Smak jest jednym z pięciu zmysłów w ciele człowieka, który pozwala czuć przyjemność z jedzenia posiłków. Potrafi być także przestrogą przed zjedzeniem nieświeżego czy trującego jedzenia. Wszystko to dzieje się dzięki kubkom smakowym. Kubki smakowe inaczej nazywane są receptorami zmysłu smaku. Są rozmieszczone w jamie ustnej na całej powierzchni języka. Dorosły człowiek posiada około 10 000 kubków smakowych. W zależności od rozmieszczenia kubków smakowych czuje się inny smak. Smak gorzki został umieszczony na tylnej części języka, kubki smakowe odpowiedzialne za smak słodki rozmieszczone są na czubku języka. Smak kwaśny znajduje się w głównej mierze na bokach języka. Jeśli chodzi o smak słony, to kubki smakowe odpowiedzialne za niego umieszczone są z przodu oraz na bokach języka.
Zmysł smaku jest silnie powiązany ze zmysłem węchu. W zależności od uwarunkowań genetycznych ludzie różnie odczuwają smaki, przede wszystkim smak gorzki oraz słodki. Organizm człowieka rozróżnia smaki przyjemne oraz niepożądane. Posmak metaliczny należy do drugiej grupy. Jest on często dolegliwością, również w większości przypadków jest on niegroźny. Jednakże potrafi utrudniać pracę czy kontakty międzyludzkie, przez odczuwalny dyskomfort w trakcie rozmowy. Skąd się on bierze i jakie są jego przyczyny?
Przyczyny powstawania metalicznego posmaku w ustach
Metaliczny posmak w ustach może mieć wiele przyczyn występowania. Jest to uzależnione od problemów zdrowotnych występujących w organizmie. Różnego rodzaju choroby lub reakcje obronne organizmu, jako jeden z objawów okazują metaliczny posmak w ustach. Najpowszechniej spotykane źródła powstawania w jamie ustnej tej dolegliwości przedstawiono w dalszej części artykułu.
Problemy z górnymi drogami oddechowymi
Choroby górny dróg oddechowych mogą wpływać na blokowanie receptorów smakowych. Metaliczny posmak w jamie ustnej może pojawiać się przy zapaleniu zatok lub gardła. Nawet samo występowanie kataru może wpłynąć negatywnie na odczuwanie smaków. Ze względu na silne powiązanie zmysłu węchu oraz smaku, odczuwanie smaków może zostać pogorszone. Posiłki mogą wydawać się bardziej „jałowe”, a ponadto może występować metaliczny posmak w ustach.
Odwodnienie
Odwodnienie występuje bardzo często u ludzi zabieganych, niedbających o regularne posiłki oraz nawodnienie. Brak czasu na wypicie odpowiedniej ilości wody nie tylko wpływa negatywnie na umysł, ale także na kubki smakowe. Picie zbyt małej ilości wody sprawia, że ślina staje się gęstsza, a jej ilość się zmniejsza. Przy długotrwałym odwodnieniu, organizm alarmuje o potrzebie wody, m.in. poprzez bóle głowy czy metaliczny posmak w ustach. Najpowszechniej jest to zauważane u seniorów, ponieważ ich potrzeba nawodnienia oraz pragnienia jest mniejsza niż u ludzi w młodym i średnim wieku.
Urazy głowy i twarzy
Na skutek urazu głowy lub twarzy może dojść do zmian w kubkach smakowych. Możliwe jest, że stanie się to w momencie uszkodzenia twarzy lub nosa. Jednak efekty mogą pojawić się nawet do 5 dni po uszkodzeniu ciała. Wystąpienie metalicznego posmaku w jamie ustnej lub zanik smaku na skutek urazu są objawami neurologicznymi. Mogą następować na skutek obrażeń mózgu, które powstały z powodu urazu. W takich sytuacjach konieczna jest jak najszybsza hospitalizacja oraz wykonanie odpowiednich badań, np. rezonansu magnetycznego. Nie należy bagatelizować tego objawu jeśli pojawi się po kilku dniach. Należy się w takiej sytuacji udać do lekarza pierwszego kontaktu lub do neurologa.
