Problemy ze zdrowiem nie są absolutnie niczym nowym. Zaburzenia pracy niektórych narządów występują na porządku dziennym, a odpowiednia diagnoza i wdrożone leczenie, pozwala szybko i skutecznie się z nimi uporać. Często występującym problemem, są zaburzenia pracy przysadki mózgowej, czyli jej niedoczynność. Oznacza to nic innego jak niedobór jej hormonów, które z kolei mają istotny wpływ na pracę wielu narządów. Mało kto zdaje sobie sprawę, że w przypadku niedoczynności przysadki mózgowej, pojawiają się zaburzenia pracy tarczycy, kory nadnerczy, gonad, a także samych nerek. Dobrze jest więc znać odpowiedzi na takie pytania jak: przysadka mózgowa za co odpowiada?, przysadka mózgowa gdzie jest?, przysadka mózgowa funkcje jakie pełni?, jakie są konsekwencje niedoczynności przysadki mózgowej?, a także, jakie hormony produkuje przysadka mózgowa?
Niedoczynność przysadki mózgowej – co to takiego?
Zacznijmy od wyjaśnienia, czym tak w zasadzie jest niedoczynność przysadki mózgowej. Są to zaburzenia w obrębie gruczołu dokrewnego. Wobec tego gdzie jest przysadka mózgowa? Zlokalizowana jest w czaszce, a dokładniej u podstawy mózgu. Zaburzenia objawiają się niedoborem jednego lub nawet kilku hormonów przysadki mózgowej. Czym jednak są wspomniane hormony? Mają one za zadanie pobudzić inne gruczoły dokrewne, jak np. tarczyca, nadnercza czy gonady – jajniki i jądra, do tego by wytwarzały i wydzielania hormonów, które są niezbędne do tego, by nasz organizm prawidłowo funkcjonował. Dodatkowo hormony te regulują pracę nerek. W przypadku zdiagnozowania niedoczynności przysadki mózgowej, dochodzi do zaburzenia funkcjonowania wspomnianych narządów. Jak widać, zaburzenia przysadki mózgowej, mogą wiązać się zapadaniem na innego rodzaju choroby. Przysadka mózgowa odpowiada za wiele istotnych dla naszego organizmu funkcji.
Jakie hormony produkowane są przez przysadkę mózgową?
Przysadkę mózgową dzieli się na płat przedni i płat tylni. Każdy z nich odpowiedzialny jest za produkcję innych hormonów. Zacznijmy od płata przedniego, który wytwarza hormony przysadki mózgowej, takie jak:
- THS – jest to hormon tyreotropowy, którego głównym zadaniem jest pobudzenie tarczycy do produkcji hormonów T3 czyli trójjodotryniny i T4 czyli tyroksyny.
- ACTH – czyli hormon kortykotropowy, który ma stymulować pracę nadnerczy i pobudzać je do produkcji kortyzolu.
- LS – czyli lutropina, zadaniem tego hormonu jest symulowanie owulacji w przypadku kobiet, a także wspomaganie syntezy hormonów zarówno u kobiet jak i mężczyzn.
- FSH – jest to hormon o nazwie folitropina, który pobudza dojrzewanie i rozwój pęcherzyków Graafa w jajnikach, natomiast po okresie jajeczkowania, ma on wzmagać syntezę żeńskich hormonów, zarówno estrogenów jak i progesteronu.
- PRL – jest to prolaktyna, która pobudza gruczoły sutkowe, do wydzielania mleka po porodzie.
- GH – ten hormon, jest znany pod nazwą hormon wzrostu i odpowiada on za nic innego, jak pobudzenie czynników wzrostowych.
Jakie hormony produkowane są przez przysadkę mózgową?
W jej tylnym płacie, wytwarzane są także:
- wzaopresyna – jest to hormon antydiuretyczny, który poprzez nerki, reguluje gospodarkę wodną organizmu,
- oksytocyna – to hormon niezbędny w organizmie kobiet, który odpowiada za czynność skurczową macicy, a także wydzielanie mleka.
Funkcje przysadki mózgowej dotyczą więc wielu aspektów prawidłowego funkcjonowania organizmu, od czynników wzrostowych, po rozwój płciowy.
Przyczyny niedoczynności przysadki mózgowej
Zwykle jako główną przyczynę niedoczynności przysadki mózgowej podaje się gruczolaka, czyli guz, a także guz mózgu, który może przysadkę mózgową uciskać. Jednakże do zaburzenia jej pracy, może dojść także w wyniku urazu czaszkowo-mózgowego, operacji, a nawet silnego napromieniowania. Niedoczynność przysadki mózgowej jest także kojarzona z zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych lub mózgu, a także z zespołem pustego siodła, udarem lub poporodową martwicą tego narządu. Coraz częściej przyczyną zaburzeń funkcjonowania tego organu jest także niedorozwój. Jednak zaburzenia przysadki mózgowej występują w przypadku chorób takich jak gruźlica, kiła czy histocytoza.
Jakie są objawy niedoczynności przysadki mózgowej?
Do najczęstszych objawów niedoczynności przysadki mózgowej, zaliczane jest:
- brak dojrzewania płciowego w przypadku dzieci,
- zanik owłosienia pach i owłosienia łonowego.
Należy jednak pamiętać, że objawy niedoczynności przysadki mózgowej, to także objawy niedoczynności tarczycy, jąder, jajników i nadnerczy, wobec tego możemy do nich zaliczyć także:
- zaburzenia cyklu miesiączkowego,
- impotencja,
- niepłodność,
- zaburzenia laktacji- po porodzie,
- ogólne osłabienie organizmu,
- senność,
- niski poziom glukozy we krwi,
- bladość,
- sucha skóra,
- marznięcie,
- gwałtowny spadek masy ciała,
- pragnienie.
Leczenie niedoczynności przysadki mózgowej
Leczenie niedoczynności przysadki mózgowej, musi być rozpoczęte od postawienia odpowiedniej diagnozy, opartej na badaniach takich jak:
- pobraniu krwi i sprawdzenia poziomu wymienionych wyżej hormonów,
- przeprowadzenia badań obrazowych jak np. rezonans magnetyczny przysadki lub RTG czaszki.
Aby skutecznie wyleczyć niedoczynność przysadki mózgowej, lekarz może zalecić leczenie objawowe, które będzie polegało na podawaniu hormonów, celem uzupełnienia ich niedoborów. Jednak w niektórych przypadkach może zostać wdrożone leczenie przyczynowe, co wiąże się z koniecznością operacji. Dochodzi do tego w przypadku guza lub tętniaka. Jedną z form leczenie przyczynowego jest także wdrożenie antybiotykoterapii wraz z lekami przeciwwirusowymi, a w niektórych przypadkach przeciwgrzybiczymi.