Organizm ludzki dla anatomów i biologów jest zagadką od setek lat. Choć medycyna cały czas idzie do przodu, to nie wszystkie tajniki ciała człowieka zostały poznane. Na szczęście coraz więcej chorób i schorzeń można zdiagnozować i leczyć. Jednak przed postawieniem diagnozy bardzo ważna jest obserwacja własnego organizmu. Wszelkie zachodzące zmiany, które są niepokojące, powinny natychmiast zostać skonsultowane z lekarzem pierwszego kontaktu. Po przeprowadzonym wywiadzie i wstępnych badaniach lekarz rodzinny podejmuje decyzje o tym, czy skierować pacjenta do specjalisty.
Guzki tarczycy hypoechogenne — czym są?
Tarczyca jest gruczołem wydzielania wewnętrznego. Znajduje się ona w przedniej części szyi. Na jej budowę składają się dwa płaty prawy i lewy. Połączone są one cieśnią. Wzdłuż boku tarczycy przechodzą naczynia krwionośne, które odgrywają ważną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu mózgu. Tarczyca jest jednym z największych i najważniejszych gruczołów w ludzkim organizmie.
TSH jest hormonem, który ma za zadanie pobudzać tarczycę. Za jego produkcję odpowiedzialne są zasadochłonne komórki z przedniego płata przysadki mózgowej. Wydzielanie TSH pobudzane jest przez podwzgórze.
Dzięki TSH tarczyca wytwarza hormony. Są to T4, czyli tyroksyna oraz T3- trijodotyronina. Tarczyca ma istotne znaczenie w procesach tlenowego metabolizmu, zachowania bilansu energetycznego, czy wytwarzaniu ciepła.
Do najczęstszych chorób tarczycy zalicza się nadczynność i niedoczynność.
Nadczynność i niedoczynność tarczycy. Co to jest? Objawy, przyczyny, leczenie
Nadczynność tarczycy ma miejsce wtedy, kiedy gruczoł wytwarza więcej hormonów, niż potrzebuje organizm. Powoduje to przyspieszenie jego działania. Na tę przypadłość częściej chorują kobiety.
Nadczynność tarczycy można podzielić na dwa rodzaje:
- Jawną. Nadmiar hormonów widoczny jest zarówno w badaniach, jak i samopoczuciu chorego.
- Subkliniczną. W tym wypadku stężenie TSH jest zmniejszone, jednak poziom hormonów tarczycy jest prawidłowy. W subklinicznej nadczynności tarczycy objawy praktycznie nie występują.
Do najczęstszych przyczyn nadczynności tarczycy zalicza się:
- Chorobę Gravesa-Basedowa, która ma podłoże autoimmunologiczne. Oznacza to, że układ odpornościowy traktuje swoje komórki jako obce i broni się przed nimi. W ten sposób wytwarza przeciwciała i niszczy własne komórki.
- Wole guzkowe toksyczne. Są to guzki powstające na skutek powiększania się tarczycy. Najczęściej spowodowane są niedoborem jodu.
Objawy nadczynności tarczycy
W związku z tym, że organizm działa w trybie przyspieszonym, powstają objawy nadczynności tarczycy takie jak:
- Utrata masy ciała.
- Zwiększony apetyt.
- Drażliwość.
- Niepokój.
- Lęki.
- Nadmierna potliwość.
- Bezsenność.
- Problemy z koncentracją.
- Duszności.
- Osłabienie mięśni.
- Uczucie gorąca.
- Wypadanie włosów.
- Przyspieszenie akcji serca.
- Kołatanie serca.
- U kobiet pojawiają się zaburzenia miesiączki.
- U mężczyzn powstają problemy z libido i wzwodem.
- Pojawiają się również objawy typowe dla choroby Gravesa Basedowa: wytrzeszcz oczu, podwójne widzenie lub obrzęk i zaczerwienie spojówek, lub powiek.
Jeśli lekarz podejrzewa nadczynność tarczycy u pacjenta, to najczęściej zleca badanie stężenia TSH we krwi. W przypadku, gdy wynik przekracza dolną normę, oznacza to, że podejrzenia lekarza się potwierdziły. Podczas gdy stężenie TSH jest zaniżone, to poziom FT4 wzrasta. FT4 to wolny hormon tarczycy.
Leczenie nadczynności tarczycy przeprowadzane jest za pomocą trzech metod. Główną jest leczenie farmakologiczne, czyli zostają wprowadzone odpowiednie leki, które dobierane są indywidualnie dla pacjenta. Kolejną metodą jest jodem promieniotwórczym, który ma za zadanie zniszczyć nadczynną tkankę tarczycową. Ostatnim sposobem na leczenie nadczynności tarczycy jest operacja. Jednak tę stosuje się w przypadkach, kiedy istnieje podejrzenie złośliwego nowotworu.
