Kaszel, który występuje sporadycznie, jest całkowicie fizjologicznym odruchem, pozwalającym oczyścić drogi oddechowe z drażniących substancji. Jednak czasami może prezentować niepokojące cechy, które będą wymagać kontaktu ze specjalistą.
Krwioplucie
Jedną z najbardziej niepokojących sytuacji jest kaszel, któremu towarzyszy odkrztuszanie krwistej wydzieliny lub krwi z dróg oddechowych. Takie sytuacje mogą mieć miejsce, kiedy osłabieniu ulegają wysokociśnieniowe naczynia w obrębie drzewa oskrzelowego. Dzieje się tak wskutek stanu zapalnego np. w:
- rozstrzeniu oskrzeli lub gruźlicy,
- przebiegu procesu nowotworowego szerzącego się w płucach i naciekającego na naczynia krwionośne,
- przypadku wzrostu ciśnienia w obrębie lewego przedsionka serca (np. lewokomorowa niewydolność serca).
Nagły kaszel połączony z bólem
Bardzo charakterystyczny jest kaszel, który powstaje w bardzo krótkim czasie (minuty/ godziny) i połączony jest z silnym bólem w obrębie klatki piersiowej, dusznością oraz niekiedy krwiopluciem. Wtedy z dużym prawdopodobieństwem można stwierdzić zatorowość płucną, czyli sytuację wymagającą pilnej interwencji lekarskiej, która występuje w związku z zamknięciem lub zwężeniem światła tętnicy płucnej przez np. skrzeplinę z żył głębokich kończyn dolnych.
Kaszel u palacza tytoniu
Osoba, która jest nałogowym palaczem tytoniu i w krótkim czasie rozwinęła kaszel, dodatkowo bez towarzyszących objawów infekcyjnych, może stanowić uzasadnione podejrzenie choroby nowotworowej płuc. W takim przypadku w pierwszej kolejności zaleca się wykonanie zdjęcia przeglądowego klatki piersiowej (RTG), które pozwoli ocenić płuca pod kątem występowania niepokojących zmian.
Duszność nocna
Innym alarmującym symptomem, który może występować wraz z kaszlem, jest duszność nocna, mająca charakter napadowy lub występująca przy okazji wysiłku fizycznego. Taki obraz nasuwa podejrzenie lewokomorowej niewydolności serca np. na drodze zwężenia zastawki mitralnej. Dokładną weryfikację tego zjawiska można uzyskać po konsultacji z lekarzem kardiologiem, który wykona potrzebne badania (np. ECHO serca) i pozwoli potwierdzić lub wykluczyć wstępną diagnozę.
Zmiana charakteru kaszlu
Kaszel najczęściej występuje podczas infekcji wirusowych lub bakteryjnych dróg oddechowych. Wtedy mogą współwystępować objawy ogólnoustrojowe takie jak: gorączka, osłabienie, ból gardła, głowy, mięśni i stawów czy uczucie ogólnego rozbicia. Zwykle obserwuje się prawidłowość, w której podczas infekcji kaszel suchy przekształca się w kaszel mokry z odkrztuszaniem wydzieliny. W takich sytuacjach z pomocą przychodzą leki rozrzedzające zalegającą wydzielinę i pomagające usunąć ją z dróg oddechowych np. Flavamed. Ten kierunek zmian nie jest niepokojący, w przeciwieństwie do kaszlu suchego następującego po kaszlu mokrym, który trwa dłużej niż 8 tygodni i występuje zwłaszcza u palaczy tytoniu, co może sugerować toczący się proces nowotworowy.