Helicobacter pylori to bakteria o kształcie spiralnie skręconej pałeczki, wyposażonej w kilka wici. Jej budowa umożliwia poruszanie się i przenikanie przez tkanki. Jest bakterią Gram – ujemną o ciekawej charakterystyce. Dziś odpowiemy na dwa podstawowe pytania: Bakteria helicobacter pylori czy jest zaraźliwa? A także, jak wygląda leczenie w przypadku zarażenia tą bakterią?

Helicobacter pylori – co to takiego?

Bakteria ta potrafi nie tylko przetrwać w kwaśnym środowisku żołądka. Środowisko to jest dla niej wręcz niezbędne do przeżycia. Potrafi znaleźć miejsce w śluzówce żołądka o najwyższym pH, osiedla się tam i atakuje śluzówkę, wnikając w nią. Dodatkowym sposobem na przetrwanie w tym trudnym środowisku, jest umiejętność produkcji przez bakterię Helicobacter pylori enzymu ureazy. Enzym ten rozkłada mocznik na dwutlenek węgla i amoniak. Amoniak obniża pH wokół bakterii, stwarza w ten sposób dogodne warunki do jej bytowania.

Kolejną pomocną cechą jest umiejętność przetrwanie w warunkach ograniczonych tlenowo. Z tego względu bakteria ta zaliczana jest do mikroaerofilów lub beztlenowców. Wnikanie bakterii może ułatwić przyjmowanie leków obniżających pH żołądka, a także niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ).

Występowanie Helicobacter pylori

Helicobacter pylori jest bakterią zasiedlającą jamę ustną, przełyk, dwunastnicę oraz przede wszystkim żołądek. Odpowiada za szereg zespołów chorobowych, powodujących wiele objawów ze strony układu pokarmowego.

Bakteria została dokładnie opisana w 1982 roku, ale jej początki sięgają 1875 roku, gdy przez chwilę zainteresowali się nią niemieccy naukowcy. Następnie w 1983 roku została opisana przez włoskiego badacza, a w 1988 roku przez polskiego naukowca. Dokładne badania nad tą bakterią przeprowadziło dwoje australijskich patologów, którzy w 2005 roku otrzymało Nagrodę Nobla za swoje osiągnięcia. Dzisiaj wiadomo, że Helicobacter pylori istniała na ziemi 58000 lat temu i występowała u ludzi niezależnie od migracji.

Bakteria jest dość wrażliwa na działanie czynników zewnętrznych. Najlepiej czuje się w kwaśnym środowisku żołądka.

Helicobacter pylori — jak działa na ludzki organizm?

Helicobacter pylori umiejscawia się w części przedodźwiernikowej żołądka, gdzie panują najlepsze dla niej warunki.

Po wniknięciu do żołądka bakteria uszkadza jego błonę śluzową, stopniowo doprowadza do powstania zapalenia w miejscu wniknięcia. Zapalenie staje się przewlekle, a w żołądku powstają liczne ogniska zapalne oraz nadżerki. Helicobacter pylori produkuje cytotoksynę, która osłabia układ immunologiczny, zmniejsza produkcję kwasu solnego. Wszystko to zmienia naturalne warunki panujące w żołądku, wywołując liczne schorzenia.

Helicobacter pylori — jak się zarazić?

Helicobacter pylori to bakteria, którą bardzo łatwo się zarazić. Badania wykazały jej obecność w kale, ślinie, wymiocinach, wydzielinie żołądkowej.

Głównymi drogami zakażenia są:

• Oralno-oralna,
• oralno-analna,
• analno-oralna.

Najczęstszym wektorem zakażenia jest ślina. Do zakażenia dochodzi przez picie z tej samej butelki, szklanki czy używanie tych samych sztućców. Kolejnym wektorem może być brak higieny, jedzenie brudnymi rękoma, brak bieżącej wody, nieodpowiednie instalacje sanitarne, brudna woda, ograniczona świadomość społeczeństwa dotycząca higieny. Niektóre badania dowodzą, że bardzo istotnym źródłem jest zakażanie dzieci przez matki. Helicobacter u dzieci występuje zwykle do dziesiątego roku życia i przebiega najczęściej bezobjawowo.

Bakteria Helicobacter pylori — czy jest zaraźliwa?

Zadając sobie pytanie, helicobacter pylori jak się zarazić , należy wziąć pod uwagę powszechność jej występowania. Najczęstsze zakażenia notuje się w krajach rozwijających się, gdzie chorobotwórczość sięga 70 – 80%. Natomiast w krajach rozwiniętych poziom ten dochodzi nawet do 30%.

Polska plasuje się nadal na niechlubnym miejscu z 75% zakażonego społeczeństwa. Z czego 85% to osoby dorosłe a pozostałe dzieci i młodzież.

