Czym jest esperal? Czy wszywka alkoholowa jest bezpieczna?
Esperal, czyli jak już powiedzieliśmy, powszechnie określany jako wszywka alkoholowa to środek, który stosowany jest w procesie terapii i intensywnego leczenia osób cierpiących na uzależnienie od alkoholu. Alkoholikom aplikowany jest on pod skórę w formie implantu, stąd też zabieg ten określa się mianem zaszycia alkoholowego.
Substancją odpowiedzialną za działanie esperalu, a więc tak zwaną substancją czynną tego środka jest disulfiram. Jego działanie we wszywce alkoholowej opiera się na blokowaniu metabolizmu związku, jakim jest alkohol etylowy. Metabolizm ten odbywa się w wątrobie i to właśnie na pracę tego narządu działa esperal, powodując niejednokrotnie mocne i nieszczególnie przyjemne dla alkoholika skutki i dolegliwości jego stosowania.
Zaszycie alkoholowe – Skąd kontrowersje i uznanie tego sposobu za nieetyczne leczenie alkoholizmu?
Problemem jest to, że według wielu opinii, niepożądane działanie, wynikające z zaburzonego metabolizmu alkoholu, zwyczajnie odstraszają osoby z problemem alkoholowym od jego spożywania, a nie prowadzą wcale do wyleczenia z nałogu, który jest głównie zaburzeniem psychicznym. Z powodu występujących sprzeczności pomiędzy skutecznością, a etycznością działania tego specyfiku, zarówno z Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej, jak i w zachodniej Europie, esperal został wycofany. Podobnie było w Polsce aż do 2008 roku, gdy to disulfiram na nowo pojawił się w aptekach i jest dostępny, poza postacią zaszycia alkoholowego, także w formie tabletki przyjmowanej doustnie.
Esperal – podanie wszywki i zalecane dawkowanie. Jak długo wchłania się esperal?
W stosunku do podania esperalu, zazwyczaj mówi się o dwóch dostępnych sposobach jego stosowania. Pierwszą z nich jest wymieniona już powyżej „wszywka alkoholowa”. Zaszycie jej pod skórą polega na implantacji tabletek esperalu pod skórą. Stosuje się od 8 do nawet 10 tabletek na jedno zaszycie, które zostają rozmieszczone na fragmencie ciała w ułożeniu gwiaździstym. Zabieg możliwy jest do powtórzenia najwcześniej po 8 miesiącach od pierwszego zaszycia. Powinien przeprowadzać go lekarz, który także ustala zalecane dawkowanie tego środka. Swoją decyzję opiera on z reguły o:
- ogólny stan pacjenta;
- jego wiek;
- zaawansowanie stadium choroby alkoholowej.
Drugą drogą podania jest disulfiram w postaci tabletek doustnych. Podanie można rozpocząć po upłynięciu minimum jednej pełnej doby (24 godzin) od ostatnio spożytego alkoholu, a więc przy zachowaniu jednodniowej abstynencji. Dawkowanie zwykle określa się na okres jednego lub dwóch tygodni, podczas, których pacjent codziennie rano przyjmuje jedną tabletkę tego środka. Po tym czasie lekarz zazwyczaj zaleca przyjmowanie mniejszej, na ogół zmniejszonej o połowę, dawki. Leczenie przy użyciu tego środka nie jest wskazane przez czas dłuższy niż 6 miesięcy, w szczególności bez ponownej konsultacji z lekarzem prowadzącym. Po wnikliwej rozmowie z pełnym wywiadem specjalista może jednak zlecić dalsze zażywanie określonej ilości disulfiramu.
Jak działa i jak długo wchłania się esperal? Czy występują powikłania po wszyciu esperalu?
Esperal, czy jak go inaczej nazywamy „wszywka alkoholowa”, to środek, który w dość spokojny i stopniowy sposób uwalnia swoją substancję czynną do krwioobiegu. Działanie polega na wspomnianym już zablokowaniu metabolizmu etanolu, a dokładniej mówiąc na zahamowaniu działania enzymu biorącego udział w tym procesie, czyli dehydrogenazy alkoholowej. Na skutek nieprawidłowego metabolizowania alkoholu w organizmie osoby chorej pojawia się aldehyd octowy, który jest głównym odpowiedzialnym za przykre skutki działania esperalu. Wspomnieć należy jednak, że nieprzyjemne dla chorego dolegliwości pojawią się tylko w momencie spożycia przez niego alkoholu, co ma właśnie w jakiś sposób zniechęcić osoby z problemem alkoholowym do zaniechania picia.
Mówiąc o dawkowaniu, napisaliśmy także, że kolejną wszywkę można umieścić pod skórą najwcześniej po 8 miesiącach. Okres ten jest jednocześnie odpowiedzią na pytanie o to, jak długo wchłania się esperal. Według producenta jego okres działania to przedział czasowy między 8 miesięcy, a nawet jednym rokiem powolnego wchłaniania. Ze względu jednak na sprzeczne opinie co do bezpieczeństwa i skuteczności nawet tak długiego i stopniowego wchłaniania, stosowanie tego środka wymaga uzyskania zgody pacjenta, a także samodzielnego pokrycia kosztów leczenia, gdyż nie jest ono ufundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia w Polsce.