Niedoczynność tarczycy
Niedoczynność tarczycy to choroba, podczas której gruczoł nie wytwarza takiej ilości hormonów, jakiej potrzebuje organizm. Podobnie jak w przypadku nadczynności na niedoczynność choruje więcej kobiet niż mężczyzn.
To schorzenie najczęściej pojawia się w związku z trzema przyczynami. Pierwszą z nich właściwie jest leczenie nadczynności tarczycy, która leczona jest jodem promieniotwórczym. To właśnie pod jego wpływem niedoczynność gruczołu się uaktywnia.
Kolejną przyczyną może być stan po operacji usunięcia tarczycy. Podczas gdy zostanie usunięty cały gruczoł, to niedoczynność tarczycy będzie trwała. Natomiast jeśli zostanie usunięta tylko jedna część tarczycy, to stopień jej niedoczynności będzie można ocenić dopiero po zakończonym zabiegu.
Ostatnią przyczyną może być choroba o podłożu autoimmunologicznym. Wywołana jest ona przez własne przeciwciała. Choroba nazywa się Hashimoto. Dochodzi w niej do niebolesnego zapalenia w tarczycy. Wszystko rozwija się bardzo powoli, może trwać to nawet przez lata. W tym czasie tarczyca znacznie się niszczy i zmniejsza się ilość produkowanych hormonów.
Rzadziej niedoczynność tarczycy mogą powodować jej inne zapalenia, leki wpływające na powstawanie schorzenia bądź pojawi się podczas leczenia niedoczynności przysadki mózgowej.
Objawy niedoczynności tarczycy
Do głównych objawów niedoczynności tarczycy zalicza się:
- Zwiększenie masy ciała.
- Depresja.
- Problemy z pamięcią i koncentracją.
- Uczucie zimna.
- Ciągłe zmęczenie.
- Senność.
- Spowolnienie akcji serca.
- Obniżenie ciśnienia tętniczego.
- Wysuszenie skóry oraz włosów.
- Problemy z miesiączką.
- Niepłodność.
Objawy niedoczynności tarczycy u każdego mogą objawiać się inaczej. Niektórzy pacjenci mogą nie odczuwać żadnych symptomów nawet przez wiele lat. Jednak przez ten okres choroba się rozwija i niszczy tarczycę. Niedoczynność im szybciej zostanie wykryta, tym lepiej.
W przypadku niedoczynności tarczycy również wykonuje się badanie stężenia TSH we krwi. Tutaj oznaką choroby jest jego podwyższony poziom, natomiast poziom FT4 obniża się.
Podczas leczenia niedoczynności stosuje się kurację farmakologiczną. Polega ona na przyjmowaniu hormonów, których brakuje organizmowi. Przyjmowane leki normują stężenie TSH we krwi, a funkcje organizmu wracają do normy. Większość osób, które zmagają się z tym schorzeniem, najprawdopodobniej będę to robić do końca życia.
W przypadku postawienia diagnozy nadczynności lub niedoczynności tarczycy lekarz powinien zlecić badanie USG szyi. Pozwoli ono na ocenę stanu gruczołu. Podczas badania sprawdzana jest wielkość tarczycy, jej echogeniczność miąższu, czyli zdolność do odbijania kierowanej ku niej wiązki fal ultradźwiękowych. Ponadto zostanie sprawdzone ukrwienie. Badanie wykaże także, czy istnieją zmiany ogniskowe, czyli guzki.
Czy guzki tarczycy są niebezpieczne? Co to jest guzek hypoechogeniczny? Badania, objawy, przyczyny, leczenie
Guzki tarczycy najczęściej wykrywalne są podczas badania USG. Czasami chory może również je wykryć palpacyjnie, czyli poprzez dotyk. Dzięki temu może określić wielkość guza, jego kształt albo strukturę.
Wole guzkowe tarczycy to stan, kiedy gruczoł jest powiększony i znajdują się na nim guzki.
Można wyróżnić dwa rodzaje woli guzkowych:
- Toksyczne, które miejscowo wydzielają hormony, co prowadzi do ich nadmiaru w organizmie.
- Nietoksyczne. Inaczej nazywane są obojętnym. One w ogóle nie wydzielają hormonów, dlatego poziom ich stężenia jest w normie.
Skąd biorą się guzki tarczycy hypoechogenne?
