Niejednokrotnie przechodząc koło skrawka zieleni, czy to w parku czy nieopodal ogródków działkowych, możemy natknąć się na niepozornie wyglądający krzew. Widać na nim z reguły owalne, latem jeszcze zielone owoce. Tym krzewem jest dzika róża. Rzadko komu przychodzi do głowy, aby w sezonie, gdy krzew ten ma dojrzałe owoce, zebrać je. A warto, gdyż owoce dzikiej róży należy docenić zarówno za walory kulinarne, jak i lecznicze. Jakie właściwości posiada dzika róża, kiedy ją zbierać i jak przyrządzić zdrowotną nalewkę z dzikiej róży? Na te pytania odpowiemy w kilku akapitach poniżej, tak aby nikt nie przegapił okazji na dostarczenie sobie porcji zdrowia i smaku!
Zwyczajna dzika róża
Od lat, zarówno lekarze, zielarze, farmaceuci, ale także pracownicy branży kosmetycznej i gastronomicznej, cenią sobie właściwości dzikiej róży. Każda grupa oczywiście w nieco innym stopniu i ze względu na inne właściwości, niemniej jednak, już to pokazuje ogromny potencjał tego krzewu.
Dzika róża to wciąż niezwykle popularna roślina. Tak jak wspomnieliśmy jest ozdobą w miastach, na skwerach, parkach czy w przydomowych ogródkach. Nie trudno spotkać ją także rosnącą na brzegu lasu czy na polanie. Duże ilości promieni słonecznych to w sumie całe jej, niewygórowane, wymagania. Występuje aż blisko 1400 gatunków róż, z czego w Polsce w postaci dzikiej rośnie ich aż 23.
Zarówno kształtem jak i kolorem owoców wyróżnia się każdy z gatunków. Mogą mieć białe i bladoróżowe płatki, ale także ciemne niczym purpura, w kolorze czerwonego wina. Kształt owoców to z reguły owal, ale zdarza się, że są one także kuliste i przypominają kształtem duże ziarna grochu. Ze względu na wspomniane wcześniej, bogate właściwości prozdrowotne, to właśnie owoce i kwiaty dziko rosnących odmian róż najczęściej wykorzystuje się w przemyśle, przede wszystkim zielarskim.
Właściwości prozdrowotne dzikiej róży
Mówiąc o właściwościach prozdrowotnych dzikiej róży nie można nie zacząć od tego, że jest ona produktem bogatym w szereg witamin i związków wspomagających nasze zdrowie. Po pierwsze i pewnie najczęściej spotykane pojęcie o tych owocach, to wzmianka na temat witaminy C, zawartej w dzikiej róży. Ilość witaminy C, jaką zawierają owoce dziko rosnących krzewów dzikiej róży, przewyższa aż 40-krotnie jej zawartość w owocach cytrusowych. W tym miejscu należy pochwalić się, według znanego przysłowia „cudze chwalicie, swego nie znacie”, że tylko w Polsce, w stosunku do całej Europy, soki z owoców róży maj, zadeklarowaną zawartość witaminy C na poziomie aż 450 mg w 100ml, co znacznie przewyższa zapotrzebowanie na ten związek u dorosłego człowieka.
W ramach ciekawostki i nawiązania do Polski, warto wspomnieć, że to polskim naukowcom udało się wyhodować różę, której zawartość witaminy C w owocach wynosi aż 3,5 tys. mg na każde 100 g uzyskanego z nich soku. Jest to wartość niemożliwa wręcz do uwierzenia, jednak jako zupełnie prawdziwa i możliwa do potwierdzenia i sprawdzenia, godna podziwu, a jednocześnie niezaprzeczalnie świadcząca o doskonałości owoców dzikiej róży. Poza tym, owoce krzewów dzikiej róży mają w sobie także wiele innych witamin, zarówno z grupy B, jak i tych wymagających obecności tłuszczu do ich przyswojenia (popularne ADEK). Dodatkowo bogactwo nie oszczędza tych owoców także pod względem makro i mikroelemetów, oraz innych substancji poprawiających nasz stan zdrowia.
Do głównych substancji prozdrowotnych w dzikiej róży należą:
- witamina A, E i K;
- witamina B1 (tiamina), B2 (ryboflawina);
- kwas foliowy;
- karotenoidy, współdziałające korzystnie na wzrok z witaminą A;
- flawonoidy, dla róży barwnik, dla nas świetny przeciwutleniacz;
- kwasy organiczne;
- garbniki;
- pektyny, wspomagające trawienie.
Stosowanie dzikiej róży w lecznictwie i zielarstwie odnosi się najczęściej do leczenia chorób serca, wspomagania pracy wątroby, a także jako element suplementacji witaminowej. Sam wyciąg z dzikiej róży to doskonale działający preparat, który wzmacnia i działa przeciwzapalnie, a dodatkowo w przypadkach nieżytu przewodu pokarmowego reguluje jego pracę i łagodzi objawy.
Mówiąc o właściwościach dzikiej róży, nie należy zapominać o kwiatach, a szczególnie ich płatkach. Ze względu na intensywną barwę, bogate są one we flawonoidy, antocyjany i garbniki, co podobnie jak w przypadku owoców pomaga w niestrawności, ale także dolegliwościach skórnych. Na problemy z cerą pomaga przemywanie twarzy naparem z płatków różanych.
