Psychobiotyki to stosunkowo młode pojęcie, którym określa się grupy różnego rodzaju bakterii probiotycznych mających wpływ na funkcjonowanie osi jelitowo-mózgowej, a co za tym idzie – korzystnie działających na zdrowie psychiczne człowieka. Mogą one łagodzić objawy chorób psychicznych, zmniejszać nasilenie depresji czy pomagać w terapii zespołu chronicznego zmęczenia.
W jelitach człowieka bytuje ponad tysiąc różnego rodzaju mikroorganizmów – przede wszystkim bakterii. Bakterie te odgrywają bardzo ważną rolę w funkcjonowania tzw. osi mózgowo-jelitowej. Wytwarzane przez nie substancje, takie jak serotonina, kwas gamma-aminomasłowy (GABA) czy acetylocholina, nieustannie wysyłają do mózgu sygnały warunkujące jego funkcjonowanie – z tego właśnie powodu jelita niekiedy określa się mianem drugiego mózgu człowieka.
Ponieważ między mózgiem a przewodem pokarmowym dochodzi do ciągłej wymiany sygnałów, to, co dzieje się w mózgu, wpływa na funkcjonowanie jelit, a praca jelit może oddziaływać na pracę mózgu. Najlepszym przykładem tych powiązań są znane większości osób dolegliwości żołądkowe pojawiające się w chwilach stresu – bardzo często zdarza się, że silne zdenerwowanie daje objawy fizyczne, np. w postaci biegunki.
Skoro znane są tego typu powiązania, naukowcy zaczęli poszukiwać metod wpływania na samopoczucie psychiczne człowieka poprzez kształtowanie mikrobioty jelitowej. W taki sposób zrodziło się pojęcie psychobiotyków.
Psychobiotyki – preparaty, które wpływają na zdrowie psychiczne
Psychobiotyki to pojęcie, którym określa się konkretne szczepy bakterii korzystnie wpływających na samopoczucie i zdrowie psychiczne człowieka. Oddziałują one na układ nerwowy (poprzez uczestnictwo w syntezie neuroprzekaźników), odpornościowy (pobudzają produkcję substancji przeciwzapalnych) oraz dokrewny (obniżają poziom kortyzolu, czyli hormonu wydzielanego podczas sytuacji stresowych).
Warto pamiętać, że nie każda bakteria może być zaliczana do grupy psychobiotyków. Są to ściśle określone szczepy drobnoustrojów, na których przeprowadzono kompleksowe badania laboratoryjne i kliniczne.
Jakie probiotyki na depresję i inne schorzenia?
Istnieje wiele schorzeń, w terapii których wykorzystuje się psychobiotyki – depresja to tylko jedno z nich. Jakie zatem bakterie mają działanie psychobiotyczne? Sprawdźmy:
- Lactobacillus i Bifidobacterium – wydzielają neuroprzekaźnik GABA – jego niedobór jest związany z występowaniem depresji.
- Lactobacillus helveticus i Bifidobacterium longum – redukują poziom kortyzolu oraz zmniejszają stany zapalne w organizmie.
- Bifidobacterium infantis – bierze udział w syntezie neuroprzekaźników, takich jak noradrenalina czy dopamina.
- Lactobacillus acidophilus – w korzystny sposób wpływa na funkcjonowanie znajdujących się w rdzeniu kręgowym receptorów odpowiadających za odczuwanie bólu.
- Lactobacillus rhamnosus – zwiększa wydzielanie neuroprzekaźnika GABA, redukuje uczucie lęku.
Psychobiotyki – gdzie kupić?
Psychobiotyki w formie różnego rodzaju suplementów diety można kupić właściwie w każdej aptece, choć należy stosować je po konsultacji z lekarzem i pamiętać o tym, że w przypadku chorób o podłożu psychologicznym i psychicznym leczenie nie może opierać się jedynie na stosowaniu suplementów! W przypadku depresji bardzo często konieczne są terapia psychologiczna oraz stosowanie silnych leków antydepresyjnych.
Warto jednak mieć świadomość, że wiele bakterii o właściwościach psychobiotycznych w naturalny sposób występuje w pożywieniu. Znaleźć je można m.in. w jogurtach naturalnych, kefirach, maślance, kiszonej kapuście i kiszonych ogórkach. Należy jednak sięgać po produkty pozbawione cukru, konserwantów, sztucznych wzmacniaczy smaku i aromatu.