Lato to niezaprzeczalnie okres kiedy możemy odpocząć, wyjechać z domu, spędzić czas w nieco luźniejszy i bardziej beztroski sposób. To także okres kiedy nasza dieta staje się nieco bardziej swobodna, a my pozwalamy sobie na więcej. Nieraz na zbyt dużo. Problemem nie jest potem kilogram czy dwa więcej na wadze, to w końcu żadna tragedia. Sprawy komplikują się, gdy poważne skutki luzowania diety zaczyna odczuwać nasz układ pokarmowy.

Nie musimy się szczególnie martwić, o ile takie okres wolności trwa krótko. Jeśli jednak zaniedbamy stan naszego przewodu pokarmowego, z różnych innych powodów, stos problemów może tylko narastać. Przy jakichkolwiek dłużej utrzymujących się objawach niepożądanych, ze strony układu trawiennego, powinniśmy zgłosić się do lekarza. Pytanie tylko do jakiego i czy poprawną odpowiedzią będzie gastroenterolog? Kim w ogóle jest gastroenterolog i  jaka jest różnica między gastroenterolog a gastrolog? W poniższym artykule postaramy się odpowiedzieć na te i wiele innych pytań.

Gastroenterolog – specjalista od przewodu pokarmowego

Gastroenterolog to oficjalna nazwa zawodu, którą często skracamy po prostu do pojęcia gastrologa. Specjalizacja tego lekarza obejmuje diagnozowanie i leczenie chorób oraz wszelkiego rodzaju zaburzeń i schorzeń, związanych z pracą układu pokarmowego. Gastrologowi nie są obce, ani budowa poszczególnych elementów organów biorących udział w trawieniu, ani poszczególne ich role. Dlatego nigdy, mimo, że może być to dla nas nieco wstydliwe, nie należy krępować się i pomijać żadnych faktów odnośnie procesu trawienia.

Specjalizacja, jaką jest gastroenterologia, zajmuje się pacjentami, którzy zgłaszają się z problemami, związanymi nie tylko z kojarzonymi przez nas wszystkich wrzodami żołądka. To także problemy mające swój początek już w przełyku, poprzez żołądek, jelita, dwunastnicę i pozostałe organy, zajmujące się trawieniem przechodząc, na jelicie grubym kończąc. W razie wątpliwości, czy nasz problem faktycznie powinien być konsultowany przez lekarza specjalistę, jakim jest gastrolog, warto o zdanie najpierw zapytać swojego lekarza rodzinnego w POZecie.

Gastroenterolog co leczy?

Po ilości pacjentów, jaka w ostatnich latach zgłasza się do gabinetów gastrologicznych, widać jednak, że wielu z nich faktycznie tej porady i pomocy ze strony specjalisty potrzebuje. Winny na pewno jest obecny tryb życia, niepełna świadomość swojej diety i życia w wiecznym stresie oraz napięciu. To wszystko w bardzo prosty i oczywisty sposób przekłada się bezpośrednio na nasz ogólny stan zdrowia. W tym także na problemy z trawieniem.

Kiedy udać się do gastroenterologa?

Zdarza się, niestety bardzo często, że nie wiedzieć czemu, wizyty u lekarza traktujemy jak zło konieczne i unikamy ich jak ognia. W miarę możliwości przekładamy je na nienadchodzące jutro. A może na przyszły tydzień, miesiąc, rok? Bywa i tak, że przekładana w nieskończoność wizyta w końcu jednak musi się odbyć. Powodem nie jest jednak nasza zmiana nastawienia i chęć pójścia do lekarza.

Powodem, lub powodami są narastające dolegliwości, które w końcu zaczynają nas skutecznie męczyć i wypychać w kierunku przychodni. Tak mniej więcej jest z objawami, które dokuczają przyszłym pacjentom gastrologów.

Ból brzucha i problemy z normalnym jedzeniem to stan nie tyle nieprzyjemny, co po prostu uniemożliwiający życie. Jeść przecież musimy, a zmaganie się z dolegliwościami po każdym nawet najmniejszym posiłku jest sytuacją wręcz niewyobrażalną.

Lekarz od żołądka – jakie objawy powinny skłonić nas do wizyty?

Objawy z jakimi objawami należy udać się do gastrologa to między innymi:

• bóle żołądka;
• wzdęcia;
• zaparcia;
• biegunki;
• pieczenie w przełyku;
• posmak kwasu w ustach;
• bóle wątroby;
• kolki;
• mdłości;
• wymioty;
• uczucie pełności;
• odbijanie;
• problemy z przełykaniem;
• krem w stolcu;
• utrata apetytu;
• utarta masy ciała bez znanej przyczyny.

Żaden z tych objawów, gdy nie jest tylko i wyłącznie jednorazową sytuacją, wynikająca np. z przejedzenia podczas imprezy urodzinowej, nie powinien zostać przez nas zbagatelizowany. Każdy z nich może być bowiem wskazaniem do dalszej, poważniejszej diagnostyki, a w efekcie objawem poważnej, wymagającej odpowiedniego leczenia choroby.

Gastroenterolog – jak wygląda badanie w jego gabinecie?

Wybierając się do gastroenterologa, warto dowiedzieć się co nieco na temat samego przebiegu badania i wizyty. Pozwoli się nam to nieco przygotować.

