Utrzymuje się, że początków tak zwanego lecznictwa zorganizowanego można upatrywać w starożytności. To także z tamtych czasów wywodzą się pojęcia i symbole, które obecnie wszyscy kojarzymy z farmacją.
Chcąc zagłębić się w historię aptekarstwa warto zacząć od kolebki cywilizacji, a więc ludów południowej Mezopotamii. Medycyna w czasach starożytnych ograniczała się głównie do ziołolecznictwa, a problemami zdrowotnymi zajmowali się kapłani pod przewodnictwem „siły wyższej”. A zatem, sumeryjskim bogiem zdrowia był Ninanzo, którego atrybutem stała się laska z owiniętym na niej wężem – brzmi znajomo? Oczywiście, bo dziś taki znak możemy zobaczyć na szyldach wielu punktów aptecznych. Kolejno, starożytni Egipcjanie wierzyli, że ich zdrowiem opiekuje się wiele bóstw, a bóg mądrości Thot (uważany za twórcę chemii) określany był mianem Pharmaki, co można przetłumaczyć na „ten, który strzeże”.
Podobnie brzmiących terminów używali Grecy, którym zawdzięczamy określenia takie jak np. pharmakon – lek lub trucizna, czy pharmakeis – wiedza o lekach. Także od imienia jednej z córek greckiego boga lecznictwa Asklepiosa, Pankeji, której podobizna (sylwetka kobiety z kielichem i wężem) jest obecnie symbolem aptekarzy; pochodzi słowo panaceum, a więc lek na wszystkie schorzenia.
W starożytnej Grecji istniała również instytucja służąca do składowania i magazynowania towarów, nazywana przez nich apotheke – analogicznym pojęciami operowali Rzymianie, dla których odpowiednikiem greckiego boga sztuki lekarskiej był Eskulap – imię, które dziś ma zastosowanie jako nazwa dla wielu placówek związanych z medycyną.
Język ojczysty ludów Italii stał się na przestrzeni wieków językiem nauki kojarzonym głównie z medycyną, a narzędzie powszechnie używane przez rzymską ludność do ucierania i rozdrabniania różnych substancji, m.in. w celu przygotowania preparatów leczniczych, tj. moździerz z tłuczkiem, wpisało się na stałe w kanon symboli farmacji.
Pierwsze apteki i zawód – aptekarz
Za ojca farmacji uważa się rzymskiego lekarza Claudiusa Galena, który stworzył precyzyjną teorię leków i wprowadził ich nowe formy takie, jak np. nalewki, ekstrakty czy proszki. Jego działalność wywarła ogromny wpływ na rozwój medycyny w średniowieczu i renesansie. W 1231 roku cesarz Fryderyk II wydał edykt, na podstawie którego został wyodrębniony zawód aptekarza. Dokument ten wytyczył zakres obowiązków aptekarza, uporządkował kwestie prawne dotyczące instytucji apteki i wprowadził stosowanie tzw. lekospisu do przyrządzania leków.
Na ówczesnych terenach dzisiejszej Polski pierwsze apteki zaczęły pojawiać się na przełomie XIII i XIV wieku i najczęściej znajdowały się głównie w miastach książęcych lub na samych dworach, np. apteka prowadzona przez lekarza księcia Leszka Czarnego w Krakowie (1278 rok). Polscy aptekarze na przestrzeni kolejnych kilkuset lat należeli do gildii i cechów, zazwyczaj niezwiązanych z ich profesją – zawód ten był uważany za wolny jedynie w Krakowie i Gdańsku. Wiek XV zaowocował pierwszym kodeksem aptecznym, tzw. farmakopeą – była to urzędowa lista leków wraz z ich składnikami, dopuszczonych do obrotu w danym kraju, natomiast rozwój nauk przyrodniczych i pokrewnych spowodował powstanie pierwszych wytwórni farmaceutycznych.
Farmaceutyczny renesans, czyli organizacje wspierające środowisko aptekarzy
Epoka nowożytna przyniosła nowe kierunki nauczania w szkołach, na uczelniach wyższych i uniwersytetach. Już od początku XVI wieku można było studiować farmację na uniwersytetach w Padwie, Wittenberdze czy Krakowie, z kolei na początku wieku XVIII utworzony został pierwszy związek zawodowy farmaceutów we Francji. Zaczęto publikować różnego rodzaju czasopisma branżowe oraz organizować konferencje, a ostatecznie w 1912 powołana została Międzynarodowa Federacja Farmaceutyczna (FIP) z siedzibą w Hadze, której celem jest obecnie wspieranie rozwoju nauk farmaceutycznych oraz branży aptekarskiej. Federacja współpracuje z 80 stowarzyszeniami (w tym z Polskim Stowarzyszeniem Farmaceutycznym) i innymi organizacjami farmaceutycznymi działającymi w ponad 60 krajach oraz innymi międzynarodowymi instytucjami, np. WHO – Światową Organizacją Zdrowia. Do działań na rzecz środowiska zawodowego należy m.in. rozwiązywanie istotnych dla zawodu problemów, także tych związanych z prawem farmaceutycznym, któremu musi podporządkować się każda apteka.