Powstawanie guzków na tarczycy może mieć różne podłoże. Jednak najczęściej przyczyną ich pojawienia jest długotrwały niedobór jodu. Jest on odpowiedzialny za prawidłowe funkcjonowanie gruczołu. W przypadku kiedy do organizmu nie jest dostarczana odpowiednia ilość pierwiastka, tarczyca przestaje produkować odpowiednią ilość hormonów. Powoduje to, że przysadka mózgowa zwiększa ilość produkowania hormonu tyreotropowego. W ten sposób powstają wole.
Na powstanie guzków mogą mieć też wpływ: zaburzenia hormonalne, palenie papierosów, nadczynność i niedoczynność tarczycy oraz choroby z nimi powiązane np. Hashimoto.
Objawy zwiastujące wole guzkowe najczęściej występują w okolicach układu oddechowego i pokarmowego. Można do nich zaliczyć kaszel, duszności, chrypkę, ból podczas przełykania oraz ucisk w gardle.
Guzki tarczycy odróżnia się na podstawie jej miąższu, a dokładniej jego echogeniczności. Pozwala to sprawdzić, czy zmiana odbija więcej lub mniej ultradźwięków niż tkanki znajdujące się w pobliżu.
Można wyróżnić:
- Guzki normoechogeniczne.
- Guzki tarczycy hipoechogeniczne (hypoechogeniczne).
- Guzy hiperechogeniczne (hyperechogeniczne).
- Niejednorodne. Mają obszary o różnej echogeniczności.
Guzki tarczycy hypoechogenne
Pojęcie hypoechogeniczny oznacza, że dany narząd bądź zmiana odbija fale dźwiękowe mniej niż tkanki znajdujące się w pobliżu. Podczas badania USG tarczycy, na monitorze guzek hypoechogeniczny będzie ciemniejszy od pozostałych tkanek.
Obraz hypoechogeniczny mogą dawać struktury miękkie, bardziej ukrwione. Mogą to być np. tkanki objęte stanem zapalnym. Zmiana hypoechogeniczna guzków tarczycy może zwiększyć ryzyko zachorowania na nowotwór. Guzki hypoechogeniczne najczęściej pojawiają się w dolnym biegunie każdego płata. Badanie USG nie może wykazać czy konkretna zmiana jest nowotworową. Aby ocenić czy guzek okaże się rakiem, należy wykonać szereg innych badań.
W przypadku guzków hypoechogenicznych tarczycy można spotkać takie, które będą miały nierówny rozkład echa, ostre granice oraz mikrozwapnienia należy wykonać dodatkowe badania.
W takiej sytuacji najczęściej wykonuje się biopsję. Jest to zabieg inwazyjny, który polega na pobraniu materiału biologicznego z chorej tkanki. W kolejnym kroku materiał badany jest pod mikroskopem świetlnym. Następnie ten sam materiał jest poddawany badaniu cytologicznemu, dzięki któremu można sprawdzić, czy zmiana jest zapalna, a może nowotworowa.
W większości przypadków guzki tarczycy nie wykazują zmian złośliwych, więc nie jest konieczne przeprowadzanie operacji. Jeśli jednak objawy są na tyle uciążliwe dla pacjenta, że przeszkadzają mu w normalnym funkcjonowaniu, to lekarz podejmuje decyzję o zabiegu. Najczęściej jednak stosuje się leczenie farmakologiczne.
W sytuacji, gdy nowotwór jest złośliwy, wycina się płat tarczycy, gdzie wykryto złośliwą zmianę. W skrajnych przypadkach wycina się całą tarczycę. Po operacji należy przyjmować hormony, które powinna wytwarzać tarczyca.
Czy raka tarczycy można wyleczyć?
Wyróżnić można następujące rodzaje raka tarczycy:
- Chłoniak.
- Mięsak.
- Rak brodawkowaty tarczycy.
- Rak rdzeniasty.
- Nowotwór pęcherzykowy.
- Rak anaplastyczny.
- Rak płaskonabłonkowy.
- Guzy wtórne, czyli przerzuty innych nowotworów.
Najgorszym rodzajem jest rak anaplastyczny, ponieważ rozwija się bardzo szybko i jest bardzo agresywny. Jednak nie występuje on zbyt często. Sytuacja wygląda lepiej w przypadku leczenia raka rdzeniastego. Najwięcej chorych odzyskało zdrowie po starciu ze zróżnicowanymi rakami tarczycy.
Każdą wyczuwalną zmianę w obrębie szyi należy jak najszybciej skonsultować z lekarzem. Choć większość zmian tarczycy nie wykazuje zmian złośliwych, to nie można ich bagatelizować. Wszelkie nieleczone schorzenia tarczycy mogą doprowadzić do mniejszych lub większych nieodwracalnych zmian w organizmie.
W przypadku tego konkretnego gruczołu ważna jest również profilaktyka, ponieważ problemy z nim związane mogą pojawić się w różnym wieku.