Loading...
ChorobyZdrowie

Reumatyzm – przyczyny, objawy, leczenie

Ból stawów w kolanie jako możliwy objaw reumatyzmu

Reumatyzm to ogólnoustrojowy proces zapalny o charakterze infekcyjnym i alergicznym. Dotyczy głównie tkanki łącznej organizmu. Najpierw pojawia się stan zapalny, na który organizm odpowiada reakcją immunologiczną. Następnie rozpoczyna się autoimmunologiczny atak na własną tkankę łączną organizmu.

Reumatyzm często kojarzony jest z bólem stawów i reumatycznym zapaleniem stawów. Jednak to tylko część objawów choroby. Gorączka reumatyczna dotyka tkanek mięśnia sercowego, skóry, naczyń krwionośnych, mózgu i układu nerwowego. Znacznie rzadziej występują zmiany reumatyczne układu oddechowego, wzroku i przewodu pokarmowego.

Intensywność bólu stawów jest tak duża, że zagłusza większość objawów. Przez to osoba nie odczuwa od razu innych dolegliwości ze strony organizmu.

To właśnie choroby reumatyczne w największym stopniu przyczyniają się do obniżenia zdolności do pracy. Pogorszają ogólny stan zdrowia pacjenta oraz wzrost liczby wizyt u lekarzy pierwszego kontaktu.

Choroby reumatyczne występują u osób w każdym wieku. Pierwszy epizod ostrej gorączki reumatycznej rozwija się najczęściej między 5 a 15 rokiem życia. Prawie nigdy nie występuje u dzieci poniżej trzeciego roku życia. Dziewczynki są trzy razy częściej dotknięte chorobą niż chłopcy.

Przyczyny reumatyzmu

Główną przyczyną reumatyzmu jest zakażenie paciorkowcem grupy A układu oddechowego. Choroba jest zwykle poprzedzona bólem gardła, anginą, zapaleniem gardła, szkarlatyną itp. Układ odpornościowy aktywnie produkuje wtedy specyficzne przeciwciała do zwalczania paciorkowców.

Przeciwciała wykrywają czynniki zakaźne za pomocą specyficznych cząsteczek białek. Te same białka jendak są obecne u niektórych osób w tkance łącznej serca i naczyń krwionośnych. W wyniku tego przeciwciała przeciw streptokokowe atakują własne tkanki, wywołując w nich proces zapalny.

W niektórych przypadkach mamy do czynienia z predyspozycją genetyczną. Częstość występowania choroby u dzieci jest znacznie wyższa w rodzinach, w których u jednego z rodziców zdiagnozowano reumatyzm.

Proces patologiczny ma charakter autoimmunologiczny, więc choroba ma przebieg falowy. Zaostrza się pod wpływem infekcji lub czynników nieswoistych (zimno, stres fizyczny, emocjonalny itp.).

Do rozwoju gorączki reumatycznej przyczyniają się następujące czynniki:

  • Niewłaściwe leczenie zakażenia paciorkowcowego;
  • Predyspozycje genetyczne;
  • Hipotermia;
  • Niedobory witamin i mikroelementów odżywczych;
  • Choroby autoimmunologiczne (toczeń rumieniowaty układowy, twardzina układowa itp.).
Fiolka z kriwą jako materiał genetyczny
Źródło: Pixabay

Reumatyczne zapalenie stawów — klasyfikacja

W zależności od charakteru przebiegu choroby wyróżnia się:

  • postać ostrą (do 3 miesięcy);
  • postać podostrą (3-6 miesięcy);
  • formę przedłużoną (ponad 6 miesięcy);
  • postać utajoną (ukrytą) ー występuje bez żadnych charakterystycznych objawów, bez zmian laboratoryjnych i jest wykrywana po powstaniu wad serca;
  • postać nawracającą ー ma przebieg falowy z szybkim rozwojem niewydolności narządów wewnętrznych.

Ponadto wyróżnia się aktywną i nieaktywną fazę choroby. W fazie aktywnej występuje specyficzny obraz laboratoryjny.

Pod względem objawów klinicznych wyróżnia się:

  • zapalenie tkanki serca;
  • wielostawowe uszkodzenie stawów;
  • rumień pierścieniowy — specyficzna wysypka na skórze;
  • pląsawica ー wyraźne objawy neurologiczne (drżenie rąk, osłabienie mięśni, ruchy mimowolne);
  • podskórne guzki w okolicy stawów.

Objawy reumatyzmu

Pierwsze objawy reumatyzmu pojawiają się zwykle 2 do 3 tygodni po zakażeniu paciorkowcem. Mają charakter połączonych działań na stawy, serce, skórę i centralny układ nerwowy. Objawy zależą od charakteru procesu i narządów, które zostały dotknięte.

