Badanie USG jamy brzusznej wykonuje się, aby wykryć różnego rodzaju schorzenia narządów znajdujących się w obrębie naszego brzucha. Pozwala także monitorować leczenie nowotworowe oraz przebieg ciąży. Jest to badanie bezbolesne i bezinwazyjne, które można wykonać na podstawie skierowania w ramach NFZ lub prywatnie.
Na czym polega USG jamy brzusznej
USG jamy brzusznej jest badaniem obrazowym, w którym wykorzystuje się technikę ultrasonograficzną, czyli fale ultradźwiękowe. Lekarz wykonuje badanie USG przy pomocy głowicy aparatu emitującego fale, które to wnikają w tkankę i odbijają się od ośrodków o różnej gęstości akustycznej. Dzięki tym odbiciom aparat jest w stanie odtworzyć lokalizację, wielkość i strukturę narządów, które widzimy w czasie rzeczywistym na ekranie ultrasonografu.
Kiedy zrobić USG jamy brzusznej
Kiedy powinniśmy się udać na USG brzucha? Przede wszystkim, gdy od dłuższego czasu dokuczają nam ostre bóle brzucha. Alarmujące powinny być także wymioty, nudności, biegunka lub zaparcia. Jeśli wiemy, że powyższe objawy nie są spowodowane wirusem grypy czy miesiączką, powinniśmy jak najszybciej udać się do lekarza.
Do niepokojących objawów należą także zmiany w stolcu: jasny kolor, rzadka bądź smolista konsystencja oraz krew. Wskazaniem do badania USG jamy brzusznej jest również ból i obecność krwi przy oddawaniu moczu.
Powiększenie obwodu brzucha, nagłe zwiększenie bądź utrata masy ciała oraz utrata apetytu to kolejne objawy wymagające konsultacji z lekarzem. Ponadto nie powinniśmy ignorować guzów wyczuwalnych podczas dotykania brzucha.
Lekarz pierwszego kontaktu na podstawie badania palpacyjnego oraz wywiadu z pacjentem może mieć podejrzenia choroby: wątroby, trzustki, nerek, pęcherzyka żółciowego lub dróg żółciowych. Jednak aby to stwierdzić, konieczne jest wykonanie USG jamy brzusznej.
Co wykazuje badanie USG jamy brzusznej
USG brzucha to badanie obrazowe, które pozwala obejrzeć narządy znajdujące się w obrębie jamy brzusznej (okolice żołądka, wątroby, śledziony, jelit, pęcherzyka żółciowego oraz narządów rodnych). Jest to badanie ogólne, ale na jego podstawie można określić wielkość narządów, ich położenie oraz strukturę. Dzięki temu lekarz wykonujący badanie jest w stanie ocenić na przykład, czy któryś z narządów uległ powiększeniu.
Oczywiście celem badania jest stwierdzenie, bądź wykluczenie danego schorzenia. Podczas USG jamy brzusznej mogą wyjść różne nieprawidłowości wymagające leczenia. Do najczęstszych należą:
- zmiany nowotworowe,
- torbiele i inne guzy,
- zapalenie wyrostka robaczkowego,
- złogi zgromadzone w pęcherzyku żółciowym lub drogach moczowych,
- tętniak aorty brzusznej,
- nadmiar płynów w jamie otrzewnej.
Przygotowanie do USG jamy brzusznej
Dzień przed badaniem USG jamy brzusznej pacjent powinien jeść lekkie potrawy, unikając przy tym spożywania surowych owoców i warzyw (zwłaszcza strączkowych) oraz ciemnego pieczywa.
Ponieważ duża obecność gazów w jelitach może przeszkodzić w prawidłowej ocenie badania USG brzucha, zaleca się unikanie napojów gazowanych. W niektórych przypadkach lekarz zaleca także przyjęcie leków redukujących gazy.
Na badanie USG jamy brzusznej należy przyjść na czczo — ostatni posiłek minimalnie 6 godzin przed badaniem. To samo tyczy się palenia tytoniu, żucia gumy oraz picia napojów innych niż woda.
Istotną kwestią jest wypełnienie pęcherza moczowego. Dlatego w dniu badania, tuż przed jego wykonaniem, pacjent powinien wypić kilka szklanek niegazowanej wody i powstrzymać się od oddawania moczu.
