Kłykciny kończyste to charakterystyczna zmiana wczesnej kiły w drugim stadium lub nawrotu choroby. Zmiany skórne nie są jedynym objawem, dlatego konieczna jest diagnoza. Leczenie zmian skórnych ma charakter przyczynowy.
Kłykciny kończyste to zmiana skórna charakteryzująca się wysypką brodawkowatą w okolicy narządów płciowych. W większości przypadków są to objawy drugiego stadium kiły, czyli choroby wywoływanej przez Treponema pallidum. Kłykciny kończyste występują u około 30% pacjentów z kiłą wtórną. Są to płaskie zmiany skórne o szerokiej podstawie, które najczęściej występują w wilgotnych obszarach narządów rodnych i krocza. Ze względu na duże nagromadzenie krętków w zmianie, kłykciny kończyste mogą latem łatwo przenosić się na inne osoby. Choroba ustępuje samoistnie lub wchodzi w trzeci etap, który wymaga specjalistycznego leczenia.
Kłykciny kończyste to zmiana skórna charakteryzująca się wysypką brodawkowatą w okolicy narządów płciowych. W większości przypadków są to objawy drugiego stadium kiły, czyli choroby wywoływanej przez Treponema pallidum (Treponema pallidum). Kłykciny kończyste występują u około 30% pacjentów z kiłą wtórną. Są to płaskie zmiany skórne o szerokiej podstawie, które najczęściej występują w wilgotnych obszarach narządów rodnych i krocza. Ze względu na duże nagromadzenie krętków w zmianie, kłykciny kończyste mogą latem łatwo przenosić się na inne osoby. Choroba ustępuje samoistnie lub wchodzi w trzeci etap.
Czym są kłykciny kończyste?
Kiła to infekcja przenoszona drogą płciową. Może obejmować różne tkanki i narządy. Przyczyną jest Treponema pallidum, a infekcja następuje tylko poprzez kontakt z pacjentem, w tym uszkodzenie skóry i błon śluzowych, kontakt z krwią, stosunek płciowy i przejście przez łożysko. Czynnikami ryzyka wystąpienia kiły i pojawienia się kłykcin łuskowatych są:
- młody wiek,
- stan wolny,
- uzależnienia
- płeć męska,
- wzmożona aktywność seksualna,
- posiadanie wielu partnerów seksualnych.
Objawy
Kiła dzieli się na wczesną i późną. Nieodwracalne zmiany narządowe mają wiele objawów, które mogą pojawić się dopiero kilka lat po zakażeniu. W zależności od stadium choroby można rozpoznać pewne objawy. Kłykciny kończyste są cechą drugiego etapu. W drugim etapie choroby obserwuje się różne zmiany skórne, z których najczęstszą jest wysypka. Większość z nich to plamy lub grudki, bardzo dużo, symetrycznie rozmieszczone na ciele, które nie mają tendencji do gromadzenia się i łączenia.
Należą do nich:
- Wysypka plamkowa, która pojawia się na początku kiły pierwotnej, znajduje się na zewnętrznej stronie tułowia i wewnętrznej stronie kończyn górnych. Normalnie nie powoduje żadnych dodatkowych schorzeń i nie zostanie zauważony przez pacjenta,
- Grudki i brodawki są typowym nawrotem kiły. Znajdują się w okolicy narządów płciowych i mają cechy kłykciny kończystej. Występują również na powierzchni podeszwach stóp i twarzy, zwłaszcza na brzegach skóry gładkiej i owłosionej,
- Wysypka krostkowa charakteryzuje się twardymi, naciekającymi zmianami skórnymi, które mogą pojawiać się przy nawracającej kile bliznowatej.
Typy wirusa brodawczaka
Typy wirusa brodawczaka można podzielić na kilka rodzajów:
- wirusy niskoonkogenne (niskiego ryzyka): wśród nich HPV typ 6, 11, 13, 30, 40, 42, 43, 44,
- wirusy wysokoonkogenne (wysokiego ryzyka): wśród nich HPV typ 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58 i 59.
Wirusy o niskim potencjale rakotwórczym są najczęściej związane z rozwojem łagodnych zmian zewnętrznych – brodawek narządów płciowych i kłykcin kończystych lub brodawek płaskich w pobliżu narządów płciowych. U kobiet na pochwie, sromie, szyjce macicy. Z kolei u mężczyzn na penisie, mosznie i kroczu lub wokół odbytu.
