolerowany przez insekty, zwłaszcza kleszcze. Dlatego czystek świetnie sprawdza się jako skuteczny odstraszacz owadów,
- żywice – posiadają silne właściwości bakteriobójcze i konserwujące; w starożytności na bazie żywic pozyskiwanych z czystka wyrabiano mikstury balsamujące zwłoki,
- fitosterole – nieocenione w walce z nadwyżką cholesterolu we krwi,
- fitohormony – przynoszą wymierne efekty przy zaburzeniach na tle hormonalnym,
- substancje śluzowe – działają osłonowo, toteż są stosowane przy dysfunkcjach układu oddechowego i pokarmowego.
Na co czystek pomaga?
Ze względu na wielokierunkowe działanie czystka, można go polecić w takich przypadkach, jak:
- osłabiony układ odpornościowy,
- skłonność do infekcji i stanów zapalnych,
- detoksykacja organizmu,
- problemy dermatologiczne (oczyszczające i regenerujące właściwości czystka czynią go znakomitym antidotum na m.in. na trądzik, przesuszoną skórę, wypadające czy matowe włosy),
- niedoczynność tarczycy – tutaj znaczącą rolę odgrywa nie tylko detoksykujący potencjał czystka, ale też fakt, że zioło to potrafi doskonale rozgrzewać organizm i pobudzać przemianę materii,
- perturbacje żołądkowe i jelitowe,
- alergie,
- nerwica, przewlekły stres, bezsenność – zioło działa korzystnie na cały układ nerwowy.
Ponadto czystek bywa rekomendowany jako naturalna profilaktyka antyrakowa oraz broń przeciwko boreliozie, wywoływanej przez kleszcze.
Komu czystek może zaszkodzić?
Zgodnie z aktualnym stanem wiedzy, nie istnieją żadne przeciwwskazania do kuracji z udziałem czystka. Zioło to może być stosowane zarówno przez dzieci (wyłączając oczywiście niemowlęta), jak i dorosłych, w tym kobiety w ciąży, karmiące oraz osoby w podeszłym wieku.
Jedyne ewentualne przeciwwskazanie to indywidualna alergia na roślinę. Wprawdzie czystek należy do ziół najbardziej bezpiecznych i najrzadziej alergizujących, ale fakt jest taki, że teoretycznie uczulać potrafi wszystko. Dotyczy to nawet takich surowców zielarskich, które są wykorzystywane w terapii przeciwalergicznej. Jednak w przypadku czystka ryzyko reakcji alergicznych wydaje się znikome.
Czy można czystek przedawkować?
Nie stwierdzono, aby czystek wywoływał skutki uboczne, nawet gdy jest stosowany długotrwale i w większych dawkach. Aby odczuć pozytywne działanie zioła, należy je aplikować systematycznie, co najmniej przez kilka miesięcy. Napary z czystka, bądź dostępne w formie tabletek albo kapsułek wyciągi z niego, można zażywać o dowolnych porach dnia, także wieczorem, gdyż w roślinie tej nie wstępują żadne substancje pobudzające.
Nie trzeba obawiać się przedawkowania… Chyba, że ktoś codziennie by konsumował kilogramy czystka, co jest raczej niewykonalne.
Wszechstronny napar z czystka
Kilka łyżek suszonego zioła wsypujemy do odpowiednio dużego dzbanka, wlewamy litr gorącej, świeżo zagotowanej wody, zaparzamy mniej więcej przez kwadrans, po czym odcedzamy. Otrzymany w ten sposób esencjonalny, aromatyczny płyn warto wypijać w formie leczniczej herbatki czy po prostu dla przyjemności. Czystek ma delikatny, subtelny smak, żywiczny i balsamiczny, z wyczuwalną nutą goryczy, która jest efektem obecności polifenoli i flawonoidów. Kto woli słodkie napoje, może dodać trochę miodu, ale dopiero wówczas, gdy napar ostygnie, by nie niszczyć zawartych w miodzie cennych składników. Niektórzy piją też czystek z miętą lub sokiem z cytryny albo malin.
Ziołowy eliksir można również wykorzystywać w następujących celach:
- jako płukanka do włosów – doskonale je wzmocni, nada im połysk i ogólnie poprawi ich kondycję,
- tonik do twarzy – świetnie wpłynie na cerę, wygładzi ją i oczyści,
- płyn do jamy ustnej – upora się z bytującymi w niej drobnoustrojami, także tymi, które wywołują próchnicę; przy okazji usunie z zębów nieestetyczny osad i będzie rewelacyjną alternatywą dla preparatów wybielających,
- dodatek do kąpieli – i to nie tylko dla ludzi; właściciele psów wielokrotnie przekonali się, że umyta w naparze z czystka sierść czworonoga skutecznie zabezpiecza zwierzę w trakcie spacerów przed kleszczami.
Czystek na talerzu
Z uwagi na brak skutków ubocznych czystka, nierzadko weterynarze radzą odrobinę sproszkowanego zioła mieszać z psią karmą. Dzięki tej wartościowej przeprawie zwierzak nabiera witalności i staje się bardziej odporny na rozmaite wirusy. Skoro czystek okazuje się jadalny dla czworonogów, nie ma przeciwwskazań, by z takiej jego formy skorzystali również konsumenci dwunożni.
Amatorzy kulinarnych eksperymentów mogą niewielkie ilości czystka dodawać do najróżniejszych potraw. Zioło – poza oczywistymi efektami zdrowotnymi – sprawi, że wiktuały zyskają nietuzinkowe walory sensoryczne. Do jakich dań pasuje czystek? Praktycznie do wszystkich. Sprawdzi się w zupach, sosach, sałatkach, a nawet deserach. Wszystko zależy od gustu i wyobraźni kucharza.