Wszyscy dobrze wiemy, jak ważne jest prawidłowe funkcjonowanie naszego organizmu. W związku z tym staramy się prowadzić zdrowy tryb życia, dobierać odpowiednią dietę i unikać stresu. Nie powinniśmy także stosować używek. Jednak nie tylko w ten sposób możemy wspomóc nasz organizm.
W jego odpowiedniej pracy istotną rolę odgrywają witaminy, minerały mikro i makroelementy. Wspierają one naszą odporność i wszystkie wewnętrzne układy. Bez odpowiedniej ilości witamin i minerałów nasz organizm jest znacznie bardziej narażony na wszelkiego rodzaje wirusy, bakterie oraz uszkodzenia. Dziś słów kilka na temat potas normy oraz kwestii podwyższonego potasu.
Co to są makroelementy?
Makroelementy to minerały, na które dobowe zapotrzebowanie wynosi ponad 100 mg, Makroelementy w organizmie to składniki, których jest więcej niż 0,1% masy ciała. Są odpowiedzialne za większość procesów życiowych.
Potas jest jednym z najważniejszych makroelementów. Wraz z nim na czele stoją: fosfor, wapń, magnez, chlor, sód, siarka, azot, wodór, tlen i węgiel. W związku z tym, że potas jest współodpowiedzialny za wiele procesów zachodzących w organizmie, to zarówno jego niedobór, jak i nadmiar mogą doprowadzić do poważnych konsekwencji, które zaszkodzą naszemu życiu, a nawet zdrowiu. Warto zatem wiedzieć, jakie są potasu normy.
W jakich produktach znajdziemy potas?
Różne ilości potasu znajdziemy praktycznie w każdym spożywanym posiłku. Jednak najwięcej potasu, podobnie jak witamin, mogą nam dostarczyć warzywa i owoce. Z warzyw bogatych w ten minerał możemy wymienić: surowe buraki, brukiew, ziemniaki, bób, chrzan, kalarepę, szpinak, soję, cukinię, bakłażana, czy brukiew. Ponadto wszelkie warzywa liściaste w kolorze zielonym, również zaspokoją nasze zapotrzebowanie.
Natomiast jeśli chodzi o owoce, to praktycznie wszystkie zawierają potas. Jednak do najbogatszych możemy zaliczyć: pomidora, czarną i czerwoną porzeczkę, agrest, brzoskwinie i morele.
Również niektóre owoce suszone są dobry źródłem potasu. Mowa tutaj o suszonych morelach bądź figach.
Potas najczęściej spożywamy w zdrowych produktach. Do warzyw i owoców możemy dołożyć kaszę gryczaną, kaszę jęczmienną, płatki owsiane, kukurydziane i pszenne, żytnie pieczywo, a także orzachy pistacjowe, czy nasiona roślin strączkowych.
Na źródło potasu mogą liczyć, też ci z nas, którzy wolą trochę mniej zdrową dietę i kochają słodycze. Pierwiastek ten możemy zaleźć w czekoladzie, chałwie, czy kakao.
Ponadto na potas trafimy również w łososiu, jogurtach i botwince. Bardzo wysoką zawartością potasu cieszy się banan i awokado. Jednak przy tym należy pamiętać, że są to owoce wysokokaloryczne. Odradza się je zatem spożywać w nadmiernej ilości.
Potas normy: Jakie jest dzienne zapotrzebowanie na potas u człowieka?
Stężenie potasu w ludzkim organizmie wyraża się głównie w milimolach. Natomiast zapotrzebowanie organizmu na ptas oraz zawartość pierwiastka w konkretnych produktach spożywczych podajemy w miligramach.
1 milimol (mmol) jonów potasu = 39,1 miligramów (mg) tego minerału.
W związku z tym, że organizm wytworzył mechanizmy samoregulujące, które powodują, że poziom potasu obecnego w organizmie przestaje się wahać, to ciężko jest określić ile pierwiastka wraz z żywnością powinniśmy do niego dostarczyć.
Większość dorosłych ludzi nie powinna przekroczyć dziennej normy zapotrzebowania na potas, która wynosi 4700 mg. Większą ilość potasu do organizmu powinny dostarczać kobiety karmiące, u których norma dzienna wynosi 5100 mg.
Natomiast u dzieci zapotrzebowanie na ten pierwiastek jest wyliczane poprzez uwzględnienie masy ciała.
Kiedy nasz organizm nadmiernie wydala potas?
Możemy wyróżnić kilka przyczyn, które spowodują, że tracimy ten cenny minerał. Na niektóre z nich nie mamy wpływu, jednak czasami sami doprowadzamy do tego, że organizm wydala potas.