Czy brodawki są zaraźliwe?
Typy 6 i 11 HPV są najczęstszymi genotypami w populacji. Zmiany te mogą pojawić się tygodnie lub miesiące po kontakcie z osobą zarażoną. Czas leczenia jest długi i niestety z powodu nawrotu często trzeba go powtarzać. Wirus HPV o wysokim potencjale rakotwórczym powoduje rozwój dysplazji (CIN), która jest wykrywana głównie w komórkach raka szyjki macicy (ponad 90%).
Wirus HPV a infekcja rakotwórcza
Każda uporczywa infekcja wysoce rakotwórczego typu HPV prowadzi do wysokiego ryzyka zachorowania na raka. Najbardziej rakotwórczym typem wirusa jest HPV16, który odpowiada za około 55-60% wszystkich przypadków raka szyjki macicy.
Zakażenie HPV następuje głównie poprzez kontakt seksualny (penetrujący, niepenetrujący, analny lub ustny) oraz przez kontakt ze skórą. W rzadkich przypadkach jest również wywoływany przez infekcje okołoporodowe u dzieci. Statystyki pokazują, że około 75% osób aktywnych seksualnie jest zarażonych wirusem HPV w pewnym momencie swojego życia. W większości przypadków infekcja występuje u osób, które dopiero rozpoczęły współżycie, czyli w wieku 15-25 lat.
W większości przypadków, bo aż około 80-90%, po około 2-3 latach od pojawienia się infekcji, ta ustępuje samoistnie i wirus jest usuwany przez układ odpornościowy. Kolejno ma się do czynienia z przejściową postacią infekcji. Jednak infekcja HPV może mieć również postać przewlekłą, trwającą miesiące, a nawet lata, dotykając nawet 10-20% kobiet. Uporczywe zakażenie w połączeniu z obecnością innych czynników środowiskowych lub genetycznych może prowadzić do rozwoju nieprawidłowych zmian komórkowych (takich jak zmiany nowotworowe szyjki macicy, zwane CIN), które mogą prowadzić do powstania raka.
Współistnienie stanu zapalnego i czynników stymulujących w narządach rodnych sprzyja przenikaniu i reprodukcji wirusa. Wirus HPV może występować w postaci utajonej, czyli bez żadnych objawów zewnętrznych, nawet bez wykrycia w badaniu cytologicznym. Może również występować w postaci klinicznie oczywistej, czyli objawowej (widoczne są brodawki i kłykciny kończyste). Wraz z istniejącą infekcją HPV ryzyko raka szyjki macicy dodatkowo wzrasta.
Zakażenie HPV następuje głównie poprzez kontakt seksualny (penetrujący, niepenetrujący, analny lub ustny) oraz przez kontakt ze skórą, a w rzadkich przypadkach jest również wywoływany przez infekcje okołoporodowe u dzieci. Statystyki pokazują, że około 75% osób aktywnych seksualnie jest zarażonych wirusem HPV w pewnym momencie swojego życia. W większości przypadków infekcja występuje u osób, które dopiero rozpoczęły seks, czyli w wieku 15-25 lat.
Jakie są przyczyny powstawania brodawek?
HPV odpowiada za powstawanie brodawek. Znanych jest ponad 100 takich wirusów, a tylko niektóre z nich powodują powstanie różnych rodzajów brodawek. Wirusy typu 1, 2 i 3 mogą powodować normalne brodawki. Z kolei typy 6 i 11 odpowiadają za pojawienie się brodawek narządów płciowych. Wirus ten może powodować zmiany przedrakowe i nowotwory złośliwe skóry i narządów płciowych. Niektórzy ludzie są szczególnie podatni na HPV. Może to być spowodowane osłabioną odpornością i zakażeniem wirusem HIV. Nawet drobne infekcje lub rany na skórze mogą powodować powstawanie brodawek. Szacuje się, że w ten sposób pojawiają się różne typy wirusa brodawczaka w nawet 10% przypadków. Zakażenie rozprzestrzenia się poprzez bliski kontakt fizyczny, najczęściej w następujących sytuacjach:
- wspólna łazienka z chorym,
- chodzenie boso w miejscach publicznych, takich jak sauny, łaźnie parowe, baseny itp.,
- bezpośredni kontakt seksualny z osobą zarażoną,
- zarażona matka, która urodziła naturalnie (dziecko zostało zakażone podczas porodu),
- noszenie butów chorego,
- dzielenie się ręcznikami z chorym.