Jak wygląda badanie USG brzucha
Pacjenci, którzy po raz pierwszy wybierają się na USG, często mają obawy i zastanawiają się, jak dokładnie wygląda to badanie. Czy boli? Czy trwa długo? Czy trzeba się rozebrać?
Uspokajamy — badanie USG jamy brzusznej jest bezbolesne i trwa około 15-20 minut. Ponieważ jest to badanie brzucha, nie ma potrzeby, aby całkiem się rozbierać. Najczęściej lekarz prosi o podciągnięcie bluzki do poziomu klatki piersiowej, tak aby mógł swobodnie poruszać głowicą po poddawanym badaniu obszarze.
Jak przebiega badanie USG brzucha? Pacjent układa się w pozycji leżącej na plecach i odsłania brzuch. Lekarz nakłada na skórę przezroczysty żel — w tym momencie można poczuć lekki dyskomfort spowodowany chłodem żelu. Następnie, głowicą aparatu USG przesuwa po brzuchu. Obraz z wnętrza jamy brzusznej widoczny jest na ekranie ultrasonografu zarówno dla lekarza wykonującego badanie, jak i dla pacjenta.
Wynik oraz zdjęcie otrzymujemy od razu po zakończeniu badania.
Przeciwwskazania do wykonania USG jamy brzusznej
USG jest badaniem diagnostycznym, ale nie należy go wrzucać do tego samego worka co tomografia komputerowa, prześwietlenie rentgenowskie czy rezonans magnetyczny. W przeciwieństwie do nich, USG jamy brzusznej nie wywołuje żadnych negatywnych skutków wynikających z działania fal ultradźwiękowych. Z tego względu nie ma żadnych przeciwwskazań do wykonania tego badania.
Badanie USG jamy brzusznej u dziecka
Badanie ultrasonograficzne jest w pełni bezpieczne również dla dzieci, nawet w przypadku noworodków i niemowląt. Przygotowanie do USG jamy brzusznej wygląda tak samo, jak u dorosłych (lekkostrawna dieta, pęcherz moczowy wypełniony wodą). Jedyne co się zmienia, to czas odstępu między ostatnim posiłkiem a badaniem — u dorosłych jest to minimalnie 6 h. U dzieci odstęp uzależniony jest od wieku:
- 1-1,5 h przed badaniem — dzieci do 1. roku życia,
- 2 h przed badaniem — dzieci od 1. do 5. roku życia,
- 4 h przed badaniem — dzieci od 5. do 15. roku życia,
- 6 h przed badaniem — dzieci od 15. roku życia.
Badanie USG jamy brzusznej u kobiety w ciąży
USG jamy brzusznej u kobiet w ciąży wykonuje się po to, aby obserwować stan płodu, a w odpowiednim czasie określić także płeć dziecka. Współczesna medycyna, poza tradycyjnymi badaniami w obrazie dwuwymiarowym, daje możliwość wykonania USG z wykorzystaniem techniki 3D i 4D. Dzięki funkcji Dopplera przyszłe mamy mogą też usłyszeć bicie serduszka dziecka.
Podsumowanie
Badanie USG jamy brzusznej pozwala obejrzeć narządy wewnętrzne i ocenić jakie nieprawidłowości przewodu pokarmowego sprawiają nam ból i wymagają leczenia. Poza ostrym i przewlekłym bólem brzucha jest też wiele innych objawów, które powinny skłonić nas do wizyty u specjalisty, są to m.in. wymioty, zaparcia, wyczuwalne guzki.
Przygotowanie do badania USG jamy brzusznej nie wymaga od nas wiele — wystarczy przestrzegać lekkostrawnej diety w dniu poprzedzającym badanie, natomiast już w dniu badania należy przyjść na czczo z pełnym pęcherzem moczowym.
USG jamy brzusznej jest krótkie i bezbolesne. Pacjent leży na plecach, podczas gdy lekarz wykonuje badanie, poruszając głowicą ultrasonografu po powierzchni brzucha. Cały proces trwa około 15-20 minut, a wyniki wraz ze zdjęciem otrzymuje się od razu po badaniu.