Życie się zmienia, człowiek się zmienia, żywienie również się zmienia. Analiza zalecanych pokarmów na przestrzeni lat powoduje, że znacznie zmienia się podejście do sposobu odżywania się.
Jak powinniśmy się odżywiać?
O tym, jak powinien odżywiać się człowiek zaczęto zastanawiać się wraz z rozwojem przemysłu i nauki. W poprzednich wiekach żywienie człowieka było związane ściśle z szerokością geograficzną i zasobami matki Ziemi na danym obszarze. Nikt nie zastanawiał się nad tym, jakie pokarmy spożywać. Troską ludzkości było zabezpieczenie się w odpowiednią ilość pokarmów. Pamiętać należy, że zasoby żywnościowe są ściśle uzależnione od możliwości ich przechowywania. Kiedyś nie było lodówek, płody rolne i owoce przechowywano w ziemiankach lub piwnicach (w naszej szerokości geograficznej) oraz robiono zdrowe skądinąd kiszonki, marynaty i inne przetwory.
Zalecenia żywieniowe na przestrzeni lat
Pierwsze piramidy żywieniowe znacznie różniły się od współczesnych, lecz od początku zalecenia opracowywano w formie graficznej, gdzie u podstawy umieszczano produkty zalecane w największych ilościach, a na szczycie te najmniej akceptowane.
Białka, tłuszcze i węglowodany na początku XX wieku
Rozwój przemysłu i rolnictwa doprowadził do zmiany potrzeb żywieniowych. Mięso, w dawnych wiekach, niedostępne dla wielu grup ludności, stało się podstawą wyżywienia klasy robotniczej. Pierwsze piramidy żywieniowe u podstawy miały przede wszystkim mięso i jego przetwory. Białko, tłuszcze i węglowodany stanowiły rdzeń diet z początków ubiegłego wieku. Rozwinął się również przemysł przetwórczy, stąd konieczność utrwalania środkami konserwującymi.
Okazało się jednak, że wzrasta liczba zachorowań na mało popularne dawniej schorzenia – nowotwory i cukrzycę. Naukowcy szukając przyczyn znaleźli je w diecie. Od tamtej pory zaczęto konstruować piramidy żywieniowe, mające za zadanie modyfikację zdrowia za pomocą odpowiedniej diety. Ten proces trwa nadal. Kolejne produkty zmieniały swoje miejsce w piramidzie, niektóre całkowicie z niej wypadły.
Piramida żywieniowa 2020
W stosunku do poprzednich piramid, widać trzy kolosalne zmiany:
- ruch to zdrowie,
- cukier nie krzepi,
- sól nie jest potrzebna.
Piętro 1
U podstawy piramidy żywieniowej 2020 nie ma żadnych pokarmów, lecz jest….aktywność fizyczna. Może być ona w dowolnej formie: sportu, spaceru, marszu, pływania, a nawet wchodzenia po schodach. Najważniejsze, by codziennie zapewnić sobie odpowiednią dawkę ruchu.
Piętro 2
Cukier znajduje się na drugim piętrze piramidy, lecz …. ukryty w naturalnych produktach – warzywach i owocach, które poza sportem są podstawą aktualnej piramidy. Powinny stanowić połowę dziennej ilości pożywienia, w proporcjach 3/4 warzyw do 1/4 owoców.
Białego cukru przetworzonego – w piramidzie na rok 2020 nie ma wcale. Nie ma ciast ani słodyczy. Cukier poza wszelką wątpliwością jest uznany za „białą truciznę”, odpowiedzialną za pandemię cukrzycy.
Piętro 3
Kolejne piętro to produkty zbożowe i orzechy. Najlepiej, według zaleceń specjalistów, by były one nieprzetworzone. Chleb pełnoziarnisty, płatki, orzechy i jadalne pestki przy zmniejszeniu spożywanej ilości białego pieczywa.
Piętro 4
Nabiał, czyli mleko i jego przetwory znajdują się bardzo wysoko. Nie należy przesadzać z jego ilością. Żywieniowcy zalecają ostrożność w spożywaniu tłustych serów, proponując zamianę na lżejsze twarogi i jogurty.
Piętro 5
Dopiero na tym piętrze znajduje się mięso i jaja oraz rośliny strączkowe. Przy czym z mięs najlepiej spożywać ryby i delikatne drobiowe, a z rzadka można pozwolić sobie na mięso czerwone.
Piętro 6
Na samym szczycie znajdują się tłuszcze z sugestią zamiany tłuszczy zwierzęcych na roślinne, czyli oleje.
Stałym zaleceniem jest picie wody, najlepiej około 2 litrów dziennie.
Na układ współczesnej piramidy żywieniowej ma wpływ rozwój nauki oraz problemy zdrowotne populacji ludzkich. Nauka nie ma wątpliwości – zdrowie publiczne jest silnie uzależnione od odżywiania się jednostek. Niektóre choroby, dziesiątkujące ludzkość – cukrzyca, otyłość, raki złośliwe, mają ścisły związek z dietą. Jedynym sposobem na poradzenie sobie z tymi problemami jest modyfikacja sposobu odżywiania się. Jak najwięcej warzyw i owoców, mało mięsa, najmniej tłuszczy, rezygnacja z żywności przetworzonej. Wszystko to ma za zadanie powstrzymać plagę tych cywilizacyjnych schorzeń.
Autorka:
Dorota – specjalistka od żywienia publicznego.
Źródło:
- http://www.izz.waw.pl/attachments/article/7/Piramida%20Zdrowego%20%C5%BBywienia%20i%20Aktywno%C5%9Bci%20Fizycznej%20Broszura.pdf