Choć osteochondroza często dotyka pacjentów niezależnie od płci i wieku, to schorzenie to wciąż nie jest powszechnie znane i całkowicie rozpoznawalne dla społeczeństwa. Osteochondroza dotyczy układu kostnego, jednak znacznie różni się od osteoporozy – co to jest osteochondroza, czym się objawia i w jaki sposób możemy leczyć jej dolegliwości? Oto wszystko, co musisz wiedzieć o tej chorobie układu kostnego.
Osteochondroza w pigułce, czyli naukowa definicja
Co to jest osteochondroza? Wbrew pozorom, choć choroba ta nazwą zbliżona jest do wszystkim znanej osteoporozy – w rzeczywistości te dwa schorzenia nie mają ze sobą zbyt wiele wspólnego. Osteoporozę znamy, jako chorobę związaną z redukcją masy kostnej w stosunku do norm wieku i płci, co w konsekwencji prowadzi do poważnych zaburzeń układu kostnego.
Osteochondroza jest przede wszystkim znacznie mniej rozpoznawalną chorobą i oznacza nic innego, jak zaburzenia kostnienia śródchrzęstnego, spowodowanego miejscowym niedokrwieniem chrząstki szklistej w przynasadach wzrastającej kości.
Dlaczego mówi się „osteochondroza młodzieńcza”?
Wiadomo już, że z martwicą chrzęstno-kostną mogą zmagać się pacjenci niezależnie od płci czy rasy – warto jednak wspomnieć również o tym, że osteochondroza atakuje układy kostne naprawdę młodych osób. Nie bez powodu więc często określa się ją „osteochondrozą młodzieńczą„. Schorzenie dotyka wielu pacjentów – na osteochondrozę mogą cierpieć już nawet dzieci w wieku nastoletnim i to właśnie oni stanowią największy procent społeczeństwa cierpiącego na zaburzenia kostnienia.
Trzy twarze osteochondrozy – rodzaje choroby
Osteochondroza jest chorobą ściśle związaną z układem kostnym w ciele człowieka – oznacza to, że obrębem zagrożonym atakiem schorzenia jest praktycznie cały szkielet kostny. Aktualnie w medycynie rozpoznajemy trzy rodzaje osteochondrozy, które wyróżniamy w zależności od miejsca jej występowania:
- osteochondroza kręgosłupa – najczęściej obejmuje ona odcinek lędźwiowy,
- osteochondroza szyjna – odpowiedzialna za odcinek szyjny kręgosłupa,
- chondroza kolana – są to zmiany zwyrodnieniowe w obrębie rzepki i kości udowej, co skutkuje obciążeniem guzowatości kości piszczelowej.
Warto pamiętać, że odmiany osteochondrozy mogą mieć zupełnie różne objawy, ze względu na różnorodność miejsc występowania schorzenia oraz stopnia zaawansowania.
Osteochondroza kolana, a chondromalacja
O ile odmiany chondrozy w obrębie kręgosłupa można określić krótko, jako zaburzenia kostnienia w obrębie odcinków kręgosłupa, tak sprawa z kolanem i stawem rzepkowo-udowym wygląda odrobinę inaczej. Martwica chrzęstno-kostna w okolicy kolana jest bowiem powiązana z tak zwaną „chondromalacją”.
Choć kręgosłup stanowi filar całego ciała ludzkiego i jest jednym z najważniejszych elementów – kolana również potrzebują sporo uwagi i obserwacji w kwestii rozwoju chondrozy. Dlaczego? Odpowiedź jest prosta: osteochondroza powoduje obumieranie tkanki chrzęstnej, która zamiast ulegać mineralizacji – przechodzi proces kostnienia. Niestety, w wyniku pracy stawów i obciążenia kości masą ciała, bardzo często oddziela się ona od kości. Kolana są miejscem szczególnie narażonym na intensywny proces rozwoju choroby – ciężar ciała w znacznej mierze opiera się właśnie na stawie kolanowym.
Chondroza kolana jest ściśle powiązana z chondromalacją – inaczej proces rozmiękania chrząstki rzepki i zanikania naturalnego kolagenu, co może prowadzić do znacznych uszkodzeń stawu. Mięknąca rzepka może być powodem występowania wielu czynników – zarówno biochemicznych, jak i biomechanicznych. Zaliczamy do nich m.in.:
- alkaptonurię,
- infekcje narządów ruchu,
- siedzący tryb życia,
- reumatoidalne zapalenie stawów (RZS),
- różnego rodzaju wady układu kostnego kończyn dolnych (np. koślawość kolan),
- błędne wykonywanie ćwiczeń fizycznych.
Objawy osteochondrozy młodzieńczej i sposoby zapobiegania
Zakres objawów martwicy kostnej należy rozpatrywać wieloaspektowo – jest to spowodowane lokalizacją, jaką obejmuje osteochondroza. W zależności od miejsca występowania choroby, warto zwrócić uwagę na inne czynniki chorobowe.
W przypadku chondrozy kręgosłupa, jednym z najczęściej występujących i najbardziej rozpoznawalnych objawów jest oczywiście ból w obrębie szkieletu. Początkowo ból pojawia się tylko przy wysiłku dynamicznym, jednak z czasem może przejawiać się jako ostry ból nawet w czasie spoczynku. Dodatkowym symptomem mogą być deformacje kręgów oraz ograniczenie komfortu obracania głowy i skrętów tułowia. Objawy pojawiają się także w odcinku lędźwiowym, a ból może promieniować aż do pośladków i ud, uniemożliwiając poruszanie się.
Osteochondroza kolana poprzez uszkodzenia stawu rzepkowo-udowego powoduje nieznośny ból szczególnie w górnej części podudzia i dookoła kolana – u chorego z pewnością będą widoczne obrzęki.
Jak leczyć osteochondrozę?
Osteochondroza młodzieńcza jest dokuczliwa, ale na szczęście można jej zapobiegać – jest to spowodowane tym, że schorzenie najczęściej atakuje rozwijający się jeszcze układ kostny. Ze względu na jego elastyczność jest możliwość złagodzenia choroby i uniknięcie jej dalszego rozwoju.
Proces leczenia chondrozy obejmuje przede wszystkim trzy dziedziny – rehabilitację ruchową, farmakoterapię oraz fizykoterapię. Zaleca się przede wszystkim masaże i terapię manualną. Istotnym elementem regeneracji jest również ograniczenie wysiłku fizycznego do minimum – wówczas pacjent korzysta ze specjalistycznych ortez ortopedycznych lub wykonuje jedynie zalecane dla osteochondrozy ćwiczenia mięśni core.