Typowy obraz kliniczny pojawia się w drugim lub trzecim tygodniu po zakażeniu paciorkowcami. U pacjenta występuje gorączka, osłabienie, nadmierna potliwość i ból głowy. We wczesnym stadium choroby może pojawić się szybko narastający ból dużych stawów z ograniczeniem ruchomości.

W reumatyzmie stawy zazwyczaj nie są zniekształcone, ale mogą puchnąć i powiększać się.

Zaburzenia pracy serca objawiają się szmerami, arytmią, tachykardią i obniżeniem ciśnienia tętniczego. Prowadzi to do niewydolności serca. Pacjenci skarżą się na łagodny ból lub dyskomfort w sercu oraz łagodną duszność przy wysiłku. Tkanka serca jest zwykle dotknięta chorobą od wewnątrz, tj. zastawki i wsierdzie, następnie mięsień sercowy i w końcu osierdzie.

Reumatyczna choroba serca powstaje w wyniku wieloletniego przebiegu przewlekłej choroby reumatycznej serca. Objawia się przede wszystkim zwężeniem zastawek. Najczęściej dotyczy to zastawki mitralnej i aortalnej.

U niektórych młodych pacjentów i dzieci choroba reumatyczna serca może mieć ciężki przebieg. Od początku występuje silna duszność przy wysiłku i w spoczynku, stały ból w sercu i kołatanie serca. Mogą wystąpić objawy słabego krążenia ogólnego w postaci obrzęku i uczucia ciężkości w prawym podżebrzu (z powodu powiększonej wątroby). Wszystkie te objawy świadczą o rozlanym zapaleniu mięśnia sercowego o ciężkim przebiegu.

Słaba koordynacja, osłabienie mięśni i niekontrolowane ruchy mogą być objawami gorączki reumatycznej w układzie nerwowym. Choroba może wpływać na psychikę i funkcje mowy.

Monitoring funkcji życiowych człowieka
Źródło: Pixabay

Diagnostyka reumatyzmu

Reumatyczne zapalenie rozpoznaje się na podstawie wyników badań klinicznych i laboratoryjnych. Główne kryteria to zapalenie wielostawowe, zapalenie mięśnia sercowego, pląsawica, wysypka pierścieniowa, guzki podskórne. Środki diagnostyczne obejmują:

  • ogólne badanie krwi;
  • rezonans magnetyczny i tomografia komputerowa stawów;
  • biopsję guzków podskórnych w celu wczesnej diagnostyki, gdy nie występują poważne objawy kliniczne reumatyzmu.

Do jakich lekarzy się udać?

Reumatyzmowi można zapobiegać we wczesnym stadium. W przypadku wystąpienia objawów należy zgłosić się do reumatologa, kardiologa, lekarza ogólnego (rodzinnego) lub lekarza pierwszego kontaktu. Jeśli objawy reumatyzmu pojawiają się u dziecka, powinno ono jak najszybciej trafić do pediatry.

Leczenie reumatyzmu

Ponieważ choroba ma charakter ogólnoustrojowy, jest leczona pod ścisłym nadzorem lekarzy specjalistów. Z reguły stosuje się terapię kompleksową. Głównym jej celem jest zahamowanie infekcji paciorkowcem grupy A, zatrzymanie procesu zapalnego, złagodzenie ostrych objawów i zapobieganie powikłaniom.

Trzy fazy leczenia

  1. Leczenie gorączki reumatycznej odbywa się w szpitalu. Obejmuje farmakoterapię — niesteroidowe leki przeciwzapalne do zwalczania gorączki i bólu, antybiotykoterapię w celu wyeliminowania zakażenia paciorkowcem grupy A, kortykosteroidy dla pacjentów z umiarkowanym lub ciężkim zapaleniem serca oraz inne recepty w zależności od objawów.
  2. Leczenie uzdrowiskowe z dozowaną aktywnością fizyczną. Spacery, fizjoterapia hartująca i wzmacniająca, dieta.
  3. Opieka w przychodni. Pacjenci z chorobą reumatyczną są wpisywani do rejestru medycznego w celu zapobiegania nawrotom, ich wczesnego wykrywania, a przy progresji wady zastawkowej — kierowania do ośrodka kardiochirurgicznego.
Lekarz reumatolog ze stetoskopem
Źródło: Pixabay

Zapobieganie reumatyzmowi

  • Unikanie przeziębienia i kontaktu z osobami z bólem gardła.
  • Wzmocnienie odporności (zbilansowana dieta, hartowanie organizmu, aktywność fizyczna).
  • Wczesne wykrywanie i leczenie ostrych zakażeń paciorkowcowych oraz zapobieganie ich przejściu w fazę przewlekłą.
  • Obserwacja medyczna dzieci, których rodzice chorują na reumatyzm lub mają częste infekcje paciorkowcowe.

Profilaktyka pierwotna polega na sanacji przewlekłych zakażeń i aktywnym leczeniu ostrych chorób wywołanych przez paciorkowce.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.