Choroba zwyrodnieniowa stawów to jedna z najczęstszych chorób przewlekłych. W dużej mierze dotyczy ona osób starszych oraz sportowców. Choroba ta powoduje ból stawów i prowadzi do znacznego ograniczenia sprawności ruchowej. Dalszymi konsekwencjami może być ograniczenie aktywności w życiu społecznym.
Jak zatrzymać zwyrodnienie stawów? Jak wygląda diagnostyka? I jak się leczyć? Zapraszam do lektury!
Objawy
W przebiegu tej choroby najbardziej dokuczliwe są bóle stawów. Bóle te obejmują wyłącznie te stawy, które zostały zajęte zmianami chorobowymi. Kolejnym z charakterystycznych objawów, jest poranna sztywność stawów. Sztywność stawów występuje również w przypadku bezruchu. Kolejnym z objawów jest ograniczona ruchomość w obrębie chorego stawu. Prowadzi to do występowania trudności z wykonywaniem prostych codziennych czynności.
Pierwszymi objawami, które powinny nas zaniepokoić to strzykania w stawach. Warto również zwrócić uwagę na ból występujący w sytuacji, gdy obciążamy stawy. W początkowej fazie objawy występują tylko podczas ruchu. Dopiero później pojawiają się również i w spoczynku.
Przebieg choroby
Chorobę zwyrodnieniową stawów można podzielić na dwie postaci:
- pierwotną, czyli taką, której przyczyna nie jest znana, a prawdopodobieństwo jej wystąpienia wzrasta wraz z wiekiem,
- wtórną, czyli taką, która powstała wskutek konkretnej przyczyny np. uszkodzenie mechaniczne stawu.
W przebiegu choroby zwyrodnieniowej można wyróżnić:
- okresy stabilizacji – w tym okresie ból jest stały. Występuje w momencie wykonywania ruchu.
- okresy zaostrzeń – ból stawów jest nasilony. Występuje także w spoczynku i nocy. Występuje stan zapalny stawów i ich sztywność.
Przyczyny choroby
Istnieje szereg czynników, które powodują zniszczenie chrząstki stawowej. Czynniki zwiększające ryzyko zachorowania to:
- wiek i płeć,
- skłonności genetyczne,
- urazy i przeciążenia stawów,
- nadwaga,
- występowanie chorób, m.in. cukrzycy, niedoczynności tarczycy.
Jak zatrzymać postęp zwyrodnienia stawów?
Chcąc zatrzymać postęp zwyrodnienia stawów lub opóźnić jej wystąpienie warto zadbać o utrzymanie prawidłowej masy ciała. Warto również regularnie ćwiczyć. Wyćwiczone mięśnie lepiej regulują stawy.
Uprawiając sport, warto jednak dbać o to, aby nie dopuścić do kontuzji. Urazy mechaniczne sprzyjają wystąpieniu zwyrodnienia. Jeśli znajdziemy się w sytuacji, gdy dojdzie do zmian w budowie stawu, pamiętajmy o rehabilitacji.
Które stawy najczęściej chorują?
Choroba ta może objąć dowolne stawy. Najczęściej jednak zostaje zaatakowany staw kolanowy, biodrowy oraz stawy palców dłoni. Niektóry chorzy cierpią z powodu bólu stawów szyjnych i kręgosłupa. Występuje również choroba stawu barkowego oraz stawu łokciowego.
Diagnostyka choroby zwyrodnieniowej stawów
W przypadku zaobserwowania u siebie niepokojących objawy powinniśmy udać się do lekarza ortopedy. To właśnie on zajmuje się diagnostyką i leczeniem choroby zwyrodnieniowej stawów. To bardzo ważne, aby nie lekceważyć żadnych objawów i odpowiednio szybko udać się do lekarza.
- USG ortopedyczne stawu,
- zdjęcia RTG stawu,
- rezonans magnetyczny.
