Najbardziej prawdopodobny wynik choroby zależy od stopnia rozpowszechnienia raka w momencie rozpoznania. Poniżej podano ogólne dane statystyczne opracowane na podstawie obserwacji dużych grup pacjentów. W żadnym wypadku nie przesądzają one o wyniku walki z rakiem w indywidualnej sytuacji pacjenta.
Nikt nie jest w stanie określić z całą pewnością, ile czasu pozostało pacjentowi z rakiem wątroby. Wszystko zależy od konkretnej sytuacji i sposobu leczenia. Żaden pacjent nie jest identyczny, a organizm każdej osoby reaguje inaczej na tę samą terapię. Tylko lekarz może udzielić pacjentowi więcej informacji na temat jego indywidualnego rokowania.
Rak wątroby: ile się żyje. Rokowania według stadium
Poniższe dane zostały opublikowane w europejskich wytycznych praktyki klinicznej w leczeniu raka wątroby. W tym systemie szacowania przeżycia uwzględnia się wielkość i lokalizację nowotworu złośliwego, a także czynność wątroby i ogólny stan zdrowia pacjenta.
Dla każdego etapu obliczane są następujące miary statystyczne:
- Mediana przeżycia — czas, jaki upływa od rozpoznania choroby do chwili, gdy połowa pacjentów nadal żyje;
- Wskaźnik 5-letniego przeżycia — liczba osób, które przeżyły 5 lat lub więcej od momentu rozpoznania choroby.
Etap 0 – rak wątroby ile się żyje?
Bez leczenia średni czas przeżycia w przypadku raka wątroby w tym stadium wynosi ponad 3 lata. Jeśli jest leczony, od 70 do 90 na 100 pacjentów (od 70 do 90%) żyje 5 lat lub dłużej.
Leczenie raka wątroby w stadium 0 obejmuje przeszczep narządu, ablację (zabieg niszczący guz) lub operację usunięcia tkanki nowotworowej.
Etap A – rak wątroby ile się żyje?
Bez leczenia średni czas przeżycia w przypadku raka wątroby w stadium A wynosi 3 lata.
W przypadku leczenia 50 do 70 na 100 pacjentów (50 do 70%) przeżywa 5 lat lub więcej.
Leczenie raka wątroby w stadium A obejmuje przeszczep narządu, ablację (zabieg niszczący nowotwór) lub operację usunięcia tkanki nowotworowej.
Etap B – rak wątroby ile się żyje?
Bez leczenia mediana przeżycia w przypadku raka wątroby w stadium B wynosi 16 miesięcy. Po zastosowaniu leczenia mediana przeżycia w przypadku raka wątroby w stadium B wynosi 20 miesięcy.
W leczeniu raka wątroby w stadium B lekarz może zalecić wstrzykiwanie leków chemioterapeutycznych do wątroby przez dużą tętnicę w górnej części nogi (chemioembolizacja przeztętnicza).
Etap C – rak wątroby ile się żyje?
Bez leczenia mediana przeżycia w przypadku raka wątroby w stadium C wynosi od 4 do 8 miesięcy. W przypadku leczenia średni czas przeżycia w stadium C raka wątroby wynosi od 6 do 11 miesięcy.
W przypadku raka wątroby w stadium C pacjent będzie prawdopodobnie leczony sorafenibem. Lekarz może również zaproponować pacjentowi udział w badaniu klinicznym.
Etap D – rak wątroby ile się żyje?
Bez leczenia średni czas przeżycia w przypadku raka wątroby w stadium D wynosi mniej niż 4 miesiące.
Nie istnieją skuteczne metody leczenia raka wątroby w stadium D. Lekarze i pielęgniarki będą jednak kontynuować leczenie wszelkich objawów występujących u pacjenta.