Możliwe powikłania po wszyciu esperalu przy jednoczesnym piciu alkoholu
Esperal bezsprzecznie służy do zniechęcenia alkoholika do zaprzestania spożywania alkoholu. Okres abstynencji, a w efekcie także pobożnego życzenia całkowitego odstawienia alkoholu na zawsze, wynika z powikłań i skutków ubocznych jakie powoduje esperal, w momencie spożycia przez osobę z zaszytym implantem, alkoholu. Skutki te są silnie dokuczliwe, a co najważniejsze, pojawiają się bardzo szybko. Zaledwie kilka minut po wypiciu, nawet niedużej ilości alkoholu, dochodzi do stanu, który przypomina bezpośrednio stan zatrucia alkoholowego, spowodowanego nadmierną ilością nieprzetworzonego aldehydu octowego, który kumuluje się w organizmie.
Najczęstsze powikłania po wszyciu esperalu:
- ból i zawroty głowy;
- wzmożona potliwość;
- intensywne zaczerwienienie twarzy;
- przyspieszona akcja serca;
- nudności, mdłości i wymioty;
- duszność, brak możliwości złapania tchu;
- atak lękowy, tzn. uczucie niepokoju i lęk (głównie przed śmiercią);
- gwałtowne skoki ciśnienia tętniczego krwi;
- nieprzyjemny, zazwyczaj metaliczny posmak w ustach;
- drgawki;
- możliwy zawał serca;
- zaburzenia neurologiczne;
- niewydolność wątroby;
- zaburzenia pracy układu oddechowego i krążeniowego.
Objawy utrzymują się nawet do 10 godzin po spożyciu alkoholu.
Psychika i powikłania po wszyciu esperalu
Powikłaniem, o którym wciąż zbyt mało się mówi, jest wpływ działania esperalu na psychikę osoby uzależnionej od alkoholu. Ze względu na silne działanie tego środka wielu chorych decyduje się na tzw. „zaszycie się”, co skutecznie powstrzymuje ich przed piciem, ale także przed udaniem się na pełnowymiarowy odwyk i terapię. Niestety działanie esperalu ograniczone jest tylko do czasu jego stosowania, a strach przed skutkami ubocznymi jego działania kończy się w momencie, gdy nie jest on dłużej podawany choremu. Uzależnienie od alkoholu niestety nie kończy się w tym samym momencie, dlatego tak istotna jest terapia i głębsze uświadomienie sobie problemu.
Esperal i przeciwwskazania do jego stosowania
Jak każdy lek, czy środek o działaniu leczniczym, także i esperal ma szereg przeciwwskazań do jego stosowania. Przede wszystkim lek ten podawany jest tylko i wyłącznie na żądanie osoby z problemem i alkoholowym i dopiero po wyrażeniu jej zgodny na zaaplikowanie wszywki alkoholowej lekarz rozpatruje taką możliwość.
Kiedy zaszycie alkoholika jest niewskazane?
Stosowanie tego środka jest niezalecane lub wręcz niemożliwe w przypadku:
- nadwrażliwości chorego na disulfiram;
- nieprzerwanego stanu nietrzeźwości;
- spożycia przez osobę chorą alkoholu w ciągu ostatnich 24 godzin przed implantacją;
- istnienia chorób układu krążenia;
- stwierdzonych zaburzeń psychicznych (w tym podjętych prób samobójczych).
Zaszycie alkoholika – wybór odpowiedniego miejsca
Procedurę zaszycia esperalu pod skórą alkoholika przeprowadza lekarz, a dokładniej mówiąc chirurg. Najpowszechniej wybieranym miejscem do umieszczenia tabletek esperalu jest pośladek, ale także plecy i okolice łopatki. Wybór miejsca nie jest przypadkowy. Chodzi o to, aby jak najbardziej utrudnić pacjentowi próbę samodzielnego usunięcia leku.
Zabieg polega na wykonaniu przez chirurga niedużego i płytkiego nacięcia skóry, a następnie umieszczeniu pod nią tabletek. Całość nie trwa dłużej niż 30 minut i przeprowadzana jest w znieczuleniu miejscowym. Po zabiegu należy odpowiednio dbać o ranę po nacięciu, aby uniknąć możliwego zakażenia.
Podczas stosowania wszywki zdarzają się przypadki odrzucenia leku przez organizm alkoholika. Objawy podobne są do zakażenia:
- obrzęk;
- wyciek z rany;
- ból.
W przypadku wystąpienia któregokolwiek z tych objawów, należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza.
Źródła:
- Chemia Medyczna; Patrick Graham L., 2019, wydawnictwo: PWN.
- Kompendium farmakologii, Waldemar Janiec, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2015.