Choroba ogólnoustrojowa, jaką jest skolioza, powoduje istotne zmiany w układzie narządu ruchu, krążenia oraz oddechowym. Jest to wada występująca najczęściej u dzieci, jednak nie tylko. Skoliozy nie warto lekceważyć, gdyż jej konsekwencje mogą być bardzo poważne.
Nazewnictwo
Informacje na temat skoliozy zawarte są w wielu różnych artykułach i opracowaniach. Jednak bardzo często są one rozbieżne, a nawet sprzeczne. Wynika to między innymi z odmiennego podejścia do problemu skoliozy przez różne środowiska, na przykład lekarzy ortopedów, czy fizjoterapeutów. Racjonalne i rzeczowe podejście do kwestii tego problemu wymaga przybliżenia kilku podstawowych zagadnień na temat skoliozy. I właśnie temu zostanie poświęcony niniejszy artykuł.
Nazwa „skolioza” pochodzi z greckiego słowa scoliosis i oznacza wygięcie osi kręgosłupa w płaszczyźnie czołowej (boczne skrzywienie kręgosłupa). Poza tymi wrodzonymi przypadkami – początki rozwoju innych licznych skolioz są trudne do uchwycenia. Niejednokrotnie nie udaje się także ustalić ich przyczyny. Stałym objawem, w każdym przypadku, jest boczne skrzywienie kręgosłupa.
Przyczyny skoliozy
Skolioza u osób dorosłych z reguły związana jest z innymi wadami i schorzeniami kręgosłupa, bądź układu nerwowego. Do najczęstszych przyczyn skoliozy zaliczamy:
- zwężenie kanału kręgowego,
- chorobę degeneracyjną dysku,
- polineuropatię;
- osteoporozę,
- złamania kompresyjne kręgów.
Czym objawia się skolioza?
Do zauważalnych objaw skoliozy, które dostrzec można bez żadnych radiologicznych badań, jest:
- wygięcie kręgosłupa w prawo w odcinku piersiowym,
- wystawanie ku górze barku z jednej strony,
- asymetria talii,
- nierówna linia bioder – przemieszczenie jednego z bioder w przód i ku górze,
- trudność w dopasowaniu odzieży,
- garb żebrowy – czyli wystawanie do tytułu jednej strony klatki piersiowej,
- wał lędźwiowy,
- u dziewcząt cofnięcie jednej piersi, co sprawia wrażenie, że jest ona mniejsza.
Nie mylmy jednak skoliozy z postawą skoliotyczną. Postawa skoliotyczna to deformacja w jednej z płaszczyzn, albo czołowej albo poprzecznej. Jest wadą postawy, którą z łatwością można skorygować w pozycji prostej. Gdy pomimo prób stania prosto, plecy nadal są skrzywione, wówczas można mówić o skoliozie.
Obliczanie stopnia skrzywienia kręgosłupa – metoda Cobba
Istnieje podział skolioz według Cobba. Podział ten dokonywany jest ze względu na wielkość kąta skrzywienia.
Skolioza stopnie:
- Skolioza I stopnia – gdy kąt skrzywienia bocznego mieści się w zakresie do 30 stopni,
- Skolioza II stopnia – kąt skrzywienia wynosi od 30 stopni do 60 stopni,
- Skolioza III stopnia – kąt skrzywienia bocznego wynosi od 60 stopni do 90 stopni,
- Skolioza IV stopnia –kąt bocznego skrzywienia kręgosłupa wynosi od 90 do 110 stopni.
Ta metoda diagnostyczna stosowana jest przy wstępnej ocenie pacjenta oraz podczas procesu rehabilitacji. Z jej pomocą można z łatwością obserwować postępy w leczeniu.
Podział skolioza ze względu na lokalizację:
- skolioza piersiowa wygięcie boczne kręgosłupa w odcinku piersiowym,
- skolioza lędźwiowa – uwypuklenie lędźwiowego odcinka kręgosłupa,
- skolioza szyjna – skrzywienie kręgosłupa w odcinku szyjnym.
Podział rodzai skolioz jest bardzo rozbudowany. Poza wymienionymi wyróżnić można także:
- skoliozę zwyrodnieniową – występuje najczęściej u dorosłych pacjentów. Pojawienie się skoliozy zwyrodnieniowej jest konsekwencją zmian, jakim podlega ludzki organizm po okresie dojrzewania. Ten rodzaj skoliozy jest najczęściej diagnozowany u pacjentów po czterdziestym roku życia. W przypadku kobiet bardzo często łączy się ze stanem chorobowym osteoporozy.
- skoliozę nerwowo-mięśniową – ta spowodowana jest osłabionymi mięśniami kręgosłupa. Z reguły jest konsekwencją dystrofii mięśniowej, a także porażenia mózgowego. W tej sytuacji skuteczne leczenie uzależnione jest od tego, na jakim etapie zaawansowania choroba zostanie zdiagnozowana i jak szybko zostaną podjęte kroki zapobiegawcze.
Ponad 80% wszystkich występujących przypadków skolioz ma podłoże idiopatyczne – nie można ustalić ich przyczyny powstania. W pozostałych 20% znaczna większość spowodowana jest zaburzeniami napięcia mięśni, zmianami kostnymi, jak nieprawidłowa budowa kręgów lub różnymi innymi wadami poza kręgosłupem, między innymi wadą budowy miedniczy, czy nierówną długością kończyn dolnych.
Leczenie skoliozy. Czy ćwiczenia na skoliozę lędźwiową będą wystarczające?
Szukając odpowiedzi na pytanie – skolioza do jakiego lekarza – warto wiedzieć, że w zaawansowanych przypadkach i szybko postępującej wadzie zalecana jest dość intensywna rehabilitacja. Dzięki niej następuje poprawa sprawności ogólnej i oddechowej. W momencie, gdy proces rozwoju schorzenia jest bardzo szybki, może dojść do operacji, w czasie której usztywniany jest kręgosłup, najczęściej za pomocą implantów.
Niewielkie stopnie skolioz wymagają regularnej kontroli, ćwiczeń wzmacniających mięśnie i przestrzegania wszelkich zaleceń ze strony specjalisty. To wszystko niewątpliwie poprawi jakość codziennego funkcjonowania i pozwoli w pełni postawić na zdrowy styl życia. Także pamiętajmy, że ćwiczenia skolioza są bardzo ważne.