Zatem, bakteria helicobacter pylori czy jest zaraźliwa, trzeba pwoiedziec, że tak. Mimo tak wysokiej zaraźliwości, drobnoustrój ten nie zawsze wywołuje objawy chorobowe.

Helicobacter pylori – jak się zarazić?

Pomimo wysokiego ryzyka zakażenia i wysokiej zaraźliwości, bakteria Helicobacter pylori jest stosunkowo łatwa do wykrycia.

Podejrzewając u siebie objawy choroby, w pierwszej kolejności można wykonać test dostępny w aptece. Wykorzystuje się do tego próbkę krwi lub kału. Test nie jest niestety miarodajny w stu procentach, dlatego najlepiej poddać się badaniom gwarantującym wykrycie bakterii. Najlepszym sposobem na wykrycie choroby, choć niestety dość inwazyjnym jest gastroskopia oraz biopsja. Badanie wycinka błony śluzowej zainfekowanej tkanki jest najbardziej pewnym sposobem badania.

Gastroskopia polega na wprowadzeniu kamery do górnego przewodu pokarmowego oraz żołądka i dokładnemu obejrzeniu jego ścian.

Biopsja to inaczej pobranie wycinka ściany w chorobowo zmienionych miejscach. Pobraną tkankę poddaje się testowi ureazowemu polegającemu na poddaniu wycinka działaniu mocznika, jeśli bakteria jest obecna, mocznik ulega rozłożeniu do amoniaku i dwutlenku węgla. Test jest niezwykłe czuły i szybki. Pozwala na postawienie diagnozy w 20 minut.

Istnieje także nieinwazyjny test potwierdzający zakażenie – urazowy test oddechowy. Polega na podaniu pacjentowi mocznika znakowanego izotopem węgla 13 C, a następnie pomiarze dwutlenku węgla zawierającego węgiel C 13 w wydychanym powietrzu.

Innym nieinwazyjny sposobem, jest badanie krwi na obecność przeciwciał IgG przeciwko Helicobacter pylori.

Helicobacter pylori – pierwsze objawy

Gdy dojdzie do zakażenia bakterią Helicobacter pylori, w wielu przypadkach, może skończyć się to brakiem rozwoju choroby. Bardzo często choroba ta może rozwijać się kilka lat i nie dawać żadnych objawów.

Początki choroby mogą być niejednoznaczne lub podobne do innych schorzeń i mogą to być:

• częste odbijanie,
• pełność po posiłku,
• spadek masy ciała,
• nudności i wymioty,
• osłabienie,
• utrata apetytu,
• zgaga,
• niestrawność,
• refluks.

Przewlekłe występowanie wymienionych objawów oraz destrukcyjny wpływ Helicobacter pylori na błonę śluzową żołądka, doprowadza do rozwoju innych schorzeń.

Zapalenie błony śluzowej żołądka

Jest pierwszym poważnym schorzeniem wywołanym przez bakterię. Zmniejszenie produkcji kwasu solnego i śluzu żołądka zaburza jego prawidłowe funkcjonowanie, przewlekły stan zapalny zmienia jego budowę, wpływa na ochronę immunologiczną całego organizmu i doprowadza do powstania kolejnych zaburzeń.

Choroba wrzodowa

Powstaje na skutek zaburzenia równowagi pH żołądka. Prowadzi to do wzmożonej aktywności kwasu solnego, pojawiają się komórki odmienne morfologicznie i czynnościowo od pierwotnych, obniżona zostaje odporność błony śluzowej żołądka. Degradacja ściany żołądka może sięgnąć mięśniówki, wówczas jednostkę chorobową kwalifikuje się jako wrzody i mogą dotyczyć zarówno żołądka, jak i dwunastnicy.

Nowotwór żołądka

Helicobacter pylori sama w sobie nie powoduje mutacji powodujących rozwój komórek nowotworowych. Na powstanie nowotworu wpływa przewlekły stan zapalny powodowany zakażeniem. Obecność bakterii dwukrotnie zwiększa ryzyko zachorowania.

Choroba Menetriera (przerost błony śluzowej żołądka)

Jest to rzadka przypadłość, którą łączy się z zakażeniem bakterią Helicobacter pylori. Choroba nie daje charakterystycznych objawów, u części pacjentów występuje ból w nadbrzuszu, przesięki do jam ciała, wymioty, obrzęki wokół oczu, krwawienie z przewodu pokarmowego, spadek wagi.

Choroby ogólnoustrojowe

Poza oczywistymi schorzeniami, związanymi z miejscem wnikania Helicobacter pylori, bakteria wywołuje szereg schorzeń ogólnoustrojowych. Moja one związek z wnikaniem substancji odżywczych. Można tu wymienić między innymi:

• niedokrwistość spowodowana zaburzeniem wchłaniania żelaza,
• niedobór wchłaniania witaminy B12,
• pokrzywka,
• trądzik różowaty,
• małopłytkowość,
• autoimmunologiczne zapalenie tarczycy.

