O dnie moczanowej mówiono dawniej jak o chorobie ludzi zamożnych lub chorobie królów. Związane było to z częstym występowaniem tego schorzenia właśnie u osób dobrze sytuowanych, lubiących i mogących dobrze zjeść. Obecnie problem ten może dotyczyć każdego, chociaż bywa i tak, że w dalszym ciągu pojawia się on u osób lubiących i jedzących duże ilości mięsa. Dziś powiemy słów kilka o dnie moczanowej oraz poruszymy zagadnienie dna moczanowa co jeść czego unikać.
Dna moczanowa – choroba nie tylko królów
Dna moczanowa, skaza moczanowa, choroba reumatyczna bądź podagra (w wypadku objawów występujących w obrębie palucha stopy) to schorzenie, w którym dochodzi do odkładania się kryształków kwasu moczowego w stawach. Normalnym zjawiskiem jest obecność samego kwasu moczowego we krwi. Robiąc badania biochemiczne możemy określić jak dużo i czy aby nie za dużo tego produktu przemiany materii, krąży w naszej krwi. Gdy okaże się, że mamy go w nadmiarze, możemy spodziewać się posiadania dny moczanowej w przyszłości. Jednocześnie trzeba zaznaczyć, że nadmierna ilość kwasu moczowego nie zawsze prowadzi do tego schorzenia, oraz, że nie zawsze nadmiar kwasu moczowego musi wystąpić pomimo choroby reumatycznej.
Jakie objawy ma dna moczanowa? Czego nie jeść przy dnie moczanowej?
W przebiegu choroby dny moczanowej, najczęstszymi objawami są bóle stawów, w których to właśnie odkłada się w formie kryształów moczan sodu, wcześniej wspomniany kwas moczowy, nie będący dalej rozpuszczalnym we krwi. Dochodzi do stanu zapalnego w obrębie stawu. Najbardziej narażone są:
- Staw śródstopno-paliczkowy dużego palca u stopy,
- staw łokciowy,
- staw kolanowy,
- staw barkowy.
Stan zapalny w stawie objawia się szczególnie silnym i dręczącym bólem, zaczerwienieniem i napięciem skóry w okolicy miejsca, w którym się rozwija. W początkowej fazie nie pojawia się zazwyczaj zniekształcenie stawu, natomiast wraz z postępem choroby, degeneracja stawów i zmiana ich kształtu może stać się wyraźna.
Dna moczanowa co jeść czego unikać: Szpinak, a dna moczanowa
Podwyższony poziom kwasu moczowego może wynikać z dwóch podstawowych przyczyn. Pierwszą z nich są przyczyny pierwotne, a dnę moczanową tego typu określa się właśnie jako pierwotną. Predyspozycje do tego schorzenia nie są od nas zależne i chcąc nie chcąc, jesteśmy narażeni na podwyższony poziom kwasu we krwi, gdyż zwyczajnie nasz organizm wytwarza go w nadmiarze.
Drugi typ dny moczanowej to dna wtórna, która w dużej mierze zależy już od nas. Oczywiście nie w każdym wypadku, bo ciężko mówić o tym, że mamy wpływ na to, że jest ona powikłaniem po białaczce, chorobie nerek czy szpiczaku mnogim.
Inaczej ma się kwestia chorób lub schorzeń takich jak nadciśnienie czy cukrzyca, ale także otyłość, która zdecydowanie w większości przypadków jest niejako wyborem. Poza oczywistymi powodami jak właśnie problemy zdrowotne na wzmożone odkładanie kwasu moczowego w stawach wpływ mogą mieć leki (kwasu acetylosalicylowy, leków moczopędne, cyklosporyny), które stosowane zwiększają stężenie tego związku we krwi. Niemniej jednak, bardzo często problemy ze stawami wynikają zwyczajnie z nieprawidłowo prowadzonego trybu życia i powszechnych błędów żywieniowych w codziennej diecie.
Dna moczanowa – co jeść czego unikać?
Czynniki, które determinują częstsze występowanie dny moczanowej to przede wszystkim:
- Płeć – mężczyźni są bardziej narażeni na to schorzenie;
- uwarunkowania genetyczne;
- określony wiek – dna zaczyna się zazwyczaj u osób dorosłych lub starszych
- dieta oparta o niewłaściwe produkty;
- odwodnienie;
- cukrzyca, nadciśnienie, choroby nowotworowe;
- otyłość;
- przyjmowanie leków zwiększających stężenie kwasu moczowego.
