Istnieje bardzo duża zależność pomiędzy stresem a zdrowiem. Może mieć on bardzo negatywne skutki prowadzące do wielu poważnych chorób. Dlatego należy wiedzieć jak radzić sobie ze stresem oraz w jaki sposób działać, aby go wyeliminować. Sposobów na to jest wiele, ale każdy z nas musi sam wybrać dla siebie najlepszy. Podpowiadamy, jak skutecznie radzić sobie ze stresem.
Czym jest stres?
Jeden z wybitnych amerykańskich psychologów, Philip Zimbardo, bardzo szczegółowo opisuje definicję stresu. Według niego stres to „zespół specyficznych i niespecyficznych (ogólnych) reakcji organizmu na zdarzenia bodźcowe, które zakłócają jego równowagę i wystawiają na poważną próbę lub przekraczają jego zdolność radzenia sobie. Do tych zdarzeń bodźcowych należy wiele różnych warunków zewnętrznych i wewnętrznych, które zbiorczo są nazywane stresorami.”
Rodzaje stresu
Psychologia wyróżnia dwa rodzaje stresu:
- Eustres czyli stres pozytywny, zachęcający do działania, poszukiwań nowych rozwiązań, kojarzący się z czymś pozytywnym. Może to być poznanie nowej miłości czy choćby pierwszy dzień w nowej, wymarzonej pracy.
- Dystres czyli stres negatywny, wywołujący skrajne emocje, z którymi nie potrafimy sobie poradzić, jak również objawy chorobowe. Skutkami stresu w tym przypadku najczęściej są mdłości, biegunka, palpitacje serca, a nawet omdlenia. Przyczyną dystresu, który najczęściej przeradza się w stres długotrwały, może być rozwód, śmierć członka rodziny, wypadek itp.
Przyczyny i objawy stresu
Jedną z najważniejszych przyczyn przewlekłego stresu, na którą, według WHO oraz polskiej Państwowej Inspekcji Pracy, należy zwracać szczególną uwagę, jest praca zawodowa.
Prowadzi ona bowiem do długotrwałego stresu mającego wpływ na nasze zdrowie. Według Światowej Organizacji Zdrowia stres w miejscu pracy wiąże się z presją jaką nakłada pracodawca na pracownika, odnośnie obowiązków, z którymi ten nie potrafi sobie poradzić, a także brakiem wsparcia ze strony przełożonych oraz kolegów z pracy oraz złą organizacją zadań.
PIP natomiast podkreśla, że praca powoduje nie tylko wpływ stresu na organizm, ale także na warunki ekonomiczne. Ponadto podaje, że przyczyn takiego stanu jest więcej aniżeli wymienia WHO, bowiem dochodzi do tego jeszcze przeciążenie nałożonymi zadaniami, konflikty roli zawodowej, a także fizyczne warunki pracy.
Przyczyny stresu
Przyczynami stresu mogą być również:
- sytuacja rodzinna, taka jak śmierć lub ciężka choroba bliskiej osoby, przewlekła przemoc, trudna ciąża, rozwód,
- problemy w szkole lub na uczelni wyższej, np. sesja, egzamin zawodowy,
- złe relacje społeczne, nieumiejętność odnależienia sie w grupie, mobbing,
- utrata środków do życia, stałej pracy, miejsca zamieszkania, brak możliwości zarobkowania, zadłużenia,
- długotrwały pobyt w szpitalu, ośrodku wychowawczym, zakładzie karnym.
Przejawy stresu
Pierwsze objawy stresu to:
- potliwość dłoni,
- strach i niepokój,
- chęć ucieczki,
- podwyższone ciśnienie krwi oraz wzrost akcji serca,
- ból głowy lub brzucha,
- mdłości i wymioty,
- omdlenie ze stresu,
- napięcie mięśni.
Stres a zdrowie, czyli wpływ stresu na organizm
Jak już wspomnieliśmy długotrwały i przewlekły stres może prowadzić do poważnych zagrożeń dotyczących naszego zdrowia. W pierwszym momencie zazwyczaj wywołuje on u nas szok psychiczny i emocjonalny oraz krótkotrwałe zaburzenia fizjologiczne ze strony organizmu. Jak już zostało wspomniane, mogą przydarzyć się także omdlenia ze stresu, a jeśli jest on długotrwały i oddziałuje ciągle z taką samą siłą lub ją zwiększa, to może dojść do dużo poważniejszych objawów stresu.
Jakich?
