Loading...
BadaniaSuplementy

Efekt nocebo – wszystko co powinieneś o nim wiedzieć

Tabletki różnego rodzaju

W 1961 roku ukazał się artykuł zatytułowany „The Nocebo Reaction”, napisany przez Waltera Kennedy’ego. To właśnie ten lekarz jako pierwszy opisał negatywne skutki placebo i nazwał je zjawiskiem nocebo.

Czym jest efekt nocebo?

Nocebo jest środkiem, który nie ma rzeczywistego działania farmakologicznego. Wywołuje jednak u pacjenta negatywną reakcję — od zawrotów i bólów głowy po śmierć.

Gdy chodzi o ból, który znika bez wyraźnej przyczyny, lekarze od razu myślą o efekcie placebo. Czasami ludzie czują się lepiej po prostu dlatego, że szczerze wierzą, że leczenie jest skuteczne. Choć w rzeczywistości nie ma na to lekarstwa. Zaobserwowanie tego zjawiska w eksperymencie naukowym jest dość trudne.

Inną rzeczą jest efekt odwrotny zwany nocebo. Jeśli osoba jest przekonana, że powinna odczuwać ból, staje się bolesna.

Różnego rodzaju tabletki - efekt nocebo
Źródło: Pixabay

Prosty przykład

Naukowcy przeprowadzili eksperyment, aby sprawdzić, czy efekt nocebo może rzeczywiście wywołać ból. Badani zostali podzieleni na dwie grupy i wszystkim podano roztwór soli fizjologicznej (nieszkodliwy dla organizmu). Pierwszej grupie powiedziano, że wstrzykiwany jest alergen wywołujący świąd, druga grupa znała prawdę.

Co zaskakujące, osoby, którym powiedziano o alergenie, odczuwały swędzenie. Zjawisko to nazywane jest efektem nocebo.

Istnieją zazwyczaj trzy cechy, które powodują efekt nocebo, są to:

  • sugestywność;
  • niepokój;
  • i hipochondria.

Podsumowując, jaka jest różnica między efektem nocebo a efektem placebo? Oba efekty opierają się na wierze. Jednak w przypadku placebo jest to wiara, że lek pomaga. Natomiast efekt nocebo opiera się na wierze w chorobę, która ma się pojawić dzięki lekowi.

Najprościej rzecz ujmując – efekt placebo to zjawisko, w którym stan pacjenta poprawia się, podczas gdy efekt nocebo zdrowie pogarsza.

Zespół naukowców badający efekt nocebo
Źródło: Pixabay

Jak powstaje efekt nocebo?

  1. Skutki uboczne. W instrukcji do każdego leku podane są skutki uboczne. Mogą one aktywować efekt nocebo. Osoby szczególnie podatne na sugestie i niespokojne mogą poczuć się gorzej natychmiast po przeczytaniu instrukcji. Ponadto, niektórzy ludzie twierdzą, że skutki uboczne mogą mieć negatywny wpływ na ich zdrowie po zażyciu leku, nawet jeśli nie występują w ogóle.
  2. Media. Czasami osoba nie potrzebuje nawet leków, aby efekt nocebo się ujawnił. Na przykład, jeśli osoba boi się zachorować lub zarazić i spodziewa się tego, słuchając wiadomości, czytając posty na portalach społecznościowych o epidemii grypy, może rzeczywiście zachorować bez żadnych obiektywnych powodów.
  3. Autorytet lekarza. Informując o działaniach niepożądanych, lekarz chce przygotować pacjenta na ewentualne negatywne konsekwencje poprzez zmniejszenie lęku. Często jednak jest dokładnie odwrotnie — myśli rodzą chorobę.
  4. Rozmiar i cena również mają decydujący wpływ. Duża i droga pigułka wywołuje silniejszy efekt nocebo, niż jej mały i tani odpowiednik.

Kolejny ciekawy przypadek miał miejsce w Nowej Zelandii w 2007 roku. W centrum uwagi znalazła się eltroksyna — lek na choroby tarczycy. Producent tylko nieznacznie zmienił kolor i kształt leku, a ludzie plotkowali o spisku, że prawda jest ukryta przed populacją. Następnie lekarze odnotowali dwa tysiące skarg na działania niepożądane w ciągu półtora roku. Co ciekawe, do tej pory prawie nie było skarg.

Jak działa efekt nocebo?

Nocebo może doprowadzić wrażliwą osobę do ciężkiego stanu, a nawet do śmierci. Na tym efekcie opierały się klątwy afrykańskich szamanów. Członkowie plemienia byli przekonani, że szaman posiada magię, a poddani klątwie szybko umierali.

Niewiele się teraz zmieniło, poza tym, że nie wszyscy ludzie wierzą w magię. Łatwowierny i podatny na sugestie pacjent może umrzeć, jeśli lekarze błędnie zdiagnozują, że jest śmiertelnie chory.

Pod wpływem efektu nocebo układ nerwowy wysyła sygnały do innych układów człowieka. Wyróżnia się układ hormonalny: słabnie odporność, spada produkcja hormonu dopaminy i nasila się ból.

