Dieta bezglutenowa jest coraz częściej praktykowanym sposobem żywienia. Na ten rodzaj odżywiania decydują się najczęściej osoby ze stwierdzoną nietolerancją. Obecnie produkty bezglutenowe są równie chętnie spożywane także przez osoby prowadzące zdrowy tryb życia. Decydując się na tę metodę żywienia, należy nauczyć się rozróżniać, które produkty są dozwolone, a które szkodliwe. W poniższym artykule zostały przestawione najważniejsze informacje dotyczące diety wykluczającej gluten.
Co to jest dieta bezglutenowa?
Dieta bezglutenowa polega na wykluczeniu z jadłospisu wszystkich produktów, które mogą w swoim składzie zawierać gluten. Glutenem określa się mieszankę białek roślinnych występujących w najpopularniejszych zbożach.
Co ciekawe, gluten występuje nawet w produktach, które teoretycznie nie powinny go posiadać. Z tego powodu osoby ze stwierdzoną nietolerancją pokarmową, celiakią bądź nadwrażliwością na gluten muszą ściśle pilnować swojego jadłospisu.
Kto powinien stosować dietę bezglutenową?
Dietę ograniczającą spożycie glutenu powinny praktykować szczególnie te osoby, które zauważą negatywny wpływ glutenu na zdrowie. Nietolerancję można przede wszystkim stwierdzić, obserwując swój organizm. Kolejnym etapem jest wykonanie badań z krwi. W skrajnych przypadkach może zostać zlecona przez lekarza biopsja jelita cienkiego. Przy dolegliwościach ze strony układu pokarmowego kosmki jelitowe ulegają uszkodzeniu, co świadczy o nietolerancji.
Wszyscy chorzy, u których wykryto problemy ze spożywaniem glutenu, muszą ściśle trzymać się diety. Nie ma powodów, by osoby, które nie mają problemów ze spożywaniem glutenu, stosowały dietę bezglutenową.
Mity dotyczące diety bezglutenowej
Istnieje kilka często powielanych mitów dotyczących diety bez glutenu. Oto najpopularniejsze z nich.
- Dieta bez glutenowa jest niesmaczna. Obecnie we wszystkich sklepach można kupić dobre produkty z symbolem przekreślonego kłosa. W sieci znajduje się wiele blogów kulinarnych, których autorzy przygotowują bezglutenowe produkty. Dieta bez glutenu nie ogranicza się do jedzenia samych warzyw i picia koktajli. Z półproduktów można wyczarować naprawdę rewelacyjne dania, które smakiem nie będą odbiegały od tych z glutenem.
- W diecie bez glutenu nie można jeść pieczywa. Jest to kolejny mit, który jest coraz rzadziej spotykany. Obecnie na półkach sklepowych spotkać można bardzo duży wybór pieczywa bezglutenowego, zarówno jasnego, jak i pełnoziarnistego. Miłośnicy bułek oraz chlebów nie muszą więc rezygnować z ulubionych kanapek. Korzystając z przepisów dostępnych w książkach i w sieci można upiec również domowe pieczywo.
- Dieta bez glutenu jest dietą redukcyjną. Dieta bezglutenowa nie jest dietą typowo redukcyjną, ale może nią być. Wszystko zależy od indywidualnego zapotrzebowania organizmu na kalorie. Jeżeli chcemy schudnąć, eliminując gluten z jadłospisu, musimy spożywać mniej kalorii, niż potrzebuje nasz organizm. Jedząc tyle, ile wynosi dzienne zapotrzebowanie, utrzymamy wagę na stałym poziomie. Jedząc z kolei więcej, waga niestety wzrośnie.
- Dieta w alergii na pszenicę jest droga. Jeszcze kilka lat temu, produkty bezglutenowe potrafiły kosztować znacznie więcej, niż ich pszenne odpowiedniki. Wraz z rozwojem rynku produktów bez glutenu i większym zapotrzebowaniem klientów, ich cena się unormowała. Obecnie cena większości produktów bez pszenicy jest taka sama jak całej reszty. Dieta bazująca na produktach z przekreślonym kłosem nie jest więc droga.
Jak objawia się alergia na pszenicę?
Organizm zawsze daje znać, gdy coś mu nie służy. Tak samo dzieje się w przypadku nietolerancji na jakiś składnik pokarmowy. Pierwsze oznaki są widoczne na skórze, a samopoczucie ulega pogorszeniu. Oto pierwsze sygnały mówiące o tym, że organizm może mieć problem z tolerancją glutenu. Gdy wystąpią któreś z nich, warto udać się do lekarza i wykonać badania pod tym kątem.
- Pogorszenie wyglądu skóry, głównie na twarzy. Mowa o wypryskach, rumieniu i swędzących bąblach.
- Ogólne osłabienie organizmu,
- Problemy ze snem i zasypianiem,
- Przewlekłe bóle głowy,
- Wzdęty brzuch,
- Biegunki, nudności lub zaparcia,
- Bóle mięśni i stawów,
- Rozdrażnienie i podenerwowanie.
Nietolerancja na gluten a wiek
Co ciekawe, nasilenie niektórych objawów zmienia się wraz z wiekiem. U niemowlaków najczęściej dotyczą one problemów jelitowych. U dzieci obserwuje się nasilone zmiany skórne i problemy o podłożu ginekologicznym. Z kolei u dorosłych najrzadziej pojawiają się kłopoty z jelitami, a częściej neurologiczne, hormonalne i ginekologiczne. Gdy istnieje podejrzenie nietolerancji, szczególnie u dzieci, nie należy samodzielnie wprowadzać diety. Krok ten zawsze powinien być poprzedzony wizytą u lekarza.