Niektórzy badacze analizujący wpływ zakażeń Helicobacter pylori na inne, już istniejące choroby, cały czas próbują określić jej związek z takimi chorobami, jak na przykład astma oskrzelowa, chorobą wieńcowa, choroba Alzheimera, cukrzycą typu drugiego, udar niedokrwienny,  migrenowe bóle głowy, choroba Parkinsona,

Bakteria helicobacter pylori, czy jest zaraźliwa? Jak przebiega leczenie?

Ze względu na częsty brak objawów, pomimo potwierdzenia zakażenia, należy określić odpowiednie wskazania co do konieczności leczenia.

Wskazania do leczenia:

• Zanikowe zapalenie żołądka.
• Stan po resekcji żołądka z powodu raka.
• Krewni 1. stopnia chorych na raka żołądka.
• Dyspepsja niediagnozowana lub czynnościowa.
• Długotrwałe leczenie inhibitorami pompy protonowej.
• Planowane dłuższe leczenie NLPZ.
• Samoistna plamica małopłytkowa.
• Niewyjaśniona niedokrwistość z niedoboru żelaza.
• Niedobór witaminy B12.
• Życzenie wyrażane przez pacjenta.

Leczenie zakażenia Helicobacter pylori polega na zastosowaniu antybiotykoterapii. Zwykle podaje się dwa z trzech antybiotyków: amoksycylinę, metronidazol, klarytromycynę.

Dodatkowo stosuje się leki osłaniające błonę śluzową żołądka na przykład omeprazol oraz sole bizmutu. Leczenie powinno trwać minimum 7 dni. Następnie powinno się wykonać test na obecność bakterii. Skuteczność leczenia wynosi nawet 90%, ale z czasem zakażenie może ulec nawrotowi.

W celu polepszenia efektów leczenia można zastosować dietę wspomagającą układ trawienny. Produkty odbudowujące florę bakteryjną są ważnym elementem stymulującym ochronę ściany żołądka. Probiotyki, witaminy i minerały, jak w każdej chorobie, pomagają stymulować nie tylko zainfekowaną tkankę, ale przede wszystkim cały układ immunologiczny.

Specjalne badania pozwoliły odkryć kluczowe substancje naturalnego pochodzenia, które skutecznie niszczą szczep Helikobacter. Należą do nich: flawonoidy, katechiny, resweratol, izoramnetyna, prosantycyjanityny.

Bakteria helicobacter pylori czy jest zaraźliwa i jak wspomóc leczenie?

Dodatkową terapią wspomagającą leczenie jest ziołolecznictwo. Obecnie opisano kilka ziół mających pozytywny wpływ na leczenie:

• Oregano,
• czystek,
• aloes,
• imbir,
• lukrecja,
• rumianek,
• kurkuma.

Ponadto należy zmodyfikować swoje nawyki żywieniowe. Konieczne jest:

• spożywanie lekkich posiłków,
• jedzenie małych porcji,
• unikanie ciężkostrawnych potraw,
• unikanie ostrych i kwaśnych produktów,
• dokładne rozdrabnianie pokarmu,
• unikanie stresu,
• odstawienie alkoholu,
• unikanie słodyczy.

Dieta to podstawa

Dieta powinna być wspomagana przyjmowaniem przeciwnowotworowych flawonoidów i polifenoli. Głównymi źródłami są:

• Jagody,
• borówki,
• aronia,
• jeżyny,
• winogrona.

Bardzo ważne jest stosowanie zbilansowanej diety bogatej w zdrowe nienasycone tłuszcze. Włączeni zielonych warzyw, dostarczenie łatwo strawnego białka wspomaga odbudowę tkanek.

Zapobieganie zakażeniu Helicobacter pylori

Zapobieganie zakażeniu jest trudne ze względu na powszechność występowania bakterii.

Najpowszechniejszą metodą zapobiegania zakażeniu, jest stosowanie ogólnych zasad higieny osobistej. Mycie rąk czy picie przegotowanej wody to tylko niektóre z podstawowych zasad. Bardzo istotnym jest rozwijanie świadomości ludności krajów rozwijających się, a także pomoc w zachowaniu podstawowych zasad higieny. By uchronić ludność przed konsekwencjami zakażenia, można stosować profilaktyczne badania na obecność bakterii. Wczesne wykrycie uniemożliwi rozwój poważnych chorób.

Niestety nadal nie powstała szczepionka chroniąca przed zakażeniem, ale przy odpowiedniej wiedzy i ostrożności możemy skutecznie walczyć z zakażeniem Helicobacter pylori.