Oto one:
- zaburzenia odżywiania czyli kompulsywne jedzenie, bulimia, anoreksja, a co się z tym wiąże otyłość lub niedożywienie,
- nadciśnienie tętnicze, arytmia, atak i zawał serca,
- problemy z koncentracją, rozkojarzenie, wycofanie się ze swoich ról społecznych, depresja, schizofrenia,
- agresja, nerwowość,
- duszności, astma,
- choroby układu trawiennego, takie jak wrzody czy celiakia,
- choroby układu endokrynnego, np. choroba Hashimoto,
- nowotwory,
- zaburzenia snu,
- alkoholizm lub narkomania,
- spadek libido, impotencja,
- zaburzenia miesiączkowania,
- samobójstwo.
Sposoby radzenia sobie ze stresem
Jednym z najważniejszych pytań jakie stawiamy psychologom i lekarzom jest jak radzić sobie ze stresem? I choć każdy z nas chciałby dostać skuteczną receptę, która w jednej chwili zmniejszy jego napięcie, to nie ma jednej, ani tym bardziej idealnej metody.
Poznaj metody na stres. Oto kilka sposobów radzenia sobie ze stresem:
- Aktywność fizyczna- pozwala rozładować złe emocje, poradzić sobie z nagłym napięciem, wyzbyć się rozdrażnienia i agresji. Najlepsze ćwiczenia na stres to taniec, zumba, jazda na rowerze, gra w tenisa, pływanie, jogging lub joga. Wyzwalają one w nas hormony szczęścia, które redukują napięcie i negatywne emocje oraz pozwalają spojrzeć na daną sytuację z dystansu.
- Hygge, ikigai, sisu, lagom, pyt – to sposoby na szczęście, które wywodzą się z różnych krajów świata. Polegają one na cieszeniu się i docenianiu małych rzeczy oraz przechodzeniu do porządku dziennego nad sytuacjami, na które nie mamy wpływu.
- Dbanie o kontakty międzyludzkie – jeśli wiemy, że mamy obok siebie osoby, które są gotowe nam pomóc lub służyć radą w trudnych chwilach, napięcie jakie odczuwamy, pod wpływem stresora, automatycznie zaczyna się zmniejszać.
- Dbanie o odpowiedni odpoczynek i prawidłowy sen – człowiek zmęczony i niewyspany nieadekwatnie ocenia sytuację, a stresogen wywołuje u niego reakcje znacznie zawyżone.
- Dbanie o odpowiednia dietę z wyłączeniem fast foodów, za to bogatą w magnez i witaminę B6, które znajdziemy nie tylko w tabletkach na stres, ale także w warzywach strączkowych, rybach, mięsie, kaszach, brązowym ryżu i warzywach liściastych.
- Picie ziół takich jak mięta, rumianek, melisa.
- Seks – jednym z bardzo przyjemnych i zalecanych ćwiczeń na stres, a jednocześnie skuteczną formą radzenia sobie z napięciem jest aktywność seksualna i orgazm.
Podsumowanie
Reasumując, radzenie sobie ze stresem nie jest łatwe, a jego całkowite wyeliminowanie z naszego życia, jest niemożliwe. W sytuacjach trudnych, powodujących u nas skrajne emocje oraz wiele objawów stresu warto zatem skorzystać z pomocy osób trzecich, takich jak bliska osoba czy lekarz psycholog. Rozmowa z osobą postronną z pewnością pomoże spojrzeć z dystansu na dotkliwe dla nas stresory. Ponadto odpowiednie tabletki lub zioła na stres, jak również seks i ćwiczenia fizyczne pozwolą na szybkie rozładowanie napięcia, co korzystnie wpłynie na nasze zdrowie.
Artykuł napisała:
Beata Smoter – Dziennikarz
Źródła:
- Zimbardo (1999): Psychologia i życie, PWN, Warszawa, s. 485,
- https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/6169/Stres_organizacyjny_i_metody_radzenia_sobie_z_nim_w_swietle_analizy_pogladowej.pdf?sequence=1,
- https://szybkanauka.pro/eustresstres-ci-pomaga/,
- https://www.who.int/occupational_health/topics/stressatwp/en/,
- https://www.pip.gov.pl/pl/bhp/stres-w-pracy/6421,czym-jest-stres-.html,
- http://www.szpitaljp2.krakow.pl/fileadmin/media/marketing/1stres%20.pdf?fbclid=IwAR2GGOlZGhbxy8Fkm0uRypZDwf1n0zxAYJAvXsm5VIJY-EP2eMGu2YpROAk,
- http://www.publikacje.edu.pl/pdf/12179.pdf.