Wzdęcia to częsty objaw ze strony przewodu pokarmowego, na który narzekają pacjenci. Jedną z przyczyn wzdęć jest cała gama błędów dietetycznych, które doprowadzają do zwiększenia produkcji gazów w jelicie i spowolnienia jego uwalniania. Jaką rolę pełnią w tym węglowodany?
Nietolerancja węglowodanów a wzdęcia
Jedną z częstszych nietolerancji pokarmowych jest nietolerancja laktozy – cukru, który znajduje się w mleku i przetworach mlecznych. Nietolerancja jest spowodowana niedoborem enzymu laktaza, który rozkłada laktozę do cukrów prostych, a te następnie mogą zostać wchłonięte przez komórki jelit. U osób z tą przypadłością dochodzi do nadmiernej fermentacji w jelitach. Produkowane są gazy, które wypełniają przewód pokarmowy i powodują wzdęcia.
Niedobór innych enzymów pokarmowych również może doprowadzić do nietolerancji i wystąpienia podobnych objawów. Dotyczy to m.in. sacharozy, fruktozy i sorbitolu. [1]
Nadmiar węglowodanów w diecie a wzdęcia
Spożywanie zbyt dużej ilości cukrów, zwłaszcza cukrów prostych, to prosty sposób na potęgowanie wzdęć. Proste związki chemiczne są łatwą pożywką dla bakterii jelitowych. Produktem przemian są gazy, których nadmierna ilość zostaje uwięziona w przewodzie pokarmowym. Produkty, które szczególnie łatwo mogą doprowadzić do wzdęć to słodkie i gazowane napoje, słodkie owoce, takie jak jabłka czy gruszki, czekolada i żelki.
Błonnik pokarmowy a wzdęcia
Błonnik jest często przedstawiany jako remedium na problemy ze wzdęciami. Jest to prawdą, ale pod jednym warunkiem – jeśli dbasz o prawidłowe nawodnienie organizmu. Uwodniony błonnik zwiększa perystaltykę przewodu pokarmowego, więc cząstki pokarmowe przesuwają się szybciej i są sprawniej trawione. Ponadto stanowi pewnego rodzaju materiał upłynniający treść jelitową i zapobiega powstawaniu zaparć. Dieta bogata w produkty błonnikowe, ale nie idąca w parze z wypijaniem odpowiedniej ilości płynów w ciągu dnia, prowadzi do zmniejszenia aktywności perystaltycznej jelit. Resztki pokarmowe zalegają i są fermentowane przez bakterie jelitowe, doprowadzając do wzdęć.
Jak zmniejszyć ilość węglowodanów w diecie?
Jeśli zauważasz, że po spożyciu pokarmów węglowodanowych doskwierają Ci wzdęcia, jest to znak, żeby przynajmniej z części tych produktów zrezygnować. Czasem wystarcza robienie postanowień i trzymanie się ich. Jeśli jednak trudno jest Ci wyeliminować cukier z diety i potrzebujesz gotowych jadłospisów, spróbuj przejść na dietę low FODMAP. FODMAP to fermentujące oligosacharydy, disacharydy, monosacharydy i poliole – cukry, co do których naukowo wykazano, że ich spożycie ma związek z dolegliwościami trawiennymi, wzdęciami, gazami i bólami brzucha. Te cukry znajdują się w pszenicy, fasoli, sztucznych słodzikach, owocach i miodzie. Kontrolowane ograniczenie ich spożywania może pomóc w zmniejszeniu dolegliwości. Gdy dieta przyniesie oczekiwane efekty, możesz stopniowo znów wprowadzać do posiłków produkty, które wcześniej wykluczyłeś. Sprawdzisz w ten sposób, co było przyczyną Twoich wzdęć. [2], [3]
Co, jeśli zmiana diety nie wystarcza?
Sięgnij po lek na wzdęcia zawierający symetykon, czyli preparat leczniczy działający jak związek powierzchniowo czynny, który rozbija pęcherzyki gazu, dzięki czemu mogą one być łatwiej usunięte z organizmu.
Jeśli modyfikacja diety i preparaty dostępne bez recepty nie przynoszą spodziewanych efektów, powinieneś skonsultować się z lekarzem pierwszego kontaktu. Za uporczywymi wzdęciami czasem stoją choroby jelit i może być konieczne poszerzenie diagnostyki w tym kierunku.
Bibliografia
[1] „Carbohydrate Maldigestion and Intolerance – PMC”. Dostęp: 24 luty 2024. [Online]. Dostępne na: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9099680/
[2] M. Bellini i in., „Low Fermentable Oligo- Di- and Mono-Saccharides and Polyols (FODMAPs) or Gluten Free Diet: What Is Best for Irritable Bowel Syndrome?”, Nutrients, t. 12, nr 11, s. 3368, lis. 2020, doi: 10.3390/nu12113368.
[3] W. M. Wong, „Restriction of FODMAP in the management of bloating in irritable bowel syndrome”, Singapore Med J, t. 57, nr 9, s. 476–484, wrz. 2016, doi: 10.11622/smedj.2016152.