Choroby przewlekłe
Choroby przewlekłe, które nie są leczone lub leczone są w nieodpowiedni sposób, mogą objawiać się metalicznym posmakiem w jamie ustnej. Do chorób dających takie objawy zalicza się cukrzyce, choroby nerek, wątroby i choroby neurologiczne. W przypadku chorób przewlekłych ważne jest kontrolowanie objawów przez cały czas. Nagłe pojawienie się ich może być spowodowane pogorszeniem stanu zdrowia lub komplikacji w działaniu leków.
Terapie farmakologiczne
Terapia farmakologiczna może wpływać na zmiany w odczuwaniu smaków, zanik smaku oraz intensywniejsze jego odbieranie. Może także powodować odczuwanie metalicznego posmaku w ustach. Terapie lekowe, które mogą przyczyniać się do występowania tej dolegliwości to:
- terapia antybiotykowa,
- terapia lekami kardiologicznymi z grupy beta-blokerów,
- przyjmowanie inhibitorów konwertazy angiotensynowej,
- zażywanie preparatów moczopędnych.
Skutki uboczne w trakcie leczenia czasami są nieuniknione. Jednakże powinno się o ich występowaniu informować na bieżąco lekarza prowadzącego leczenie.
Refluks
Zgaga oraz refluks również powodują zaburzenia kubków smakowych. Kwas występujący w jamie żołądka cofa się do jamy ustnej wraz z niestrawionym jedzeniem. W efekcie dochodzi do zapoczątkowania zapalenia gardła i uszkodzenia języka oraz kubków smakowych. Ponadto mogą powstać nadżerki w układzie pokarmowym z powodu cofania się zawartości żołądka oraz odbijania. Jest to kolejna przyczyna występowania metalicznego posmaku.
Migrena oraz aura migrenowa
Metaliczny posmak w ustach jest częstą dolegliwością u osób cierpiących na migreny. Występuje on zarówno w trakcie samej migreny, jak również może występować w czasie aury migrenowej. Warto reagować na pojawiające się objawy, ponieważ występujący metaliczny posmak w ustach może być czynnikiem świadczącym o poważnym schorzeniu. Warto poinformować o tym lekarza pierwszego kontaktu. Nie powinno się bagatelizować tego objawu.
Ciąża
W czasie ciąży gospodarka hormonalna jest rozchwiana. Wydzielanie estrogenu oraz progesteronu jest zmienne. Nie funkcjonuje to tak, jak w ciele kobiety poza okresem ciąży. Zmiany te mogą wpłynąć na inne postrzeganie smaków. Metaliczny smak w ustach jest jednym z najszybciej występujących objawów informujących o ciąży. Nie zawsze jednak jest on zauważany. Często jest tłumiony przez inne dolegliwości, takie jak np. wymioty lub nudności.
Kobiety w ciąży często spożywają suplementy witaminowe w trosce o zdrowie swoje i dziecka. To również może powodować powstawanie metalicznego posmaku w jamie ustnej. Należy kontrolować ilość zażywanych substancji. Warto konsultować takie decyzje z lekarzem prowadzącym ciąże.
Metaliczny posmak w ustach – inne powody powstawania
Przyczyny metalicznego posmaku w ustach mogą również powstać poprzez zaniedbanie organizmu. Może być to spowodowane niewiedzą o potrzebach organizmu lub po prostu brakiem czasu, czy chęci o dbanie o swój organizm.
Niepoprawna higiena jamy ustnej
Nieprawidłowa higiena jamy ustnej może doprowadzić do powstawania próchnicy, ubytków w zębach, a także do metalicznego posmaku w ustach. Dzieje się tak m.in. z powodu niemycia języka oraz wewnętrznej strony policzków. Ponadto nieodpowiednie dopasowanie szczoteczki do mycia zębów oraz pasty, może oddziaływać na metaliczny posmak w ustach. W efekcie może dochodzić do ścierania szkliwa lub podrażnień dziąseł.
Grzybica jamy ustnej
Grzybica jamy ustnej, nazywana inaczej drożdżycą, jest zazwyczaj powodowana nieprawidłową higieną jamy ustnej, alkoholem oraz innymi używkami (np. papierosy). Wpływać na jej powstawanie mogą również leki, takie jak: sterydy wziewne oraz antybiotyki. Wszystko to może powodować powstawanie grzybicy jamy ustnej, co objawia się między innymi metalicznym posmakiem w jamie ustnej. Oraz innymi objawami charakterystycznymi dla tej choroby.