Kiedy zbierać dojrzałe owoce?
Niestety idealna pora na zbieranie owoców dzikiej róży to nie lato, gdy z przyjemnością możemy wybrać się na spacer i wrócić z torbą skarbów. Owoce powinny być zrywane gdy są dojrzałe, a ten okres przypada na jesień, między sierpniem, a październikiem.
Dzika róża – jeden ze składników wielu leków
Do leków, w składzie, których można spotkać owoce i wyciąg z kwiatów dzikiej róży, należą głównie mieszanki lecznicze takie jak:
- preparaty nasercowe;
- suplementy witaminowo-wzmacniające;
- produkty o działaniu wykrztuśnym i napotnym;
- preparaty wspomagające pracę wątroby;
- substancje lecznicze stosowane w zaburzeniach krążenia.
Przemysł kosmetyczny i dermatologiczny to przede wszystkim wykorzystanie kwiatów dzikiej róży. Olejek pozyskany z nich to nie tylko remedium na problemy skórne, ale także składnik perfum, czy dodatek zapachowy do innych kosmetyków codziennego użycia (mydła, kremy).
Dzika róża w użyciu – na co pomaga?
Róża jest produktem często wykorzystywanym w kuchni. Można z niej wyczarować wspaniałe dodatki do potraw, dań głównych, czy deserów, ale także, na jej bazie przygotować nalewkę z dzikiej róży.
Przykładowym, nieco bardziej skomplikowanym użyciem, w tym przypadku płatków, a nie owoców dzikiej róży, jest wykonanie z nich posypki, której może użyć do dekoracji ciast i deserów.
1. Tarte płatki różane
Zebrane i wysuszone płatki róży należy zmiażdżyć, lub zmiksować w młynku elektrycznym z cukrem. Na każdą garść płatków powinna przypaść jedna łyżka cukru. Pod koniec ucierania ze sobą, do mieszanki należy dodać 1 łyżkę soku z cytryny. Uzyskaną pastę należy trzymać w lodówce. Poza funkcją dekoracyjną, warto spożywać 3x dziennie po jednej łyżeczce tej pasty, dzięki czemu zmniejszy się nadkwasota żołądka, a nasze nerwy zostaną ukojone.
2. Nalewka z dzikiej róży
Nalewki można przygotowywać z różnych owoców i produktów spożywczych. Nie inaczej jest z dziką różą, bardzo popularną, jako główny element nalewki o działaniu leczniczym. Przede wszystkim nalewka ta wzmacnia organizm, działa wspomagająco i pomocniczo w procesie leczeniu przewodu pokarmowego. Duże zawartości witaminy C to świetny sposób na podniesienie odporności w sezonie przeziębień, a więc jesienią i zimą.
Poza witaminą C, której w nalewce jest aż 30 razy więcej niż w owocach cytrusowych, w trunku znajdziemy także witaminy rozpuszczalne w tłuszczach, a więc A, E i K, kilka z grupy B – B1 i B2 oraz kwas foliowy i naturalne substancje o działaniu antyoksydacyjnym.
Nalewka z dzikiej róży – jak ją przyrządzić
Składniki nalewki z dzikiej róży:
- 1 kg owoców róży,
- 0,75 l spirytusu (96 proc.),
- 0,5 l wódki (40 proc.),
- 0,5 l jasnego miodu,
- 0,5 l wody,
- 5 goździków,
- łyżeczka suszonej mięty i suszonego kwiatu rumianku.
Nalewka z róży
Dzika róża nalewka! Przepis na nalewkę z dzikiej róże jest niezwykle prosty. Ważne by zastosować się po kolei, do wszystkich wymienionych punktów:
- Owoce dzikiej róży umyj, osusz z wody i włóż na całą noc, a najlepiej na całą dobę do zamrażarki.
- Każdy owoc nakłuwaj szpilką, po czym wsyp wszystkie do słoja, dodaj do nich zioła i zalej spirytusem.
- Nastaw pozostaw w ciepłym miejscu na około 4–6 tygodni i co kilka dni wstrząsaj słojem.
- Przecedź owoce, dobrze wyciskając z nich sok.
- Odstaw na kolejny tydzień i po tym czasie kilkukrotnie przefiltruj.
- Połącz miód z ciepłą wodą, podgrzej i zbierz szumowiny.
- Gdy mieszkanka miodu i wody wystygnie, dodaj wódkę i połącz z wstępnie przygotowanym nastawem.
- Nalewka musi teraz już tylko dojrzewać w chłodnym miejscu, najlepiej przez minimum 2 miesiące.
Dzika róża nalewka jest niezwykle wartościowa i bez wątpienia pozytywnie wpłynie na nasze zdrowie i samopoczucie!
Źródła:
- Antioxidant potential of wild rose, S. A. Аleksashina, N. V. Makarova, L. G. Demenina Vopr Pitan, Epub 2019,
- Żywienie człowieka. Tom 1. Podstawy nauki o żywieniu, Gawęcki Jan, PWN, 2010.