Wobec panującej obecnie mody na szeroko pojmowany detoks, nie dziwi coraz większa popularność rozmaitych ekstremalnych diet, które każą wyeliminować z jadłospisu niemalże wszystko. W owej grupie poczesne miejsce zajmuje dieta sokowa. Jej nazwa mówi sama za siebie – ten oryginalny model żywieniowy opiera się wyłącznie na sokach warzywnych i owocowych, z ilościową przewagą tych pierwszych.
Magiczny sok odchudzający? Czym dokładnie jest dieta sokowe i jakie przepisy z diety sokowej warto znać?
Soki na diecie sokowej powinny być przyrządzane samodzielnie, ze świeżych, dobrych gatunkowo surowców. Sklepowe nie wchodzą w grę. Nawet jeżeli są niesłodzone i pozbawione innych niepożądanych ingrediencji, poddaje się je koniecznym procesom termicznym, co przedłuża ich trwałość, ale jednocześnie usuwa z nich części witamin, a przede wszystkim powoduje dezaktywizację cennych roślinnych enzymów. To właśnie te ostatnie mają decydować o zdrowotnych efektach sokowej kuracji.
Różne warianty diety sokowej
Jak to często bywa z popularnymi wynalazkami dietetycznymi (i nie tylko), rozmaitych typów sokowych diet namnożyło się sporo. Oto niektóre z nich:
- Etapowe: dzielą się na fazy: w początkowym okresie można jedynie pić soki; następnie stopniowo włącza się do jadłospisu coraz więcej żywności proteinowej, tłuszczowej i dostarczającej węglowodany złożone.
- Krótkoterminowe – trwają od jednego do kilku dni; najwięcej zwolenników zdobyła dieta trzydniowa.
- Długoterminowe – to już opcja skrajna – soki mają być jedynym pokarmem przez kilkanaście dni lub nawet dłużej; rekordzistką jest tutaj dieta czterdziestodniowa.
- Mieszane – najmniej kontrowersyjne i często wręcz polecane przez ekspertów; w tej wersji sokowej diety soki zastępują drugie śniadanie i podwieczorek, podczas gdy główne posiłki mają tradycyjną postać (oczywiście muszą składać się wyłącznie z wartościowych produktów).
Amatorzy sokowych diet zachwalają ich odchudzający i oczyszczający potencjał. Na forach internetowych roi się od entuzjastycznych wywodów o tym, jak to dzięki sokom udaje się wypędzić z organizmu wszelkie toksyny, a przy okazji, ile można schudnąć. Jednak opinie przedstawicieli świata medycznego dla diet sokowych są nieporównywalnie mniej łaskawe.
Jadłospis z samych soków – pomaga czy szkodzi?
Pomijając ostatni, stosunkowo liberalny wariant diety sokowej, zasadniczo tego rodzaju kulinarny rygor spotyka się z druzgocącą krytyką większości naukowców. Najczęstsze zarzuty to:
- Dieta bazująca tylko na sokach (nawet jeśli przygotowuje się je z różnorodnych warzyw i owoców) jest drastycznie niedoborowa, prawie całkiem pozbawiona podstawowych makroskładników, czyli białek, tłuszczów i złożonych węglowodanów; może osłabiać i wyniszczać, zwłaszcza w przypadku wersji długotrwałej.
- Radykalnie zmniejszona ilość przyjmowanych kalorii (przeciętnie na sokowej diecie dostarcza się ich w granicach 800 – 1200; czyli mniej więcej połowę tego, co potrzebuje dorosła osoba), spowalnia metabolizm; ograniczając swoje menu do soków, można schudnąć – i to nieraz spektakularnie, do paru kilogramów tygodniowo, lecz potem efekt jojo wydaje się nieunikniony.