Używki – papierosy i alkohol
W zależności od ilości spożywanych używek może dojść do dermatozy jamy ustnej, czyli zapalenia błony śluzowej w jamie ustnej. Spożywanie dużych ilości używek, takich jak: alkohol, kawa czy papierosy może również doprowadzić do ograniczenia wydzielania śliny, lub bezpośrednio do występowania metalicznego posmaku w jamie ustnej. Nieograniczanie się w spożywaniu używek może nieść poważne konsekwencje w przyszłości wpływające w dużej mierze na stan zdrowia.
Jak zatrucia wpływają na metaliczny posmak w ustach?
Związki, które mają negatywny wpływ na ludzki organizm mogą często zaszkodzić, np. przez zanieczyszczoną wodę, czy brudne nieumyte jedzenie, które zjadamy. Również przedawkowanie pewnych związków może oddziaływać na kubki smakowe. Jakie zatrucia związkami powodują metaliczny posmak w ustach?
Chrom
Chrom jako metal może powodować zatrucie naszego organizmu. Najczęstsze przyczyny zatrucia tym związkiem zachodzą w przypadku zbyt dużej ilości suplementów diety. Przede wszystkim na przedawkowanie chromu należy zwracać uwagę w preparatach przeznaczonych dla osób, które planują zgubić nadmiar tkanki tłuszczowej. Szkodliwe jest przedawkowanie chromu, m.in. w konsekwencji występuje metaliczny posmak w ustach.
Hiperkaliemia
Hiperkaliemia to inaczej mówiąc zbyt duża ilość potasu we krwi. Zaburzenia mechanizmu trawienia powodują zwiększone wchłanianie potasu z pokarmu do krwi. Potas jest związkiem, na którego ilość trzeba uważać. Zarówno zbyt duża jak i zbyt mała ilość potasu we krwi może zaszkodzić.
Hiperkaliemia ma kilka głównych objawów, są to:
- metaliczny posmak w ustach,
- zmęczenie,
- drgawki,
- kurczliwość mięśni,
- zaburzenia rytmu serca,
- splątanie i apatia.
Ogólne osłabienie organizmu początkowo nie jest łatwe do powiązania z chorobą. Jednak objaw, którym jest metaliczny posmak w jamie ustnej jest w pewnym stopniu na tyle charakterystyczny, że umożliwi rozpoznanie choroby. Hiperkaliemia jest najbardziej niebezpieczną przyczyną powstawania metalicznego posmaku w jamie ustnej!
Metaliczny posmak w ustach – jak się go pozbyć?
W próbach pozbycia się metalicznego posmaku w jamie ustnej ważne jest rozeznanie, co może powodować tę dolegliwość. Nie powinno się bez konsultacji z lekarzem i bez wykonania badań podejrzewać u siebie ciężkich chorób. Może być to tymczasowy objaw spowodowany np. antybiotykoterapią lub zaniedbaniem higieny jamy ustnej. Może być też spowodowane chorobą przewlekłą np. cukrzycą. Natomiast taką diagnozę powinien postawić wyłącznie lekarz,
Jeżeli dolegliwość spowodowana jest chorobą zębów lub dziąseł to należy poddać się leczeniu stomatologicznemu. Po jego zakończeniu warto zadbać o profilaktykę. Należy co najmniej 2 razy dziennie myć dokładnie zęby. Ponadto można używać płynów stomatologicznych do płukania ust oraz nici dentystycznych. Systematycznie chodzić na konsultacje stomatologiczne w celu sprawdzenia stanu jamy ustnej i uzębienia. W wielu przypadkach metaliczny posmak w jamie ustnej mija po kilku dniach, jeśli był spowodowany zaniedbaniem organizmu.
W sytuacjach gdy chcemy szybciej pozbyć się dolegliwości domowymi metodami, można podjąć próbę pijąc kwaśne soki takie jak np. żurawinowe lub cytrynowe, lub jedząc kwaśne owoce m.in. ananasy. Nie jest to jednak rekomendowane jako jedyna metoda „leczenie” metalicznego posmaku w jamie ustnej. Dolegliwość ta bowiem jest zawsze objawem innej choroby, dolegliwości lub powstaje na skutek działania terapii farmakologicznej. Należy szukać głębiej przyczyny, która spowodowała całą sytuację. Warto udać się na konsultację do lekarza rodzinnego oraz do stomatologa.