Uraz akustyczny powstaje w wyniku hałasu o wysokim natężeniu. Pod jego wpływem dochodzi do uszkodzenia błony bębenkowej, a w efekcie upośledzenia słuchu. Może mieć charakter ostry lub przewlekły. Wywołuje ból, szumy uszne, czasem krwawienie, nawet głuchotę. Leczenie zwykle odbywa się w szpitalu.
Czym jest uraz akustyczny?
Na uraz akustyczny narażony jest każdy człowiek. Zwłaszcza osoby w podeszłym wieku, z wadami narządu słuchu lub zapaleniem ucha. W grupie podwyższonego ryzyka są również ludzie zawodowo narażeni na hałas, pracujący np. w przetwórstwie przemysłowym, budownictwie czy górnictwie, a także nauczyciele.
To właśnie hałas jest bezpośrednią przyczyną urazu akustycznego. To uszkodzenie słuchu powstałe w wyniku eksplozji. Dotyczy zarówno wybuchu gazu, jak i wystrzału fajerwerków, petard, rakiet. Takie eksplozje wyzwalają fale akustyczne o natężeniu przekraczającym 130 decybeli. Czasem to nawet 190 dB. Przypomnijmy, że szkodliwe dla zdrowia są dźwięki o znacznie niższym natężeniu, w przedziale 70-80 dB.
Gdy jesteśmy narażeni, nawet przez krótką chwilę, na hałas przekraczający 130 dB, podnosi się ciśnienie akustyczne, a przez to dochodzi do przerwania błony bębenkowej i uszkodzenia struktur ucha wewnętrznego. To prowadzi do ostrego urazu akustycznego i czasowego upośledzenia słuchu.
Jak objawia się ostry uraz akustyczny?
Ostry uraz akustyczny powoduje natychmiastowe pojawienie się objawów. Pojawia się pogorszenie słuchu i rozumienia mowy. Często towarzyszą temu tzw. szumy uszne, odbierane nie tylko jako szumy, lecz także świsty, gwizdy, dzwonienie czy piski w uszach. Do tego dochodzi jeszcze krwotok z ucha, bóle i zawroty głowy, pogorszenie koncentracji, osłabienie i ogólnie złe samopoczucie.
Ostry uraz akustyczny – objawy:
- pogorszenie słuchu i rozumienia mowy,
- wrażenie zatkania ucha,
- szumy uszne,
- krwawienie z ucha,
- bóle i zawroty głowy,
- osłabienie,
- spadek koncentracji,
- ogólne złe samopoczucie.
Życie po urazie akustycznym nie musi się drastycznie zmienić, jednak wywołane uszkodzenia mają charakter nieodwracalny. Dlatego zakres i jakość słuchu nigdy nie wrócą do tego sprzed wypadku, nawet pomimo szybko podjętego leczenia. Po zauważeniu objawów urazu akustycznego trzeba w trybie pilnym zgłosić się do szpitala. Wczesne rozpoczęcie leczenia przekłada się na proces zdrowienia.
Jak leczyć uraz akustyczny?
Uraz akustyczny wymaga hospitalizacji. Pacjent powinien pozostać pod obserwacją medyczną i wykonać badania diagnostyczne: otolaryngologiczne i audiometryczne.
Jeśli uraz nie wywołał poważnych uszkodzeń, leczenie polega na farmakoterapii, w której stosuje się glikokortykosteroidy. Jeżeli jednak doszło do pęknięcia błony bębenkowej, konieczne jest leczenie chirurgiczne. Tympanoplastyka to operacja laryngologiczna, pozwalająca odtworzyć uszkodzone elementy narządu słuchu – błonę bębenkową lub kosteczki słuchowe.
Rokowania, co do wyleczenia urazu akustycznego, są bardzo różne. Czasem udaje się w dużym stopniu przywrócić sprawność narządu słuchu. Niestety zdarza się i tak, że dochodzi do przewlekłego urazu akustycznego i trwałego ubytku słuchu.
Jak uniknąć urazu akustycznego?
Ryzyko uszkodzenia słuchu wzrasta wraz z wiekiem, dlatego o profilaktykę tego ważnego narządu powinien dbać każdy z nas. Szczególnie dotyczy to dzieci i młodzieży, seniorów oraz osób, dla których problemy laryngologiczne są w wpisane w ryzyko zawodowe.
To oczywiste, że najlepszym sposobem, aby zmniejszyć ryzyko urazu akustycznego, jest ograniczenie ekspozycji na hałas. Niestety to nie zawsze od nas zależy. Dlatego tak ważne jest, aby dbać o narząd słuchu na co dzień. Jak to zrobić?
Przede wszystkim trzeba przestrzegać zasad prawidłowej higieny uszu. Jeśli czyścimy je patyczkiem, to tylko z zewnątrz, bez penetracji przewodu słuchowego. To grozi jego zatkaniem oraz urazem mechanicznym. Istotne jest również dokładne wyleczenie zapalenia ucha, na które podatne są zwłaszcza małe dzieci. W takich przypadkach zwykle konieczne są miejscowe leki z antybiotykiem. Na ból i dolegliwości pomogą preparaty przeciwbólowe jak np.: wyrób medyczny LIX. Pamiętajmy, jak ważne jest doprowadzenie leczenia do końca zgodnie z zaleceniami lekarza. Czasem wskazane są również badania kontrolne u laryngologa. Takie działania nie są zbyt wymagające, a mogą zabezpieczyć nas przed fatalnymi skutkami urazu akustycznego, w tym niedosłuchem i głuchotą.