Produkty zabronione na diecie bezglutenowej
Stosując się do modelu żywienia wykluczającego gluten, należy poznać produkty dozwolone i szkodliwe. Na zakupach warto szukać produktów spożywczych, które mają na opakowaniu przekreślony symbol kłosa. Oznacza on, że produkt nie został podczas produkcji zanieczyszczony glutenem.
Z tyłu opakowania często można spotkać informacje, że produkt może zawierać śladowe ilości glutenu. Mówi to, że w miejscu produkcji lub pakowania danego produktu, występują także produkty z glutenem. Producent ma obowiązek zawrzeć taką adnotację, by ostrzec osoby, które muszą ograniczyć spożycie glutenu do zera.
Mięsa i wędliny bezglutenowe
Kupując w sklepach produkty mięsne, trzeba dokładnie czytać etykiety. Chociaż mięso glutenu nie posiada, nie oznacza to, że w składzie go nie znajdziemy! Bardzo często gluten jest w wędlinach, parówkach i konserwach. Dlaczego? Niektóre przyprawy mają gluten, więc ich dodatek do mięsa powoduje, że produkt nie może być bezglutenowy.
To samo dotyczy pasztetów, do których dodawana jest mąka pszenna. Najbezpieczniejsze są więc paczkowane produkty z symbolem przekreślonego kłosa. Dobrym sposobem jest samodzielne robienie wędlin w zaciszu domowym. Mamy wtedy kontrolę nad tym, co dodajemy do naszych wyrobów.
Inne produkty bezglutenowe
Tak naprawdę, gluten może występować w każdym produkcie, nawet takim, który teoretycznie nie powinien go mieć. Z diety bezglutenowej należy wykluczyć wszystkie produkty spożywcze, które bazują na pszenicy i innych popularnych zbożach. Należą do nich:
- Słodycze, szczególnie ciastka, ciasta, wafelki.
- Kawa zbożowa, mleka zbożowe, kawy instant.
- Produkty zbożowe na pszenicy, orkiszu, jęczmieniu, życie, płaskurce i owsie. Mowa o płatkach, pieczywie, kaszy mannie, kuskusie, kaszy bulgur i jęczmiennej, musli, makaronach, naleśnikach, kluskach, cieście na pizzę, kaszkach błyskawicznych dla dzieci.
- Produkty panierowane.
- Zasmażane warzywa i zagęszczane mąką.
- Zupy z makaronem, zupy na zakwasie, zupy instant.
- Piwo.
Produkty dozwolone na diecie bezglutenowej
- Świeże owoce i warzywa, także konserwowe i strączkowe.
- Pieczywo, kasze i produkty z dozwolonych zbóż. Należą do nich: ryż, gryka, proso, kukurydza, teff, amarantus i quinoa.
- Ryby, jaja, mięso i wędliny oznaczone jako bezglutenowe.
- Świeże mleko i jego przetwory.
- Wszystkie czyste tłuszcze roślinne.
- Sól, zioła, pieprz i inne przyprawy oznaczone jako bezglutenowe,
- Zupy zrobione z dozwolonych produktów,
- Drożdże, agar, proszek do pieczenia bezglutenowy.
Żywność bezglutenowa gdzie kupić?
Certyfikowane produkty bez glutenu można kupić obecnie w większości sklepów. W wielkopowierzchniowych marketach powstają całe obszerne alejki z produktami dla osób z nietolerancją. Również w mniejszych sklepikach osiedlowych spotkać można coraz większy wybór produktów spożywczych z przekreślonym kłosem.
Chcąc zrobić zakupy bez wychodzenia z domu, można skorzystać z internetowych sklepów ze zdrową żywnością. Plusem tego rozwiązania jest możliwość dokładnego przeanalizowania składu produktu. Jeżeli jakikolwiek składnik budzi niepokój, można skorzystać z wyszukiwarki i sprawdzić, czy jest szkodliwy.
Jak radzić sobie na wakacjach nie jedząc glutenu?
Wyjeżdżając na upragnione wakacje, nie trzeba rezygnować z trzymania diety. Jedząc w restauracjach, wiele pozycji w karcie ma oznaczenie, że danie jest dobre dla osób na diecie wykluczającej gluten. Jeżeli takiej informacji nie ma, kelner ma obowiązek poinformować o alergenach w daniu. Co ciekawe, na mapie Polski otwiera się coraz więcej restauracji specjalizujących się tylko w daniach bezglutenowych. Wakacje bez glutenu są możliwe! Należy zachować jedynie zdrowy rozsądek i uważać na to, co się je a w razie wątpliwości, prosić obsługę o dokładny skład potrawy.
Przepisy na zdrowe posiłki bezglutenowe
Bezglutenowe posiłki mogą być niezwykle smaczne i pomysłowe. W Internecie jest cała gama doskonałych przepisów, które mają dokładnie wyliczone makroskładniki. Może to być niezwykle pomocne dla osób na dietach redukcyjnych. Dla tych, którzy nie lubią korzystać z przepisów z sieci, polecają się kulinarne książki. Zawierają one smaczne przepisy o różnym stopniu trudności, a dodatkowo cenne porady. Pozwala to na przygotowanie śniadań, sycących obiadów lub zaskakujących imprezowych przekąsek.