Szacuje się, że niemal każda osoba po 70. roku życia w pewnym stopniu zmaga się z zaćmą starczą – degeneracyjną chorobą polegającą na zmętnieniu soczewki oka. W wyniku choroby światło ma utrudniony dostęp do siatkówki, co w konsekwencji prowadzi do upośledzenia ostrości wzroku. Zdarzają się jednak przypadki, że choroba ta ma charakter wrodzony. Kto jest na nią szczególnie narażony? Czy zaćma jest wyleczalna?
Według światowej organizacji zdrowia (WHO) katarakta stanowi najczęstszą przyczynę ślepoty na świecie. Patogeneza zaćmy nie jest do końca znana i ma charakter wieloczynnikowy. W przypadku zaćmy starczej objawy zazwyczaj zaczynają pojawiać się u pacjentów powyżej 50. roku życia. Zmętnienie soczewki w tym przypadku następuje na skutek naturalnych procesów starzenia się organizmu. A jakie mogą być przyczyny zaćmy wrodzonej?
W przypadku wrodzonej zaćmy, istotne znaczenie dla jej zaistnienia może mieć kilka czynników. Jednym z najważniejszych jest dziedziczność. Szacuje się, że około ⅓ zachorowań to przypadki dziedziczne. Wpływ na rozwój wrodzonej katarakty mają także aberracje chromosomowe, różnego rodzaju schorzenia gałki ocznej, zakażenia okresu noworodkowego, zaburzenia metaboliczne, niska masa urodzeniowa noworodka oraz ekspozycja na czynniki toksyczne, takie jak promieniowanie jonizujące lub niektóre leki.
Objawy zaćmy mogą obejmować rozmazane lub mętne widzenie, trudności w rozróżnianiu kolorów, wzrost wrażliwości na odblaski światła – szczególnie nocą – oraz zmniejszenie ostrości widzenia. Zaćma rozwija się stopniowo, dlatego warto regularnie badać swój narząd wzroku. W każdym przypadku zmętnienie soczewki jest nieodwracalne.
Najpopularniejsze rodzaje zaćmy
Rodzaje zaćmy są dzielone przez lekarzy ze względu na przyczynę, lokalizację zmian lub stopień zaawansowania schorzenia. Choroba ta może mieć charakter starczy, wrodzony, następowy oraz pourazowy. O starczym (najpopularniejszym) charakterze schorzenia mówimy, gdy soczewka naturalnie traci swoje właściwości wraz z wiekiem. Zaćma następowa i pourazowa występuje, jak można się domyśleć, na skutek choroby lub wypadku. A jak to wygląda w przypadku klasyfikacji lokalizacji zmian?
Zaćma jądrowa to najczęstszy rodzaj katarakty, który rozwija się w samym centrum soczewki oka. Osoba cierpiąca na ten rodzaj zaćmy doświadcza większych trudności w widzeniu na odległość niż w przypadku widzenia bliskiego. W przypadku zaćmy korowej zmętnieniu początkowo ulega głównie obwodowa część soczewki. Często pacjenci z zaćmą korową narzekają na oślepianie przez światła samochodów w nocy, a także mogą doświadczać dwojenia. Zaćma podtorebkowa tylna natomiast często występuje u osób młodszych. Pierwszymi oznakami, które pacjent zauważa, są rozbłyski i obniżone zdolności widzenia w silnym świetle. Warto zaznaczyć, że widzenie z bliska jest bardziej dotknięte niż zdolność do widzenia na odległość. Dodatkowo, część pacjentów doświadcza problemów z widzeniem podwójnym.
Jak przebiega leczenie zaćmy?
Choć okulistyka w ostatnich dekadach zrobiła ogromne postępy, nadal jedynym skutecznym sposobem na leczenie zaćmy pozostaje metoda chirurgiczna. Nie istnieje możliwość wyleczenia katarakty w sposób farmakologiczny. Na szczęście sam zabieg jest szybki, bezbolesny i całkowicie bezpieczny.
Jedyną skuteczną metodą leczenia zaćmy jest operacyjne usunięcie zmętniałej soczewki i zastąpienie jej soczewką sztuczną. Renomowane kliniki okulistyczne wykonują go w ramach tzw. chirurgii jednego dnia. Oznacza to, że pacjent jeszcze tego samego dnia wraca do domu, jednak pozostaje w stałym kontakcie z lekarzem. Regularne wizyty kontrolne oraz trzymanie się zaleceń w okresie rekonwalescencji jest niezwykle ważne dla powodzenia zabiegu.