Dlaczego jednak w tytule podtematu znajduje się szpinak? Nie bez powodu, to jasne. Uwarunkowań jest dużo, ale zdecydowanie prym wśród powodów do zachorowania na dnę wiedzie nieprawidłowa dieta.
Zatem…co można jeść przy dnie moczanowej, a czego nie jeść przy dnie moczanowej?
I to nie tak, że wynikiem dny moczanowej jest spożywanie tylko niezdrowych, tłustych bądź przetworzonych produktów. Istnieje wiele z nich, które są zdrowe i polecane do spożycia w zbilansowanej, zdrowej diecie, jednak w dnie moczanowej muszą zostać wykluczone.
Co można jeść przy dnie moczanowej?
I czego przy dnie moczanowej unikać? Dna moczanowa nie przepada za mięsem. Powodem jest obecność dużej ilości puryn, związków które wraz z rozkładem obumierających tkanek naszego organizmu dostarczają nam kwasu moczowego. Ilość puryn niekorzystna do spożywania obecna jest głównie w mięsie, podrobach mięsnych, owocach morza czy wywarach, również mięsnych. Dodatkowo owoce mogą zwiększać poziom kwasu moczowego we krwi ze względu na obecność w nich fruktozy.
Celem leczenia, lepszego samopoczucia lub zapobiegania dnie moczanowej powinniśmy ograniczyć także tłuszcze zwierzęce i alkohol.
Co zatem należy jeść?
Dna moczanowa co można jeść?
Duże ilości warzyw, nasion, orzechów. Tu jednak duża uwaga!
Wymieniony wyżej szpinak, a wraz z nim buraki czy szczaw, powinny zostać wykluczone z diety, Ktoś powie, ale jak to, przecież warzywa są zdrowe. Tak, są zdrowe, ale te konkretne produkty zawierają duże ilości chociażby szczawianów, które mogą tylko nasilać objawy chorobowe.
Należy jeść zatem inne produkty roślinne, w tym także zboża, najlepiej grubomielone lub pełnoziarniste, jak np. kasza – gryczana, jęczmienna, jaglana, to już obojętne.
Dodatkowo rośliny strączkowe jak soczewica czy fasola. Oczywiście nie wolna przesadzić w żadną stronę i najlepiej wszystkie te produkty zjadać w odpowiednich proporcjach, nie zapominając o regularności posiłków i co bardzo ważne, spożywaniu dużych ilości wody. Woda pomaga wypłukiwać z organizmu nadmiar kwasu moczowego, a o to w leczeniu i zapobieganiu rozwojowi choroby przecież chodzi.
Leczenie dny moczanowej
Zazwyczaj leczenie opiera się o zmniejszenie bólu stawów chorego i uniknięcia ataków dny. Włączone zostają leki takie jak:
- Leki zmniejszające stężenie kwasu moczowego we krwi,
- leki przeciwzapalne (niesteroidowe)
- glikokortykosteroidy,
- kolchicyna.
Dodatkowo głównym wskazaniem jest zmiana diety i zmiana trybu życia chorego. Jeżeli osoba ze schorzeniem dny moczanowej będzie przyjmowała leki, ale w jej diecie wciąż będą pojawiały się produkty bogate w puryny i szczawiany to leczenie może przynieść znikome lub żadne efekty.
Jak widać kolejny raz popularne schorzenie opiera się w dużej mierze o zdrową i zbilansowaną dietę. Warto przemyśleć, to co każdego dnia kładziemy na talerz, najlepiej już dziś, dopóki nie dopadły nas żadne z powyższych objawów. Jest szansa, że nigdy nie przekonamy się o tym czym jest ból reumatyczny. Czy już wiesz czego unikać przy dnie moczanowej, a co można jeść przy dnie moczanowe? Mamy nadzieję, że tak!
Źródła:
- Dna moczanowa. Porady lekarzy i dietetyków, Mirosław Jarosz, Lucyna Pachock, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2020,
- Żywienie człowieka. Tom 1. Podstawy nauki o żywieniu, Gawęcki Jan, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010.