Wskaźniki przeżywalności we wszystkich stadiach raka wątroby
Jeśli chodzi o dorosłych pacjentów z rakiem wątroby:
- Prawie 35 na 100 osób (prawie 35%) będzie żyło rok lub dłużej od momentu rozpoznania choroby;
- Ponad 10 na 100 osób (ponad 10%) będzie żyło 5 lat lub dłużej od momentu rozpoznania choroby.
Uwaga: Powyższe dane dotyczą wyłącznie pierwotnego raka wątroby u dorosłych. Pierwotny rak wątroby u dzieci występuje bardzo rzadko, a rokowanie jest lepsze niż u dorosłych.
Jakie czynniki wpływają na wskaźnik przeżywalności?
Na rokowanie ma wpływ przede wszystkim dostępne leczenie. Zależy ono od stadium zaawansowania nowotworu w momencie postawienia diagnozy, tj. od wielkości guza i tego, czy doszło do jego rozprzestrzenienia.
Zalecenie lekarza zależy również od stanu zdrowych tkanek narządu. Ponadto na wskaźnik przeżywalności wpływa ogólny stan zdrowia pacjenta.
Możliwości leczenia
Resekcja wątroby
Jest to najlepsza metoda leczenia, ponieważ zapewnia najwyższy wskaźnik przeżywalności. Operacja jest dobrym rozwiązaniem, gdy guz ma niewielkie rozmiary, liczba guzów jest minimalna i nie ma nacieków na naczynia krwionośne. Operacja może być wykonana nawet wtedy, gdy guz jest duży, jest ich wiele, nowotwór rozprzestrzenił się na sąsiednie narządy oraz gdy w węzłach chłonnych pojawiły się przerzuty.
Jednak wyniki takich operacji są znacznie gorsze. Im wyższy stopień zaawansowania, tym mniejsza przeżywalność pacjentów. Ważny warunek resekcji wątroby: pozostała część miąższu wątroby musi być zdolna do skutecznego pełnienia swojej funkcji. Operacja jest wykonywana tylko wtedy, gdy u pacjenta nie występuje ciężka marskość wątroby.
Przeszczep wątroby
Jest to skuteczne, ale rzadko stosowane działanie. Wykonuje się je tylko we wczesnym stadium choroby. Pacjenci są wybierani zgodnie z kryteriami mediolańskimi:
- pojedynczy guz do 5 cm lub nie więcej niż 3 guzy do 3 cm,
- brak naciekania dużych naczyń.
W okresie oczekiwania na narząd od dawcy pacjenci otrzymują leczenie mające na celu zmniejszenie stopnia zaawansowania choroby.
Ablacja prądem o częstotliwości radiowej
Jest to najczęściej stosowana metoda miejscowego niszczenia guza. To mało inwazyjna procedura wykonywana przez nakłucie jamy brzusznej. Wskazania do zabiegu:
- Nieresekcyjny (nieoperacyjny) rak wątroby;
- Okres oczekiwania na przeszczep narządów od dawcy (dla inscenizacji);
- Nawrót nowotworu po operacji;
- Połączenie z resekcją wątroby (duże guzy są usuwane chirurgicznie, a małe są niszczone za pomocą resekcji prądem o częstotliwości radiowej);
- Połączenie z chemoembolizacją: po tej procedurze pozostałe guzy są niszczone za pomocą częstotliwości radiowej.
- Maksymalne wyniki osiąga się w przypadku guzów o średnicy do 3 cm. Jeśli guz jest większy, wykonuje się również ablację prądem o częstotliwości radiowej, ale wiąże się ona z większym ryzykiem nawrotu. Metody tej nie stosuje się, jeśli guz znajduje się w pobliżu sąsiednich narządów, dużych dróg żółciowych i naczyń krwionośnych.
Ablacja mikrofalowa
Bardziej zaawansowana metoda niszczenia guza w wątrobie, która może być stosowana w przypadku większych guzów (do 8 cm), nawet jeśli znajdują się one w pobliżu dużych naczyń.
