Mianem wzdęć określa się subiektywne odczucie zwiększonej ilości gazów w jelitach, któremu towarzyszy dyskomfort, czasami skurcze jelit, a czasami też nieprzyjemne odbijanie i zwiększona ilość oddawanych wiatrów. Wzdęcia mogą mieć wiele różnych przyczyn, chociaż bardzo często doprowadzamy do nich sami, np. wzdymającą dietą, połykaniem powietrza (np. w czasie żucia gumy) bądź piciem napojów gazowanych. W jaki sposób można skutecznie walczyć ze wzdęciami i kiedy ten objaw powinien nas skłonić do wizyty u lekarza? Sprawdzamy!
Czym są wzdęcia i jakie są ich przyczyny?
Wzdęcia to nieprzyjemna dolegliwość, którą trudno zdefiniować, bo jest odczuciem subiektywnym. Pacjenci często opisują wzdęcia jako uczucie balona w brzuchu lub uczucie przelewania w brzuchu, któremu towarzyszy zwiększenie jego obwodu oraz jako nieprzyjemne uczucie nadmiernego wypełnienia jelit itd. Wzdęciom mogą towarzyszyć również inne objawy, w tym wzmożone oddawanie wiatrów, odbijanie, a nawet bolesne skurcze jelit. Dolegliwość może występować u osób w każdym wieku – niekiedy jest przyczyną bolesnych kolek u niemowląt.
Wzdęcia mogą mieć sporo różnych przyczyn. Często przyczynia się do nich m.in. pośpiech lub mówienie przy jedzeniu, gdy pacjent połyka powietrze w czasie spożywania posiłku. Do połykania powietrza może też dochodzić w czasie żucia gumy i palenia papierosów, poza tym nadmierną ilość gazów do jamy brzusznej dostarczają napoje gazowane. Jednak ze wzdęciami można mieć do czynienia również w innych przypadkach – mogą do nich prowadzić przyczyny takie jak:
- spożywanie wzdymających pokarmów (np. rośliny strączkowe),
- zespół jelita drażliwego,
- nietolerancja laktozy,
- choroba Leśniowskiego-Crohna,
- niektóre leki (skutek uboczny),
- niedrożność jelit,
- celiakia,
- przerost mikroflory jelita.
Na ogół wzdęcia nie są groźnym objawem i – o ile zdarzają się okazjonalnie – najczęściej można z nimi skutecznie walczyć domowymi sposobami. Jednak wzdęcia mogą stanowić jeden z objawów poważniejszych chorób, które wymagają wdrożenia specjalistycznego leczenia.
Skuteczne sposoby na wzdęcia
Walkę ze wzdęciami najlepiej rozpocząć od przyjrzenia się swojej diecie. Być może znajdują się w niej pokarmy, które przyczyniają się do pojawienia się wspomnianych objawów – warto prowadzić dziennik spożywanych posiłków i wypijanych płynów, by zobaczyć, co konkretnie nam szkodzi. Dobrze też skupić się na tym, by posiłki spożywać spokojnie i powoli, nie mówiąc w czasie jedzenia. Przy walce ze wzdęciami pomaga również zwiększenie aktywności fizycznej – ruch poprawia perystaltykę jelit, co może redukować problem zalegania gazów w jelitach.
W przypadku okazjonalnie występujących wzdęć można sięgnąć po leki dostępne bez recepty. Na wzdęcia bardzo dobrze działa np. simetikon (m.in. Espumisan), który jest substancją odpowiadającą za rozbijanie pęcherzyków gazów nagromadzonych w jelitach. Substancja ta działa przez zmniejszanie napięcia powierzchniowego pęcherzyków gazów, co prowadzi do ich pękania. Ważne, że simetikon nie wchłania się z przewodu pokarmowego i jest wydalany w niezmienionej postaci z organizmu. Przy bolesnych wzdęciach ulgę może przynieść także zastosowanie ciepłych okładów. Dobrze sprawdza się również koper włoski – herbatka z niego wspomaga trawienie i ma działanie wiatropędne. W przypadku problemu z bolesnymi skurczami jelit, które towarzyszą wzdęciom, doraźnie można też zastosować lek rozkurczający, w tym np. z drotaweryną.
Kiedy wzdęcia są niepokojące i wymagają wizyty u lekarza?
Okazjonalnie pojawiające się wzdęcia zwykle nie są powodem do obaw i najczęściej pacjent sam za nie odpowiada, głównie swoją dietą lub stylem życia. Jednak zdarza się, że wzdęcia występują przewlekle, czyli utrzymują się dłuższy czas – w tym przypadku nie ma co zwlekać z wizytą u lekarza, bo prawdopodobnie będzie konieczna pogłębiona diagnostyka. Niepokojące powinny być również nadmierne wzdęcia bez wyraźnej przyczyny. Ponadto koniecznie należy udać się do lekarza, jeśli wzdęciom towarzyszą silne bóle brzucha, wymioty oraz zmiany w rytmie wypróżnień i inne niepokojące objawy.