USG ortopedyczne stawu
USG pozwala ocenić ogólną kondycję stawów. Jest to łatwo dostępna oraz bardzo skuteczna metoda diagnostyczna. Z jej pomocą lekarz może zobrazować wszystkie nieprawidłowości stawu oraz określić, czy został objęty stanem zapalnym. Dobry ortopeda za pomocą USG ustali, czy na stawach występują zmiany zwłóknieniowe ograniczające zakres ruchomości.
Zdjęcia RTG stawu
Zdjęcie RTG stawu obrazuje tkanki twarde, czyli elementy kostne układu ruchu. Za jego pomocą ortopeda pośrednio ocenia ubytek chrząstki i stopień zaawansowania zwyrodnienia.
Rezonans magnetyczny
Rezonans magnetyczny jest bardzo cennym badaniem, które w porównaniu do RTG uwidacznia również tkanki miękkie. Porównując to badanie do USG, jest ono dokładniejsze. Za pomocą rezonansu magnetycznego kostka stawowa może zostać oceniona w całości. Precyzyjna ocena zmian zwyrodnieniowych za pomocą tego badania pozwala na zaplanowanie odpowiedniego leczenia.
Leczenie
Dobór metody leczenia choroby zwyrodnieniowej zależy od jej stopnia zaawansowania.
W początkowej fazie tej choroby, gdy objawy nie są jeszcze zbytnio nasilone, można wykorzystać rehabilitację. Metoda ta wydaje się odpowiednia i mało inwazyjna.
Dużą rolę w leczeniu tej przypadłości, odgrywa również zastosowanie akcesoriów ortopedycznych, które odciążą staw. Metody te pozwalają zatrzymać postęp zwyrodnienia stawów. Za ich sprawą można również odwlec w czasie wykonanie operacji chirurgicznych.
Do metod leczenia tej choroby zaliczamy metody niefarmakologiczne, farmakologiczne i chirurgiczne. Poniżej pokrótce omówię każdą z nich.
Leczenie niefarmakologiczne
Niefarmakologiczne metody leczenia odgrywają dużą rolę w walce z tą przypadłością. Zastosowanie ich pozwala zmniejszyć objawy choroby. Pozwala ono również na zmniejszenie zażywania leków przeciwbólowych.
Jakie metody niefarmakologiczne można zastosować w walce z bólem stawów? Metody te to m.in:
- utrzymanie prawidłowej masy ciała,
- fizjoterapia,
- krioterapia,
- stosowane wkładek ortopedycznych, ortez itp.
- stosowanie unieruchomienia w okresie zaostrzenia choroby.
Leczenie farmakologiczne
Nadrzędnym celem leczenia farmakologicznego jest walka z bólem stawów. W przypadku, gdy zmagamy się z umiarkowanym bólem, warto sięgnąć po paracetamol. Jest to bezpieczny oraz łatwodostępny lek, który posiada każda apteka.
W sytuacji, gdy paracetamol nie działa, warto sięgnąć po np. ibuprofen.
Niesteroidowe leki przeciwbólowe np. ibuprofen warto stosować zwłaszcza wtedy, gdy chory jest w stanie zaostrzenia choroby. W tym przypadku może być konieczne podanie opioidów.
Należy bezwzględnie przestrzegać przyjmowania zalecanej dawki leku. Odpowiednie dawkowanie minimalizuje możliwość wystąpienia efektów ubocznych.
Jeśli wspomniane powyżej sposoby walki z bólem nie przynoszą efektu, lekarz może wykonać punkcje stawu. Podczas jej wykonywania można podać do wewnątrz stawu np. steryd.
Chirurgiczne metody leczenia zwyrodnienia stawów
Chirurgiczne metody leczenie zwyrodnienia zwykle dotyczy stawów kolanowych i biodrowych. Najbardziej popularną metodą jest metoda laparoskopowa. Metoda ta w małoinwazyjny sposób pozwala usunąć uszkodzoną chrząstkę.
Dość popularną metodą jest również mozaikoplastyka. Zabieg ten polega na zamianie miejscami dwóch fragmentów kości z chrząstką. Mało popularną metodą za to taką, z która wiąże się duże nadzieje, jest przeszczep. A w sytuacji, gdy chrząstka uległa całkowitemu zniszczeniu, wykonuje się jej protezę.