Dynia piżmowa, z uwagi na wysokie wartości odżywcze, bardzo korzystnie wpływa na nasze zdrowie. Znajduje szerokie zastosowanie w kuchni, ponieważ można z niej przygotowywać nie tylko przepyszne przetwory na zimę, ale również smaczne zupy, ciasta oraz frytki. Jej cechą charakterystyczną jest gruszkowaty kształt, gruba skórka, delikatny miąższ i niewielki rozmiar — waży od 1 do 3 kilogramów. Dlaczego nie powinno zabraknąć jej na naszych stołach i jakie inne rodzaje dyni możemy spotkać w sklepach?
Dynia wartości odżywcze, czyli o tym, co zawiera dynia piżmowa?
Dynia piżmowa jest niezwykle smaczna i bogata w składniki odżywcze, dlatego też nie powinno zabraknąć jej w naszej kuchni. Jak przedstawia się wartość odżywcza dyni? Dynia zawiera przede wszystkim prowitaminę A, regulujący trawienie błonnik, a także potas. Możemy w niej znaleźć również sód, wapń, żelazo, magnez, witaminę B6, kwas askorbinowy, a także niewielką ilość białka, kwasu foliowego, manganu oraz witamin B1, B3 i B5.
Właściwości lecznicze dyni piżmowej
Dynia piżmowa stanowi bardzo dobre źródło błonnika, który wpływa pozytywnie na pracę naszych jelit. Błonnika pokarmowego organizm człowieka nie trawi, ale jest on pożywką dla zamieszkujących przewód pokarmowy dobroczynnych bakterii, bez których nie ma zdrowia. Nazywany też włóknem pokarmowym błonnik:
- pęcznieje w przewodzie i spowalnia trawienie, co sprawia, że dłużej czujemy się syci
- reguluje rytm wypróżnień i zapobiega zaparciom
- działa jak szczotka i usuwa z jelit zbędne produkty przemiany materii
Regularne spożycie dyni pomaga zmniejszyć ryzyko wystąpienia cukrzycy, raka, a także nadwagi. Wysoka zawartość potasu wspomaga gospodarkę wodną i wywiera korzystny wpływ na pracę nerek. Dynia piżmowa dba o właściwe utrzymanie poziomu cholesterolu oraz ciśnienia krwi. Z uwagi na zawartość prowitaminy A spożycie dyni piżmowej wpływa pozytywnie na prawidłowe funkcjonowanie naszego narządu wzroku, a także włosów, skóry i paznokci. Z kolei witamina C wspomaga naszą odporność, a także jako składnik w syntezie kolagenu pomaga opóźnić proces starzenia się naszej skóry. Jak widać, dynia wartości odżywcze ma bardzo cenne!
Ile kalorii ma dynia?
Wszystkie dynie są niskokaloryczne, co przy wysokiej zawartości błonnika sprawia, że częste spożywanie dyni ma korzystny wpływ na sylwetkę. Jedz dynię tak często, jak przyjdzie Ci na nią ochota, nawet wtedy, gdy zmagasz się z nadwagą i otyłością. W 100 g dyni jest tylko około 30 kcal. Biorąc pod uwagę wysokie wartości odżywcze dyni, 30 kcal to tyle, co nic.
Indeks glikemiczny dyni
Indeks glikemiczny dyni jest rzeczywiście dość wysoki (GI = 75), ale już ładunek glikemiczny (GL) dla 200 gramowej porcji dyni wynosi mniej niż 10, czyli niewiele. Obydwa terminy są dobrze znane diabetykom i zawsze powinny być brane pod uwagę przy planowaniu diety. Co je różni? GL jest o wiele bardziej przydatny dla diabetyka w ocenie produktu, bo określa wpływ danej porcji na stężenie cukru we krwi (glikemia poposiłkowa). Ponieważ węglowodanów w kawałku dyni jest naprawdę niewiele, bo około 5%, dynia spożywana z umiarem, w szczególności w połączeniu z białkiem i tłuszczem, nie jest w stanie doprowadzić do gwałtownego podwyższenia stężenia cukru we krwi. Diabetycy zatem nie muszą sobie więcej zaprzątać głowy pytaniem: jeść tę dynię, czy może lepiej nie jeść? Wartość odżywcza dyni jest zbyt wysoka, aby z niej rezygnować, i jako składnik posiłku nie spowoduje ona nagłych skoków glikemii.
Kto nie powinien spożywać dyni?
Pomimo tego, iż dynia wykazuje zbawienny wpływ na nasze zdrowie, to jednak nie każda osoba może ją spożywać. Z uwagi na wysoką zawartość potasu, na dynię piżmową powinny uważać w szczególności osoby zmagające się z niewydolnością serca, arytmią, które są leczone beta-blokerami. Beta-blokery podnoszą poziom potasu we krwi i w takiej sytuacji lepiej jest ograniczyć produkty spożywcze bogate w potas.
Co zrobić z dynią piżmową, czyli dynia piżmowa w kuchni
Jeśli chodzi o kwestię dotyczącą tego, co zrobić z dynią piżmową, to pomysłów jest na prawdę dosyć dużo. Dynia piżmowa idealnie nadaje się do tego, aby przygotowywać z niej zimowe przetwory takie jak konfitury, dżemy, ketchupy, a także marynowaną dynię. Z dyni można również przygotować przepyszną kremową zupę, a także wykorzystać ją do pieczenia oraz grillowania.
