Jedzenie intuicyjne zyskuje ostatnimi czasy na popularności. O ile dla dorosłych ten koncept bywa twardym orzechem do zgryzienia, tak może to być nadzieja dla młodego pokolenia. Możemy skutecznie ochronić dzieci przed pułapką odchudzania, tycia i zaburzeń odżywiania.
Czym jest intuicja, instynkt, a czym zaniedbanie?
Rozróżnijmy na samym początku 3 różne pojęcia: intuicję, instynkt i zaniedbanie. Kiedy dziecko wracając wygłodniałe ze szkoły zjada po drodze paczkę chipsów to powinniśmy to nazwać najprawdopodobniej zaniedbaniem. Podejrzewam, że dziecko nie wierzy, że w domu będzie pyszny posiłek. Może jest zbyt głodne, albo chce szybko rozładować napięcie? Jeżeli dziecko nauczyło się radzić sobie z emocjami i stresem tylko za pomocą jedzenia, lub gdy nie ma pewności co do dostępności dobrego alternatywnego jedzenia, sięgnie po szybkie przekąski.
Jeżeli nastolatek uległ presji odchudzania i po dłuższym czasie diety ma napad obżarstwa to będzie instynkt. Ciało narażone na restrykcje zrobi wszystko by uzupełnić braki i najlepiej by jeszcze odłożyć coś na później.
Siłą napędową jedzenia intuicyjnego jest satysfakcja z jedzenia. Jest to dynamiczne współpraca myśli, emocji i instynktu.
Podział odpowiedzialności
Już od najmłodszych lat warto dawać dziecku wybór w kwestii tego co i ile zje. Każdy maluch jest wyposażony w dobrze działający mechanizm głodu i sytości. Jedzące dzieci naturalnie się nie przejadają i intuicyjnie potrafią dobrać pokarmy tak, by patrząc w dłuższej perspektywie przyjąć wszystkie niezbędne składniki pokarmowe. Dzieje się to oczywiście do czasu. Dziecko szybko uczy się od dorosłych czarno-białych przekonań na temat jedzenia. Już kilkuletnie dzieci mają świadomość tego, że powinny pilnować diety by schudnąć lub nie tyć, nawet jeśli niekoniecznie rozumieją co to właściwie dla nich oznacza.
Podczas rozszerzania diety dziecka trzeba pamiętać by od samego początku uczyć je kierowania się intuicją. To rodzic decyduje co dziecko zje, kiedy i w jaki sposób będzie podane jedzenie. Dziecko natomiast decyduje, czy będzie jadło, jakie pokarmy wybierze i ile zje. Jest to reguła zwana podziałem odpowiedzialności (Division of Responsibility). Dzieci umieją doskonale zarządzać tym co ląduje w ich żołądku. Jedzą instynktownie. Tej zdolności my jako dorośli, z nawałem sprzecznych informacji, kiepskimi nawykami żywieniowymi i problematycznym stosunkiem do ciała nigdy już nie posiądziemy. Przynajmniej nie w czystej postaci. Ale nie ma się co łamać. Ciągle możemy jeść intuicyjnie, łącząc bycie świadomym na 4 płaszczyznach – ciała, umysłu, emocji i sfery duchowej.
Metoda podziału odpowiedzialności sprawdza się nie tylko przy rozszerzaniu diety dziecka. Podejście to może być również wykorzystane, aby pomóc dzieciom nauczyć się jeść, pomóc zresetować niezbyt dobre nawyki żywieniowe i wprowadzić równowagę sił podczas posiłków.
Pamiętaj by uczyć, nie decydować!
Dieta intuicyjna – jaki jest jej cel?
Wszyscy zdajemy sobie sprawę, że o wiele szybciej (i łatwiej) jest podjąć decyzję samemu i postawić dziecko przed faktem dokonanym. Przekazać swoje własne upodobania jak i swoje lęki żywieniowe. Jednakże pomyśl o przyszłości. Czy tobie pozwolono decydować o tym co i ile zjesz? Czy dawano ci wybór tak by zapewnić cię, że na stole znajdą się różne pokarmy, w tym te które znasz i lubisz? Czy przy każdym posiłku miałeś pewność, że odejdziesz od stołu z satysfakcją? Czy miałeś dobre wzorce – twoi opiekunowie byli przykładem jak jeść różnorodnie, do syta, dla satysfakcji ale bez przejadania się? Jeśli nie z pewnością nie było ci łatwo w dorosłym życiu odnaleźć się w gąszczu informacji żywieniowych.
Kiedy dorastasz nie ma już nikogo kto powie ci co robisz źle, lub że czegoś ci nie wolno. Nikt nie podaje ci posiłków, nie robi zakupów. Zostajesz tylko ty ze sowim ciałem i jedzeniem. Owszem możemy szukać opiekuna, który zawsze będzie nas prowadził za rękę, ale dużo skuteczniejsze będzie zrozumienie samego siebie i reagowanie na swoje potrzeby. Jedzenie ma potężną moc. Może dać zastrzyk energii i jasny umysł. Może też nas zniszczyć. Tego właśnie warto uczyć dzieci.
Nie tego, że jedno jedzenie jest zdrowe a inne zakazane. Nie tego, że po tym się tyje a od tamtego wylatują zęby. Zamiast tworzenia mitów wokół jedzenia wszyscy potrzebujemy umieć się wokół niego odnaleźć. To jest celem jedzenia intuicyjnego. Jedzenie intuicyjne opiera się o skupienie na tym by jedzenie dawało nam możliwość by czuć się dobrze, czuć siłę i energię, radość i wolność. Jedzenie nie jest narzędziem kontrolowania wagi. Nie można go sprowadzać tylko do tej roli.
Główną obawą, jaką większość ludzi ma przed stosowaniem intuicji, zamiast liczenia kalorii i ścisłego trzymania się planu jest to, że będą wtedy jedli tylko fast foody, słodycze i słone przekąski. Warto sobie w takiej sytuacji odpowiedzieć na jedno ważne pytanie. Czy po takim jedzeniu, czując się ciągle źle, bez energii i byle jak, będzie się naprawdę chciało intuicyjnie kontynuować podążanie tą samą drogą?
Posłuchaj swojego organizmu
Jeżeli posłuchasz swojego organizmu, zachowasz uważność podczas jedzenia i przyjrzysz się reakcji swojego ciała wyraźnie zauważysz, co ci nie odpowiada. I jeżeli tylko zdecydujesz się na posłuchanie intuicji ona pokieruje cię ku lepszym wyborom żywieniowym. Dzieci, nawet jeśli ta sfera była u nich przez dłuższy czas zaniedbana, również potrafią zrozumieć, co to znaczy czuć się źle bądź dobrze i podjąć takie decyzje, które będą im służyły.
Jeżeli masz do czynienia z nastolatkiem, który nie wie co to dieta intuicyjna i nie miał szans nauczyć się jeść intuicyjnie może jest on już dostatecznie dojrzały, by rozpocząć program jedzenia intuicyjnego przeznaczony dla dorosłych?
Ostatecznie pamiętaj, że lepiej zapobiegać niż leczyć. Dzieci, które przechodzą diety odchudzające są nawet 18 razy bardziej zagrożone zaburzeniami odżywiania niż ich rówieśnicy, którzy nigdy nie byli na diecie. Warto o tym pamiętać.
Artykuł napisała:
Małgorzata Akkuş,
Psychodietetyk,
jedzenieintuicyjne.pl