Musimy zaznaczyć, że potas jest elektrolitem, czyli jonem soli, który znajduje się w płynach naszego organizmu i jest niezbędny do jego prawidłowego działania.
Sól, podobnie jak cukier, przez niektórych czasami jest nazywana białą śmiercią. Nadmierne spożywanie soli powoduje, że nasz organizm przyjmuje również sporą ilość sodu. Choć w odpowiedniej ilość sód jest podobnie cenny, jak inne makroelementy, to w nadmiarze powoduje poważne straty. Spożycie zbyt dużej dawki sodu prowadzi do tego, że nasz organizm zaczyna się bronić i wydala nadwyżkę minerału wraz z moczem. Przy okazji wydala też potas, powodując jego niedobory.
Leki przeczyszczające i oczysczające jelita bardzo często stosowane są przed zabiegami chirurgicznymi. Jednak przyjmowane na własną rękę i w niekontrolowanych ilościach mogą doprowadzić do odwodnienia organizmu. Powoduje to nie tylko utratę wody, ale także elektrolitów, w tym potasu.
Podobne działanie mają leki nasercowe, przeciwzapalne, leczące nerki, wątrobę, czy nadciśnienie. Choć każde z nich leczą pewne schorzenia, to wpływają na organizm moczopędnie i nasz organizm ponownie traci wodę i elektrolity.
W jakich jeszcze sytuacjach wydalamy potas?
Tak samo, jak niektóre leki na częste oddawanie moczu mają wpływ niektóre używki. Szczególnie kawa i alkohol. Oczywiście nie zaszkodzi nam filiżanka kawy dziennie, czy lampka czerwonego wina raz w tygodniu. Jednak tych picie tych płynów w nadmiarze powoduje, że wydalamy cenne składniki wraz z moczem.
Była już sól, to nie może obyć się bez cukru. Najbardziej szkodliwy jest ten zawarty w słodyczach. Oprócz tego, że nie posiada żadnych witamin i minerałów, to dodatkowo organizm ma problem z jego strawieniem, podczas którego zużywa nagromadzone minerały, w tym potas.
Podczas pocenia się wydzielamy nie tylko pot, ale podobnie jak w powyższych przypadkach wodę i elektrolity. Tak samo dzieje się, kiedy wymiotujemy bądź cierpimy na biegunkę.
Na utratę zbyt dużej ilości narażone są też osoby, które prowadzą stresujący tryb życia albo zmagające się z cukrzycą.
Jak widzimy, sami również możemy ograniczyć utratę cennego składnika, jakim jest potas, choćby poprzez odstawienie używek, soli i cukru. W przypadku długotrwałej gorączki, biegunki, czy wymiotów warto zaopatrzyć się w aptece w elektrolity, które uzupełnią nasze niedobory. Ponadto w każdej ww. sytuacji należy pić dużo wody.
Rola potasu w naszym organizmie
Potas jest elektrolitem, który dba o naszą gospodarkę wodno-jelitową, co oznacza, że reguluje poziom wody w naszym organizmie.
Potas ma także ogromny wpływ na nasze mięśnie, w tym serce. W związku z tym, że jest elektrolitem, to ma możliwość wytwarzania impulsów elektrycznych w komórkach, w tym komórkach serca. Przez to odpowiada za każde jego uderzenie. Ponadto potas wpływa na wzrost mięśni, odpowiada za ich prawidłowe napięcie, jest współodpowiedzialny za kontrolę ich budowy. Pomaga także utrzymać odpowiednią masę mięśniową.
Poza tym potas pomaga utrzymać homeostazę organizmu, czyli jego równowagę.
Bierze także udział w procesie wydzielania insuliny – hormonu, który wpływa na metabolizm węglowodanów, białek i tłuszczów.
Potas pomaga również regulować ciśnienie tętnicze krwi, obniżając je.
Niedobór potasu, co to dla nas oznacza? Jakie są tego przyczyny?
Niedobór potasu w organizmie prowadzi do jego osłabienia. Ma to bardzo spory wpływ na mięśnie, które zbyt wolno się regenerują, bolą, pojawiają się skurcze, mrowienie bądź odrętwienie. Niedobór potasu może powodować również kłopoty z trawieniem albo oddychaniem.
Oprócz nieodpowiedniej diety oraz czynników, które powodują usuwanie potasu z organizmu, niedobór potasu bardzo często towarzyszy nadciśnieniu tętniczemu. Natomiast ono może być spowodowane nadwagą, zbyt dużą ilością spożywanej soli albo chorobą genetyczną. Niedobór potasu inaczej nazywany jest hipokaliemią.