Jak prawie każda wizyta u lekarza, także i tak w gabinecie gastrologa, rozpoczyna się od szczegółowego wywiadu z pacjentem. Historia chorób, objawy, aktualne dolegliwości, to wszystko istotne fakty, których w żadnym wypadku nie można pominąć w rozmowie z lekarzem. Wszystkie te kwestie są mu niezbędne do prawidłowej oceny naszego stanu zdrowia i prawidłowego rozpoczęcia leczenia. Lekarz zapyta nas także o przyjmowane leki, na stałe, lub chwilowo, oraz o naszą dietę i codzienny tryb życia.

Po rozmowie lekarz przejdzie do badania fizycznego, a więc badania powłok brzusznych. Polega ono na uciskaniu na odpowiednie miejsca na brzuchu pacjenta. W czasie badania to pacjent stwierdza, gdzie odczuwalny jest ból i wskazuje to miejsce lekarzowi. Najczęściej niestety sam ten rodzaj badania nie jest dość wystarczający. Z tego też powodu gastroenterolog zleca inne badania, by dokładnie móc odpowiednio i rzetelnie zdiagnozować chorobę.

Aby móc postawić diagnozę i w celu dokładnego rozpoznania choroby lekarz może zlecić następujące badania:

• badania krwi, takie jak: morfologia, próby wątrobowe, badania na poziom enzymów trzustkowych (np. lipaza, amylaza);
• USG jamy brzusznej;
• RTG jamy brzusznej (z kontrastem);
• gastroskopia;
• kolonoskopia;
• rezonans magnetyczny (MRI);
• tomografia komputerowa (CT).

Gastroenterolog i leczone przez niego choroby

Gastroenterolog jak już wiadomo zajmuje się schorzeniami, chorobami i ogólnie mówiąc – wszelkimi nieprawidłowościami pracy układu pokarmowego. Do tych, z którymi spotyka się najczęściej i nie są one na szczęście bardzo groźne dla pacjenta, należą:

• niestrawność;
• zgaga (to nie to samo, co refluks żołądka lub dwunastnicy);
• wrzody żołądka i dwunastnicy.

Pomimo tego, że do właśnie te schorzenia najczęściej męczą pacjentów, gastroenterolodzy coraz częściej spotykają się także z poważniejszymi problemami, a mianowicie:

• chorobą refluksową;
• zespołem jelita drażliwego;
• wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego;
• chorobą Leśniowskiego-Crohna;
• zakażeniem Helicobakter pylori;
• zapaleniami błony śluzowej żołądka;
• kamicą żółciową;
• zapaleniami dróg żółciowych;
• zapaleniem trzustki.

Ponieważ nie wszystkie te choroby są powiązane tylko i wyłącznie z układem trawiennym, a ich główna przyczyna może leżeć zupełnie gdzie indziej, lekarz gastrolog może skierować nas także do innego specjalisty. Przykładami mogą być sytuacje, w których wymagana jest konsultacja chirurga lub lekarza onkologa.

Dotyczy to:

• zapalenia wyrostka robaczkowego;
• marskości wątroby;
• nowotworu żołądka;
• raka jelita grubego, jelita cienkiego; raka trzustki i wątroby.

Choroby te mogą być leczone, zarówno w terapii łączonej, a więc przy użyciu leków i zabiegów będących charakterystycznymi dla poszczególnych obszarów medycyny.

Jak leczyć choroby gastrologiczne?

Jak w każdej specjalizacji i dziedzinie medycyny, sposób leczenia danej choroby zależny jest od jej podłoża i stopnia zaawansowania. Na wybór leków i intensywność przebiegu terapii wpływ ma także ogólny stan zdrowia pacjenta. Co więcej, ważne jest jego samopoczucie, związane z pojawiającymi się dolegliwościami.

W przypadku gastroenterologii, łagodne zmiany i dolegliwości ze strony układu pokarmowego, najczęściej wymagają silnej pracy, ale tylko i wyłącznie nad sobą. Lekarz z reguły zleca pacjentom mniej stresu, lepszą, lekkostrawną dietę i, w niektórych przypadkach, delikatne leki, wspierające pracę przewodu pokarmowego. Wykluczenie wszelkich używek to także warunek konieczny, dlatego mówimy to właśnie o ciężkim zadaniu spoczywającym na pacjencie.

Schorzenia związane z leczeniem odpowiednimi środkami farmakologicznymi to chociażby leczenie zakażenia Helicobakter pylori, czy wrzody żołądka, gdzie stosuje się antybiotyki i inhibitory pompy protonowej czy leki, które usprawniają pracę jelit.

Podejrzenia innych schorzeń wynikających z przeprowadzonych badań zazwyczaj wymagają od lekarza jednak dodatkowej konsultacji i dodatkowych analiz i testów.

Należy pamiętać, że nawet drobne dolegliwości ze strony układu pokarmowego mogą przerodzić się w coś poważniejszego. Nie można ich bagatelizować z nadzieją, że same przejdą. Nasilenie się lub przedłużający czas ich występowania to pierwszy sygnał to udania się w kierunku gabinetu gastrologa. Poza nim w sytuacji, gdy znamy już przyczynę swojego gorszego samopoczucia dobrze jest się także wesprzeć na specjalistach od żywienia, którzy pomogą naszemu układowi trawiennemu, a przy okazji nam, nieco odetchnąć i poczuć się lepiej.

Źródła:

• Chemia Medyczna, Patrick Graham L., 2019, wydawnictwo: PWN,
• Choroby wewnętrzne – przypadki kliniczne, Marcin Wełnicki Marcin Wełnicki, Artur Mamcarz Artur Mamcarz PZWL, 2019,
• Najczęstsze choroby górnego odcinka przewodu pokarmowego; Mirosław Jarosz, Grzegorz Margas, Małgorzata Palka PZWL Wydawnictwo Lekarskie 2020.