Niedosłuch to zaburzenie funkcji przewodzenia lub odbierania dźwięków płynących z otoczenia, w tym mowy. Przyjmuje się, że dotyczy 5 proc. światowej populacji, jednak skala problemu z dużym prawdopodobieństwem jest znacznie szersza. W związku z tym, że trudności ze słyszeniem rozwijają się stopniowo, pierwsze objawy niedosłuchu mogą zostać niezauważone przez wiele lat. Na co zwrócić uwagę, by rozpoznać niedosłuch i jak wygląda jego leczenie?
Jakie są rodzaje niedosłuchu?
Za występowanie niedosłuchu u dzieci i dorosłych może odpowiadać dysfunkcja jednego w licznych elementów składających się na aparat słuchowy. W zależności od miejsca uszkodzenia wyróżnia się:
- niedosłuch przewodzeniowy – uszkodzenie obejmuje struktury odpowiedzialne za przenoszenie dźwięków, czyli ucho zewnętrzne lub ucho środkowe; bywa spowodowany m.in. nadmierną aktywnością gruczołów woszczynowych i zatkaniem przewodu słuchowego lub uszkodzeniem błony bębenkowej;
- niedosłuch odbiorczy – swoich funkcji nie pełnią prawidłowo struktury, których zadaniem jest odbieranie dźwięków i przetwarzanie ich w impulsy nerwowe, czyli ślimak lub nerw słuchowy; najczęściej występuje wśród osób starszych (niedosłuch starczy) jako efekt naturalnego zaniku komórek słuchowych;
- niedosłuch mieszany – charakteryzuje się współwystępowaniem niedosłuchu przewodzeniowego i odbiorczego.
Istnieje jeszcze jeden typ niedosłuchu, gdzie dochodzi do uszkodzenia ośrodków w mózgu. Mamy wówczas do czynienia z niedosłuchem centralnym.
W zależności od nasilenia trudności w odbieraniu dźwięków wyróżnia się niedosłuch lekki, umiarkowany, znaczny i głęboki.
Cierpisz na niedosłuch? Sprawdź, jak możemy Ci pomóc: https://aparaty-sluchowe.info/niedosluch/
Objawy niedosłuchu – na co zwrócić uwagę?
Na objawy niedosłuchu zwykle jako pierwsi zwracają uwagę bliscy osoby niedosłyszącej. Ich niepokój wzbudzają coraz częstsze prośby o powtórzenie słów lub całych zdań, trudności w prowadzeniu rozmów telefonicznych, czy ustawienie nadmiernej głośności telewizora bądź radia. Sam zainteresowany może zauważać u siebie konieczność wkładania coraz większego wysiłku w prowadzenie rozmów w grupie, zwłaszcza w hałaśliwym otoczeniu.
Istnieje szereg innych, bardziej subtelnych oznak typowych dla poszczególnych rodzajów niedosłuchu. I tak, przykładowo: w niedosłuchu typu przewodzeniowego pojawia się obniżenie wrażliwości na dźwięki. Typowa jest trudność w rozpoznawaniu i różnicowaniu sylab nieakcentowanych, spójników czy przyimków. Osoby z niedosłuchem odbiorczym mają z kolei znacznie obniżony próg słyszenia. Rozumienie mowy, zwłaszcza dźwięków wysokich, jest w dużym stopniu utrudnione (pacjent słyszy wypowiadane słowa, ale nie potrafi ich zinterpretować, próbuje wspomagać się czytaniem z ruchu warg).
Warto pamiętać, że niedosłuch może występować obustronnie (tak dzieje się najczęściej w przypadku głuchoty starczej), jednak zdarzają się także przypadki niedosłuchu jednostronnego. Niedosłuch na jedno ucho może być konsekwencją m.in.: urazu mechanicznego, stanu zapalnego ucha czy powikłania chorób, takich jak świnka czy odra.
Jak wygląda badanie słuchu?
Jednym z najpowszechniej wykorzystywanych w diagnostyce niedosłuchu badań jest audiometria tonalna. Pozwala ona ustalić zakres niedosłuchu i miejsce, w którym doszło do uszkodzenia. Badanie jest proste i nieinwazyjne, wymaga jednak świadomego uczestnictwa pacjenta, dlatego wykonuje się je głównie u dorosłych oraz u starszych dzieci.
Pacjentowi przebywającemu w specjalnie przygotowanym, wyciszonym miejscu za pośrednictwem słuchawek podawane są coraz cichsze dźwięki, na które musi on odpowiednio reagować poprzez wciśnięcie przycisku. W ten sposób badanie audiometryczne umożliwia określenie progu słyszenia, a zatem ustalenie najcichszego odbieranego bodźca dźwiękowego.
Badanie słuchu można przeprowadzić w gabinecie laryngologicznym lub przychodni zdrowia. Warto jednak wiedzieć, że niektóre placówki prywatne dają możliwość wykonania go bezpłatnie bez konieczności oczekiwania w długiej kolejne, po wcześniejszej telefonicznej rezerwacji dogodnego terminu. Z takiej opcji można skorzystać na przykład w BRANDvital, które zajmuje się jednocześnie dystrybucją aparatów słuchowych uznanych na rynku producentów sprzętu audiologicznego. Wykonanie badanie nie zobowiązuje do zakupu urządzenia.
Leczenie niedosłuchu
Rozpoznanie niedosłuchu wiąże się najczęściej z koniecznością jego protezowania przy użyciu aparatu słuchowego. Chociaż niedosłuch nie może się cofnąć, stosowanie prawidłowo dobranego aparatu słuchowego może w znacznej mierze zahamować jego postęp.
Dopasowanie urządzenia następuje po przeprowadzonym badaniu i dokładnym wywiadzie, podczas którego protetyk rozpoznaje potrzeby pacjenta wynikające z prowadzonego przez niego trybu życia czy zainteresowań. Następnie przedstawia kilka aparatów do wyboru (w ramach ustalonego budżetu), a pacjent może przetestować wskazane modele.
Nie w każdym przypadku aparat będzie skutecznym rozwiązaniem. Zależnie od przyczyny niedosłuchu konieczne może się okazać przeprowadzenie zabiegu chirurgicznego (np. w przypadku wad błony bębenkowej) bądź wszczepienie implantu ślimakowego (w przypadku bardzo głębokiego niedosłuchu nierokującego poprawą przy użyciu aparatu). Dokładna diagnostyka pozwoli ustalić metodę i przebieg leczenia.