Wobec panującej obecnie mody na szeroko pojmowany detoks, nie dziwi coraz większa popularność rozmaitych ekstremalnych diet, które każą wyeliminować z jadłospisu niemalże wszystko. W owej grupie poczesne miejsce zajmuje dieta sokowa. Jej nazwa mówi sama za siebie – ten oryginalny model żywieniowy opiera się wyłącznie na sokach warzywnych i owocowych, z ilościową przewagą tych pierwszych.

Magiczny sok odchudzający?  Czym dokładnie jest dieta sokowe i jakie przepisy z diety sokowej warto znać?

Soki na diecie sokowej powinny być przyrządzane samodzielnie, ze świeżych, dobrych gatunkowo surowców. Sklepowe nie wchodzą w grę. Nawet jeżeli są niesłodzone i pozbawione innych niepożądanych ingrediencji, poddaje się je koniecznym procesom termicznym, co przedłuża ich trwałość, ale jednocześnie usuwa z nich części witamin, a przede wszystkim powoduje dezaktywizację cennych roślinnych enzymów. To właśnie te ostatnie mają decydować o zdrowotnych efektach sokowej kuracji.

Różne warianty diety sokowej

Jak to często bywa z popularnymi wynalazkami dietetycznymi (i nie tylko), rozmaitych typów sokowych diet namnożyło się sporo. Oto niektóre z nich:

• Etapowe: dzielą się na fazy: w początkowym okresie można jedynie pić soki; następnie stopniowo włącza się do jadłospisu coraz więcej żywności proteinowej, tłuszczowej i dostarczającej węglowodany złożone.
• Krótkoterminowe – trwają od jednego do kilku dni; najwięcej zwolenników zdobyła dieta trzydniowa.
• Długoterminowe – to już opcja skrajna  – soki mają być jedynym pokarmem przez kilkanaście dni lub nawet dłużej; rekordzistką jest tutaj dieta czterdziestodniowa.
• Mieszane – najmniej kontrowersyjne i często wręcz polecane przez ekspertów; w tej wersji sokowej diety soki zastępują drugie śniadanie i podwieczorek, podczas gdy główne posiłki mają tradycyjną postać (oczywiście muszą składać się wyłącznie z wartościowych produktów).

Amatorzy sokowych diet zachwalają ich odchudzający i oczyszczający potencjał. Na forach internetowych roi się od entuzjastycznych wywodów o tym, jak to dzięki sokom udaje się wypędzić z organizmu wszelkie toksyny, a przy okazji, ile można schudnąć. Jednak opinie przedstawicieli świata medycznego dla diet sokowych są nieporównywalnie mniej łaskawe.

Jadłospis z samych soków – pomaga czy szkodzi?

Pomijając ostatni, stosunkowo liberalny wariant diety sokowej, zasadniczo tego rodzaju kulinarny rygor spotyka się z druzgocącą krytyką większości naukowców. Najczęstsze zarzuty to:

1. Dieta bazująca tylko na sokach (nawet jeśli przygotowuje się je z różnorodnych warzyw i owoców) jest drastycznie niedoborowa, prawie całkiem pozbawiona podstawowych makroskładników, czyli białek, tłuszczów i złożonych węglowodanów; może osłabiać i wyniszczać, zwłaszcza w przypadku wersji długotrwałej.
2. Radykalnie zmniejszona ilość przyjmowanych kalorii (przeciętnie na sokowej diecie dostarcza się ich w granicach 800 – 1200; czyli mniej więcej połowę tego, co potrzebuje dorosła osoba), spowalnia metabolizm; ograniczając swoje menu do soków, można schudnąć – i to nieraz spektakularnie, do paru kilogramów tygodniowo, lecz potem efekt jojo wydaje się nieunikniony. 
3. Owoce i warzywa to kopalnia witamin (zwłaszcza karotenów i witaminy C), mikroelementów (szczególnie potasu) oraz niezliczonych związków flawonoidowych i roślinnych barwników (tj. antocyjany, chlorofile, luteina), jednak składają się głównie z cukrów prostych; dotyczy to większości owoców i niektórych warzyw, np. marchwi czy buraków. Dlatego sokowe diety absolutnie nie mogą być stosowane przez cukrzyków.
4. Ubytek wagi dzięki ortodoksyjnym odmianom sokowych diet to redukcja nie tyle tkanki tłuszczowej, ile płynów ustrojowych i mięśni.