Najbardziej podatne na zakażenie HPV są dzieci i osoby z uszkodzoną powierzchnią skóry (np. w wyniku urazu).
Objawy powstawania brodawek
Zmiana zwykle rozwija się w ciągu kilku miesięcy po zarażeniu wirusem, czyli po kontakcie seksualnym z zarażonym partnerem. Infekcja może wystąpić na wiele sposobów. Pełne objawy powstawania brodawek są wykrywane podczas kolposkopii i cytologii. Często bowiem przyjmują ukrytą, bezobjawową formę.
Najbardziej podatnymi na niepożądany proces infekcji HPV są osoby z obniżoną odpornością, np. podczas leczenia przeciwnowotworowego, pacjenci z AIDS oraz osoby po przeszczepach narządów. Kłykciny kończyste są często zauważalne miejscach uszkodzonych, narażonych na otarcia lub zaognionych. W początkowej fazie brodawki narządów płciowych przybierają postać niewielkich, bezbolesnych, twardych guzków lub złuszczających się zmian skórnych w okolicy odbytu, pochwy i warg sromowych.
Brodawki męskich narządów płciowych mogą również pojawić się na mosznie lub penisie. W tym okresie zwykle nie powodują bólu ani innych schorzeń, więc przez długi czas mogą pozostać niezauważone. Później pojawią się płaskie, lekko wypukłe lub kalafiorowate zmiany skórne, które mogą być różowe, podobne do koloru skóry, brązowe lub czerwone. Ich powierzchnia może być gładka lub zrogowaciała. Może również wystąpić dokuczliwe swędzenie, pieczenie, ból podczas stosunku, krwawienie lub sączenie się płynu ze zmiany. Powiększone kłykciny kończyste condylomata mogą również powodować dyskomfort i ucisk, a nawet zaburzenia oddawania moczu lub stolca w przypadku kłykcin kończystych odbytu.
Jak wygląda leczenie?
Leczenie kłykcin kończystych płaskonabłonkowego należy rozpocząć od prawidłowego rozpoznania przyczyny. W tym celu należy wykonać serologię krwi.
Leczenie zmian o niskim stopniu złośliwości polega głównie na stosowaniu maści i kremów. W leczeniu miejscowym znajdują zastosowanie m.in. leki immunomodulujące (imikwimod, interferon), środki antyproliferacyjne (podofilotoksyna, 5-fluorouracyl), separacja naskórka (kwas salicylowy i kwas trichlorooctowy), a także katechiny. Zmiany bardziej zaawansowane, a także kłykciny kończyste i brodawki zlokalizowane w kanale odbytu wymagają zwykle leczenia operacyjnego w postaci chirurgicznego usunięcia kłykcin kończystych, elektrokoagulacji lub krioterapii.
Leczenie kiły
O tym, jak wygląda leczenie, szerzej może opowiedzieć lekarz-specjalista. Podstawowym testem diagnostycznym jest sprawdzenie VDRL (Venereal Disease Research Laboratory Test). Leczenie kiły wczesnej (stadium I i II) obejmuje wstrzyknięcie domięśniowe 2,4 miliona jm. penicyliny benzatynowej. Inną opcją jest penicylina prokainowa 600 000 IU podawana co 24 godziny przez 14 dni. Inne opcje leczenia w przypadku alergii na penicylinę obejmują doksycyklinę lub azytromycynę.
O tym, jak wygląda leczenie wirusa kiły i jak wygląda leczenie kłykcin decyduje lekarz po pogłębionym wywiadzie lekarskim z pacjentem. Kłykciny kończyste są dość łatwe w leczeniu, jednak nie każda metoda jest w stanie zadziałać w przypadku pojedynczych osób.
Leczenie jest konieczne we wszystkich przypadkach, ponieważ kłykciny kończyste mają tendencję do powiększania się, co może prowadzić do powikłań ważnych dla zdrowia, w tym krwawienia, nadkażenia bakteryjnego lub transformacji guza. Warto również pamiętać, że brodawki narządów płciowych i brodawki wirusowe są chorobą zakaźną, dlatego konieczne jest regularnie sprawdzanie i leczenie partnerów seksualnych pacjentów chorych. To, jak wygląda leczenie kłykcin u partnerów lub partnerek zarażonych jest zależne m.in. od fazy choroby i rodzaju brodawki wirusowej.