Kolorowe leki w opakowaniach
Źródło: Pixabay

Przełomowe odkrycia naukowe

Naukowcy z University of Michigan, wykorzystując pozytonową tomografię emisyjną, wyjaśnili, dlaczego nocebo zwiększa ból.

Efekt nocebo związany jest ze zmniejszeniem produkcji hormonu dopaminy. Bierze on udział w produkcji peptydów opioidowych o działaniu przeciwbólowym.

Włoscy naukowcy pod kierownictwem Fabrizio Benedetti nie pozostali bierni i dokonali swojego odkrycia. Twierdzą oni, że efekt nocebo jest wywoływany przez lęk, który jest spowodowany oczekiwaniem na ból. Na przykład, jeśli szanowany lekarz informuje pacjenta o negatywnych skutkach leku, osoba ta może mieć niespokojne myśli, które prowadzą do problemów zdrowotnych.

Okazuje się, że efekt nocebo może oddziaływać na człowieka, jeśli dowie się on o negatywnych doświadczeniach innych ludzi. Badanie zostało opublikowane w The Clinical Journal of Pain we wrześniu 2019 roku.

W eksperymencie ochotnicy oglądali film, na którym widać kobietę odczuwającą ból podczas testu ciśnieniowego. Ochotnicy zostali następnie poddani temu samemu testowi i oni również poczuli ból.

Później procedury z oglądaniem filmu powtórzono z innymi badanymi. Z tą różnicą, że na filmie kobieta nie wykazywała już oznak bólu. Tym razem uczestnicy nie odczuwali bólu.

Na kogo bardziej wpływa efekt nocebo?

W celu zidentyfikowania grup najbardziej dotkniętych efektem nocebo, naukowcy ze Szwajcarii przeprowadzili metaanalizę. Badali oni publikacje od stycznia 1997 do marca 2018 roku. W rezultacie powstał bardzo oczekiwany wniosek.

Osoby z pesymistycznym nastawieniem i zaburzeniami lękowymi były najbardziej podatne na nocebo. Oodczas gdy optymistyczne spojrzenie wzmacniało działanie placebo.

Efekt nocebo może ujawnić się nawet podczas przyjmowania silnych leków przeciwbólowych. Zostało to udowodnione doświadczalnie przez profesor Luanę Colocca z Uniwersytetu w Maryland. Bohaterami eksperymentu były dwie grupy pacjentów, którzy niedawno przeszli operację i zażywali morfinę (środek znieczulający).

Jednej z grup powiedziano, że za kilka dni przestaną brać leki przeciwbólowe. W rezultacie, badani z pierwszej grupy zaczęli skarżyć się na nasilenie bólu jeszcze przed odstawieniem morfiny. Później druga grupa badanych została pozbawiona środków przeciwbólowych bez uprzedzenia. Ku zaskoczeniu lekarzy, tylko nieliczni zgłaszali jakiekolwiek zmiany lub skarżyli się na ból.

Zespół badawczy spekulował, że nocebo w ten sposób przygotowuje organizm na nieprzyjemne objawy lub zjawiska. Efekt nocebo, podobnie jak strach, może być stałym źródłem stresu.

Negatywne oczekiwania danej osoby mogą źle wpływać na leczenie, dlatego lekarze powinni zwracać uwagę nie tylko na objawy fizyczne, ale także na uprzedzenia pacjentów.

Jak radzić sobie z efektem nocebo?

Ten temat nie jest tak dobrze zbadany. Wielu ekspertów podkreśla jednak kilka dobrych sposobów na przeciwdziałanie negatywnym skutkom.

  • Hipnoza. Jest znana z tego, że angażuje obszary mózgu związane z uwagą, emocjami i bólem. Dlatego też hipnoza może być z powodzeniem stosowana w celu przeciwdziałania efektowi nocebo. Niektórzy eksperci twierdzą, że hipnoza jest skutecznym sposobem na pozbycie się negatywnego stanu psycho-emocjonalnego. Sesje hipnozy wpływają na psychikę i różne procesy biochemiczne zachodzące w organizmie. Ale nie na każdego działa to w ten sam sposób, niektórzy w ogóle nie są na to podatni.
  • Aby nie pogrążać się w negatywnych emocjach i być zdrowym, należy zmienić swoje spojrzenie na świat i sposób życia. Na początek, zażyj trochę ruchu. Zwykły trening lub krótki jogging powinien wystarczyć, aby pobudzić hormony, które sprawiają, że jesteśmy szczęśliwi.
  • Zaangażuj się w coś, co kochasz robić;
  • Otaczaj się pozytywnymi i interesującymi ludźmi;
  • W miarę możliwości unikaj wiadomości o negatywnych konotacjach;
  • Skup się tylko na tym, co dobre, a problemy Cię ominą.
  • Nie musisz się oszukiwać i oczekiwać pojawienia się chorób. Lepiej się rozproszyć. Ćwiczenia, hobby i ciekawa praca mogą w tym pomóc. Upewnij się, że nie masz czasu na negatywne myśli.
Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.