Inne techniki ablacji są mniej powszechne:
- Krioablacja (ciekły azot);
- Ablacja laserowa;
- Ablacja alkoholowa (wstrzyknięcie alkoholu etylowego);
- Oraz ablacja chemiczna z użyciem kwasu octowego;
- Niszczenie elektrolityczne;
- Ultradźwięki o dużej intensywności.
- Radioterapia
Rozważana jako opcja dla ablacji. Jest ona rzadko stosowana: tylko wtedy, gdy nie ma innej możliwości leczenia. Jest to najmniej skuteczna metoda leczenia raka wątroby i często powoduje powikłania popromienne.
Chemoembolizacja
Zabieg wewnątrznaczyniowy, w którym lekarz zamyka gałąź tętnicy wątrobowej zaopatrującą guz w zarodki zawierające leki chemioterapeutyczne. Wykonuje się ją bez nacinania brzucha — przez naczynia w nodze, pod kontrolą rentgenowską. Manipulacja jest najczęściej wykonywana w jednym z dwóch wariantów:
- Chemoembolizacja olejowa. Wstrzykiwanie roztworu lipiodolu z rozpuszczonymi chemopreparatami. Emulsja tłuszczowa zamyka naczynia, a do guza dostaje się duża ilość leków hamujących wzrost komórek nowotworowych. Tętnice są zamykane na stałe: po pewnym czasie dopływ krwi do wątroby zostaje przywrócony. Dlatego zabieg można przeprowadzać wielokrotnie.
- Chemoembolizacja z użyciem mikrosfer polega na wstrzyknięciu do sieci tętniczej mikrosfer nasyconych lekiem. Są to maleńkie kuleczki, które zawierają leki stosowane w chemioterapii. Są one skuteczniejsze z dwóch powodów: dłużej uwalniają leki i trwale zamykają światło naczynia. Stosowanie mikrosfer jest również bezpieczniejsze dla pacjenta.
Chemoembolizacja jest z powodzeniem stosowana w przypadku guzów o różnej wielkości. Zdrowy miąższ wątroby jest prawie całkowicie nienaruszony po zamknięciu światła, ponieważ otrzymuje on większość krwi z żyły wrotnej, a nie z tętnicy wątrobowej.
Procedura jest bardzo bezpieczna. Zabieg można wykonać nawet w przypadku zajęcia do 75% wątroby, jeśli guz jest większy niż 10 cm, w marskości wątroby klasy A lub B wg Childa-Pugha, lub w obecności poważnych chorób wewnętrznych. Technika ta, podobnie jak inne miejscowe metody kontroli nowotworów, nie jest jednak stosowana po wystąpieniu przerzutów odległych. Chemoembolizacja jest przeciwwskazana w przypadku zakrzepicy żyły wrotnej lub jej dużych odgałęzień.
Chemioterapia systemowa
Bardzo rzadko stosowana, jeśli nie jest możliwa miejscowa kontrola guza. Rak wątrobowokomórkowy należy do nowotworów, które są oporne na chemioterapię.
Terapia celowana
Jest stosowana u pacjentów z zaawansowaną chorobą nowotworową, u których nie ma już odpowiedzi na inne metody leczenia. Lekarze przepisują inhibitory kinazy, które hamują wzrost komórek nowotworowych. Przepisują także inhibitory angiogenezy (przeciwciała monoklonalne). Te z kolei blokują wzrost nowych naczyń krwionośnych, które doprowadzają krew do guza.
Terapia immunologiczna
Stosowana jest, gdy inne metody leczenia nie przynoszą rezultatów. Lekarze przepisują inhibitory punktów kontrolnych układu odpornościowego. Blokują one cząsteczki sygnalizacyjne, które umożliwiają nowotworowi unikanie odpowiedzi immunologicznej. W rezultacie wzmocniona zostaje przeciwnowotworowa odpowiedź immunologiczna.