Czy nadmiar potasu jest szkodliwy? Co to jest nadmiar potasu hiperkaliemia?
Z hiperkaliemią inaczej nazywana hiperpotasemią mamy do czynienia, kiedy stężenie potasu we krwi przekroczy dozwolone normy. W związku z tym, że za właściwe stężenie potasu w organizmie odpowiadają nerki, to najczęściej osoby zmagające się z ich schorzeniami, mogą się spodziewać nadmiaru minerału. Z nadwyżką potasu mamy styczność, gdy jego stężenie przekracza 5,5 mmol/L (milimol/litr krwi).
Możemy wyróżnić trzy rodzaje hiperkaliemii:
- Łagodna, gdzie poziom potasu mieści się w granicach: 5,6, a 6,5 mmol/L.
- Umiarkowana, stężenie potasu waha się między 6,6, a 7,5 mmol/L.
- Ciężka – występuje wtedy, kiedy stężenie potasu przekracza 7,5 mmol/L.
Nadmiar potasu, jakie są objawy hiperkaliemii?
W przypadku nadmiaru potasu, podobnie jak w jego niedoborze, najbardziej narażone są nasze mięśnie, w tym serce. Hiperkaliemia powoduje zwolnienie bicia serca, czyli bradykardię, migotanie komór, a nawet asystolię, czyli zatrzymanie akcji serca. Jest także przyczyną obniżenia ilości krwi, którą jedna komora tłoczy do tętnic podczas jednego skurczu. Może pojawić się też parestezja, czyli zaburzenia czucia: mrowienie i drętwienie. Występują też uderzenia zimna i gorąca oraz splątanie.
Ponadto dochodzi do problemu z pozostałymi mięśniami, takie jak osłabienie i porażenie. Zachodzi też osłabienie odruchów ścięgnistych.
Kiedy powinniśmy sprawdzić, czy mamy do czynienia z nadmiarem potasu? Jak wygląda badanie?
Oprócz wymienionych wyżej objawów możemy wymienić jeszcze kilka, które powinny nas skłonić do wykonania odpowiedniego badania.
Przede wszystkim pojawiające się kurcze nocne, częste biegunki i wymioty oraz urazy mięśni. Ponadto badanie potasu powinniśmy wykonać, kiedy zmagamy się z nadciśnieniem tętniczym i stosujemy na nie leki. Również w przypadku problemów z równowagą elektrolitową, podejrzeniem ciężkiej choroby albo zasadowicy, czyli zaburzeniu równowagi zasadowo kwasowej, mamy obowiązek się przebadać.
Badanie nadmiaru potasu – krok po kroku. Ważne jest zachowanie normy potasu
Przede wszystkim przed badaniem nie powinniśmy nic jeść przez co najmniej osiem godzin. Następnie udajemy się do punktu pobraniowego, gdzie zostanie od nas wzięty materiał do badania, czyli surowica. Cały proces polega na jednorazowym pobraniu krwi z żyły łokciowej. Norma na czczo nie powinna przekroczyć 5 mmol/L.
Na wynik morfologii czekamy maksymalnie jeden dzień. Jeśli wynik okaże się nieprawidłowy, to należy skontaktować się z lekarzem, jednocześnie informując go o przyjmowanych lekach, suplementach diety, a nawet ziołach.
Przyczyny nadmiaru potasu
Hiperkaliemia może być spowodowana kilkoma czynnikami. Przede wszystkim do nadmiaru potasu może dojść, kiedy nerki przestaną go wydzielać i dojdzie do ich niewydolności. Oznacza to, że nerki powoli przestają pracować, przez co potrzebne są dializy, a później nawet przeszczep!
Kwasica metaboliczna, czyli przypadłość, kiedy równowaga chemiczna i zasadowa we krwi zostaje zaburzona, to kolejna możliwa przyczyna hiperkaliemii.
Stosowanie niesteroidowych leków zapalnych, leków przeciwdrobnoustrojowych, oraz imunnosupresyjnych także może zwiększyć stężenie potasu we krwi.
Ponadto cukrzycy, którzy będą mieli niedobór insuliny, również są narażeni na nadwyżkę minerału.
Czy nadmiar potasu jest groźny?
Owszem, przede wszystkim nasz organizm znacznie się osłabia i nie mamy energii. Ponadto nasze mięśnie nie funkcjonują prawidłowo, przez co jesteśmy narażeni na częstsze ich urazy i problemy z nimi. Najbardziej jednak narażone jest nasze serce, które może ulec wielu ciężkim przypadłościom, a w ostateczności doprowadzić nas nawet do śmierci!