- Owoce i warzywa to kopalnia witamin (zwłaszcza karotenów i witaminy C), mikroelementów (szczególnie potasu) oraz niezliczonych związków flawonoidowych i roślinnych barwników (tj. antocyjany, chlorofile, luteina), jednak składają się głównie z cukrów prostych; dotyczy to większości owoców i niektórych warzyw, np. marchwi czy buraków. Dlatego sokowe diety absolutnie nie mogą być stosowane przez cukrzyków.
- Ubytek wagi dzięki ortodoksyjnym odmianom sokowych diet to redukcja nie tyle tkanki tłuszczowej, ile płynów ustrojowych i mięśni.
Sokowa dieta w praktyce – jakie dieta sokowa przepisy są wykorzystywane?
Autorytety medyczne przekonują, że jeśli ktoś zdecyduje się na kurację sokową, powinien wybrać jej niezbyt restrykcyjną formę. Oto przykład:
Dieta sokowa śniadanie:
Woda mineralna z sokiem cytrynowym, pieczywo pełnoziarniste z serem tofu, plasterkami rzodkiewek i świeżymi kiełkami, napar z liści pokrzywy.
Drugie śniadanie na diecie sokowej:
Sok z jabłek, pomarańczy i marchwi.
Obiad diety sokowej:
Zupa z mieszanych warzyw, pieczony morszczuk, ziemniaki, sok pomidorowy.
Dieta soki – Podwieczorek:
Sok z buraków, malin i jeżyn.
Dieta soki – Kolacja:
Gotowane brokuły, kasza gryczana z twarogiem i ziołami, sok z selera korzeniowego i naciowego.
Jak widać, w jadłospisie nie brakuje soków – ani czegokolwiek innego. I też można schudnąć. Może nie błyskawicznie, ale za to bez ryzyka, że pożegnane kilogramy wrócą równie prędko, jak się ulotniły.
Efektowne sokowe kompozycje – przepisy
W diecie sokowej bardziej polecane są soki przecierowe, zawierające więcej odżywczych substancji (głównie błonnika) niż klarowne. Przyrządza się je łatwo – wystarczy rozdrobnione warzywa i owoce wrzucić do blendera, po czym miksować na najwyższych obrotach, aż powstanie jednolita, płynna i zarazem gęsta mikstura.
Oto przykłady odchudzających i oczyszczających kompozycji sokowych… A raczej pomagających oczyszczać i odchudzać – pod warunkiem, że będą stanowić tylko dodatek do pełnowartościowego, zbilansowanego jadłospisu, a nie jego zamiennik.
Sokowa dawka luteiny
Świetnie działa m.in. na wzrok. W skład żółtego eliksiru wchodzą: melon, mango, jabłko, żółta papryka.
Bomba antocyjanowa
Fioletowe barwniki to doskonałe przeciwutleniacze; pomagają zachować młodość i mają właściwości antyrakowe. Potrzebne komponenty to: borówki, jeżyny, bakłażan, modra kapusta.
Sok zamiast obiadu
To unikalna, wyjątkowo treściwa mieszanka, zawierająca komplet najważniejszych substancji, także tych, których przeważnie w sokach brakuje. Na jedną solidną porcję przypada:
- awokado – ok. 60 g,
- rukola – ok. 20 g,
- burak – ok. 120 g (jedna nieduża szuka),
- marchew – ok. 100 g,
- pomidor – ok. 130 g (jeden średni),
- korzeń selera – ok. 100 g,
- natka pietruszki – ok. 40 g (spory pęczek),
- cukinia – ok. 90 g,
- młody zielony groszek – ok. 20 g,
- szpinak – ok. 90 g ,
- sproszkowana spirulina – 1 łyżeczka.
Całość (mniej więcej pół litra) dostarczy przeciętnie 400 kcal, 18 g białka i 13 g tłuszczu – czyli dwie szklanki soku autentycznie mogłyby zostać potraktowane jako samowystarczalny obiad.
Tu nasuwa się prosty wniosek: sok sokowi nierówny – wszystko zależy od tego, co w nim się mieści. Warto o tym pamiętać stosując soki na odchudzanie.
Źródło:
- Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej: www.ncez.pl.