Endokrynologia stanowi niezwykle ważną specjalizację medycyny. Nazwa dziedziny pochodzi od połączenia trzech starogreckich słów: „endon”, co oznacza „wewnątrz”, „krino” czyli „wydzielam” oraz „logos” – „nauka”.
Kim jest endokrynolog?
Krótko mówiąc, endokrynolog bada pracę wewnętrznych elementów organizmu, a konkretniej gruczołów, odpowiadających za wydzielanie hormonów.
Endokrynolog – co bada?
Obiektem zainteresowania specjalistów z dziedziny endokrynologii jest funkcjonowanie, m.in. nadnerczy, tarczycy, przysadki oraz jajników. Na podstawie przeprowadzanych badań lekarze są w stanie stwierdzić, czy nasz organizm funkcjonuje prawidłowo i czy konieczne jest wdrożenie leków mających ustabilizować wydzielanie hormonów.
Jakimi schorzeniami zajmuje się endokrynolog?
Endokrynolog zajmuje się diagnozowaniem i leczeniem schorzeń układu dokrewnego, wywołanych nieprawidłowym wydzielaniem hormonów. Gruczoły, które odpowiadają za ich obecność w naszym organizmie to nadnercza, jajniki, jądra, trzustka, łożysko (u ciężarnych kobiet), tarczyca, przytarczyce, trzustka i przysadka mózgowa. Hormony, wraz z krwią, przedostają się do wszystkich narządów ludzkiego organizmu. Kiedy dany gruczoł wydziela ich za mało, bądź za dużo, może to skutkować zmianami w prawidłowym funkcjonowaniu naszego organizmu.
Endokrynolog ma za zadanie odkryć źródło zaburzeń i zlecić prawidłowe leczenie. Bardzo często, ze względu na zawiłość niektórych schorzeń, większość endokrynologów specjalizuje się w dwóch dziedzinach, jak endokrynologia oraz ginekologia, zwiększając tym samym szansę na poznanie przyczyn choroby.
Najczęstsze przyczyny wizyty u endokrynologa
Istnieje bardzo wiele schorzeń, których diagnozowaniem oraz leczeniem zajmuje się specjalista od endokrynologii. Do najpowszechniejszych, z jakimi większość styka się na co dzień w swoich gabinetach należą:
- choroba Hashimoto oraz Gravesa i Basedowa – schorzenia dotyczące gruczołu tarczycy;
- niedoczynność lub nadczynność – związane z przytarczycami;
- choroba Cuchinga – schorzenie przysadki mózgowej;
- cukrzyca – wynika z zaburzeń funkcjonowania trzustki;
- choroba Addisona – schorzenie nadnerczy;
- zespół policystycznych jajników;
- zaburzenia miesiączkowania;
- problemy z płodnością;
- choroby o podłożu androgenowym (łysienie, trądzik).
Każde z owych schorzeń wymaga szczegółowych badań i wdrożenia specjalistycznego leczenia – niepodjęcie działań może skutkować nieprzyjemnymi, a nawet zagrażającymi życiu następstwami. Zatem, w określonych przypadkach, nie warto zastanawiać się nad tym jak bada endokrynolog, tylko natychmiast zgłosić się do specjalisty.
Kiedy należy zgłosić się na badanie endokrynologiczne?
Objawy, które mogłyby wskazywać na występowanie choroby układu dokrewnego, są bardzo różnorodne. Często w pierwszej chwili możemy nawet nie podejrzewać głębszych problemów ze zdrowiem; winą za zmęczenie oraz ogólne osłabienie obarcza się wymagający tryb życia i nadmiar obowiązków. Jest jednak sporo objawów, które jednoznacznie mogą wskazywać na nieprawidłową pracę gruczołów.
Należą do nich:
- nagły wzrost lub spadek masy ciała;
- przetłuszczanie lub nadmierne przesuszanie się skóry;
- nadmierne owłosienie w nietypowych miejscach (szczególnie w przypadku kobiet – klatka piersiowa, twarz, plecy) lub łysienie;
- zmęczenie;
- wahania nastroju;
- nieregularne miesiączki lub całkowity zanik krwawienia;
- zaburzenia płodności np. brak cyklów owulacyjnych;
Wszystkie powyższe objawy mogą sugerować problemy z układem dokrewnym. Zanim jednak postanowimy udać się do specjalisty od endokrynologii, powinniśmy złożyć wizytę interniście. Dopiero po zapoznaniu się z naszymi objawami, lekarz pierwszego kontaktu będzie mógł wypisać skierowanie do endokrynologa, który przeprowadzi dalszy, szczegółowy wywiad oraz zleci niezbędne badania – krwi i moczu. Dzięki nim znany będzie poziom hormonów i możliwe będzie zainicjowanie właściwego leczenia.
Artykuł napisała:
Joanna Kot – copywriterka, wolontariuszka,
doktorantka Uniwersytetu Warszawskiego.
W wolnych chwilach piecze ciasta i słucha podcastów.
Źródło:
- Endokrynologia ogólna i kliniczna Greenspana, Lewiński, Andrzej.T. I, II. Czelej, 2011.
-
Wielka Interna. Endokrynologia, Zgliczyński, Wojciech. T. I. Medical Tribune, 2020.