Sokowa dieta w praktyce – jakie dieta sokowa przepisy są wykorzystywane?

Autorytety medyczne przekonują, że jeśli ktoś zdecyduje się na kurację sokową, powinien wybrać jej niezbyt restrykcyjną formę. Oto przykład:

Dieta sokowa śniadanie:

Woda mineralna z sokiem cytrynowym, pieczywo pełnoziarniste z serem tofu, plasterkami rzodkiewek i świeżymi kiełkami, napar z liści pokrzywy.

Drugie śniadanie na diecie sokowej:

Sok z jabłek, pomarańczy i marchwi.

Obiad diety sokowej:

Zupa z mieszanych warzyw, pieczony morszczuk, ziemniaki, sok pomidorowy.

Dieta soki – Podwieczorek:

Sok z buraków, malin i jeżyn.

Dieta soki – Kolacja:

Gotowane brokuły, kasza gryczana z twarogiem i ziołami, sok z selera korzeniowego i naciowego.

Jak widać, w jadłospisie nie brakuje soków – ani czegokolwiek innego. I też można schudnąć. Może nie błyskawicznie, ale za to bez ryzyka, że pożegnane kilogramy wrócą równie prędko, jak się ulotniły.

Efektowne sokowe kompozycje – przepisy

W diecie sokowej bardziej polecane są soki przecierowe, zawierające więcej odżywczych substancji (głównie błonnika) niż klarowne. Przyrządza się je łatwo – wystarczy rozdrobnione warzywa i owoce wrzucić do blendera, po czym miksować na najwyższych obrotach, aż powstanie jednolita, płynna i zarazem gęsta mikstura.

Oto przykłady odchudzających i oczyszczających kompozycji sokowych… A raczej pomagających oczyszczać i odchudzać – pod warunkiem, że będą stanowić tylko dodatek do pełnowartościowego, zbilansowanego jadłospisu, a nie jego zamiennik.

Sokowa dawka luteiny

Świetnie działa m.in. na wzrok. W skład żółtego eliksiru wchodzą: melon, mango, jabłko, żółta papryka.

Bomba antocyjanowa 

Fioletowe barwniki to doskonałe przeciwutleniacze; pomagają zachować młodość i mają właściwości antyrakowe. Potrzebne komponenty to: borówki, jeżyny, bakłażan, modra kapusta.

Sok zamiast obiadu

To unikalna, wyjątkowo treściwa mieszanka, zawierająca komplet najważniejszych substancji, także tych, których przeważnie w sokach brakuje. Na jedną solidną porcję przypada:

• awokado – ok. 60 g,
• rukola – ok. 20 g,
• burak – ok. 120 g (jedna nieduża szuka),
• marchew – ok. 100 g,
• pomidor – ok. 130 g (jeden średni),
• korzeń selera – ok. 100 g,
• natka pietruszki  – ok. 40 g (spory pęczek),
• cukinia – ok. 90 g,
• młody zielony groszek – ok. 20 g,
• szpinak – ok. 90 g ,
• sproszkowana spirulina  – 1 łyżeczka.

Całość (mniej więcej pół litra) dostarczy przeciętnie 400 kcal, 18 g białka i 13 g tłuszczu – czyli dwie szklanki soku autentycznie mogłyby zostać potraktowane jako samowystarczalny obiad.

Tu nasuwa się prosty wniosek: sok sokowi nierówny – wszystko zależy od tego, co w nim się mieści. Warto o tym pamiętać stosując soki na odchudzanie.

Źródło:

• Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej: www.ncez.pl.