Dynia piżmowa ma uniwersalne zastosowanie, nadaje się zarówno do faszerowania i pieczenia. Ma delikatny orzechowy smak. Z tej dyni robi się ZNAKOMITE FRYTKI! Wystarczy pokroić owoc dyni w słupki, natłuścić np. olejem i upiec w piekarniku. Pycha!
Warto docenić walory smakowe oraz zdrowotne dyni. Jest to lekkostrawne i niskokaloryczne warzywo, które z powodzeniem możemy użyć do przyrządzenia pysznego obiadu czy deseru.
Rodzaje dyni
Dynia piżmowa to nie jedyna odmiana dyni, która wykorzystywana jest w kuchni. Jakie zatem rodzaje dyni możemy znaleźć w sklepach?
Wśród tych najpopularniejszych możemy wyróżnić:
- dynię zwyczajną,
- dynię olbrzymią
- japońską dynię hokkaido,
- dynię prowansalską,
- kabochę,
Chciałoby się powiedzieć, że pierwsze dwa rodzaje dyni, a mianowicie dynia olbrzymia i dynia zwyczajna, są to starzy dobrzy znajomi dyni piżmowej, bo któż ich nie zna!?
Dynia rodzaje: Dynia olbrzymia
Nazywa się ją olbrzymią nie bez powodu — średnia waga owoców wynosi ok. 50 kg. Ze względu na wysoką zawartość prowitaminy A dynia olbrzymia stanowi cenny surowiec do produkcji soków owocowo-warzywnych. Odznacza się małą zdolnością wiązania azotanów z gleby, co w połączeniu z dużą wartością odżywczą sprawia, że dodaje się ją do odżywek dla niemowląt. Równie cenne są jej pestki, które spożywa się po wyłuskaniu, jak i w postaci tłoczonego z nasion dyni oleju.
- Dynia Hokkaido jest ciekawym rodzajem dyni stanowiącym japońską odmianę dyni olbrzymiej. Kształtem przypomina dużą cebulę o wadze do 1,5 kg. Twarda, z cienką skórką w kolorze czerwonawym, smakuje słodko z lekko orzechowym aromatem. Przydaje się w chorobach nerek i pęcherza ze względu na działanie moczopędne. Reguluje przemianę materii i stymuluje wydzielanie żółci. Z uwagi na bardzo cienką skórkę nie trzeba jej obierać, jednak przed przygotowywaniem należy ją bardzo dokładnie umyć. W kuchni sprawdza się idealnie jako dodatek do różnych dań, zarówno tych słonych, jak i słodkich.
Dynia rodzaje: Dynia zwyczajna
Kto nie zna kabaczka, cukinii czy patisona? Dołóż do tego inne rodzaje dyni, na przykład dynię makaronową, dynię bezłupinową i dynię ozdobną, a sam zobaczysz, że dynia zwyczajna jest bez wątpienia najpopularniejszym gatunkiem dyni. O ile dynia olbrzymia nadaje się do spożycia dopiero po dojrzeniu, dynia zwyczajna smakuje najlepiej, gdy jest jeszcze młodziutka. Dostępna przez cały rok, w sezonie zimowym zwykle z importu, dynia zwyczajna jest prawdziwym delikatesem o delikatnym miąższu i można z niej przygotowywać lekkostrawne dania dietetyczne. Może być zarówno okrągła, jak i podłużna. W kuchni można ją wykorzystać do przygotowywania przetworów, zup oraz sosów.
- Dynia makaronowa jest odmianą dyni zwyczajnej. Po ugotowaniu rozpada się na pasemka, które przypominają wypisz wymaluj makaron, stąd jej nazwa. Jest niezwykle delikatna w smaku i można ją podawać zamiast makaronu. Ponieważ jest wybitnie lekkostrawna zaleca się ja chorym, w stanach osłabienia i rekonwalescencji, a także w żywieniu dzieci.
Dynia rodzaje mniej popularne
Dynia prowansalska Muscat de Provence to dosyć sporych rozmiarów dynia, która ma przydymioną barwę oraz kształt spłaszczonej kuli. Miąższ tej dyni jest bardzo soczysty i ma intensywnie pomarańczowy kolor, dlatego tez warto wykorzystywać ją do przygotowywania przetworów oraz zup.
Kabocha to z kolei japońska dynia, która ma chropowatą, ciemnozieloną skórkę z charakterystycznymi paskami, a także pozbawiony włókien pomarańczowy miąższ. ma dosyć niewielki rozmiar i spłaszczony kształt a z uwagi na słodki smak najlepiej sięgać po nią podczas przygotowywania słodkich dań.
Źródła:
- Podbielkowski Z., Rośliny użytkowe, WSiP, Warszawa 1992.
- Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
- Matthew Biggs, Jekka McVicar, Bob Flowerdew: Wielka księga warzyw, ziół i owoców. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona, 2007, s. 90. ISBN 978-83-11-10578-2.