O tym, że używki w ciąży szkodzą matce i płodowi, słyszała niemal każda kobieta spodziewająca się dziecka. Czy wiesz jednak, że picie alkoholu, palenie papierosów i zażywanie narkotyków stwarza zagrożenie także podczas karmienia piersią? Dowiedz się, jakie mogą być tego konsekwencje.
Wiele młodych matek tuż po urodzeniu dziecka wraca do przyjmowania używek. Może się to wydawać niegroźne, jednak w rzeczywistości ma wpływ na samopoczucie noworodka i jego rozwój. Substancje zawarte w alkoholu, papierosach czy narkotykach łatwo przenikają do pokarmu, a stamtąd trafiają do organizmu dziecka. Skutki tego często występują doraźnie tuż po jedzeniu, ale mogą też długofalowo odbić się na zdrowiu maleństwa. W efekcie pokarm, który lekarze uznają za najkorzystniejszy dla noworodka, wywołuje efekt odwrotny do oczekiwanego.
Czy palenie papierosów jest groźne dla dziecka?
Wiele negatywnych skutków wykazały badania nad paleniem papierosów w czasie karmienia piersią. Większość z nich skupia się na oddziaływaniu głównego składnika papierosów – nikotyny. Niewiele wiadomo natomiast na temat wpływu takich toksycznych substancji zawartych w papierosach jak: arsen, cyjanek, formaldehyd czy ołów. Naukowcy przypuszczają, że i one przenikają do pokarmu zarówno z tradycyjnych papierosów, jak i ich wersji elektronicznych. Niestety brakuje badań, które pozwoliłyby wskazać ich konkretne następstwa dla dziecka. Wydaje się jednak, że dotychczasowe prace nad zależnością palenie a karmienie są na tyle przekonujące, że nie powinny wzbudzać wątpliwości co do słuszności zaprzestania palenia w okresie laktacyjnym.
Czym grozi nikotyna w mleku matki?
Zacznijmy od tego, że nikotyna zmniejsza ilość mleka matki, skraca okres laktacji, a do tego zmienia skład i smak pokarmu. Okazuje się, że w mleku kobiet palących jest trzykrotnie więcej tego szkodliwego składnika niż w osoczu krwi. Pokarm traci przez to swoje funkcje ochronne i rzutuje na kondycję dziecka. W 2008 r. zbadano, że noworodki przyjmujące mleko z nikotyną śpią krócej, a ich cykl dobowy ulega zaburzeniu. Częściej miewają też bolesne kolki.
Jak jeszcze palenie papierosów zagraża dziecku?
Nikotyna utrzymuje się w mleku matki nawet do 12 h. Papierosy powinno się więc odstawić całkowicie, również dlatego że dziecko, które wychowuje się w obecności osób palących, jest dodatkowo narażone na bierne palenie. Może ono skutkować zespołem nagłej śmierci niemowląt, wystąpieniem lub zaostrzeniem chorób alergicznych (np. astmy) oraz innych dolegliwości ze strony układu oddechowego.
Literatura naukowa wskazuje też na wiele innych groźnych konsekwencji kontaktu z toksycznymi substancjami z papierosów. Dość wspomnieć o takich zagrożeniach jak: zmniejszenie podaży jodu oraz ryzyko jego niedoboru i pojawienia się TSH; uszkodzenie histopatologiczne w wątrobie i płucach; wewnątrzkomórkowe uszkodzenie oksydacyjne; redukcja komórek β trzustki; zmniejszona tolerancja glukozy czy zwiększona masa ciała po odstawieniu od matki.
Czy można pić alkohol, karmiąc piersią?
Nieco inaczej wygląda natomiast wpływ spożywania przez matkę alkoholu na zdrowie noworodka. To, czy wywrze on konsekwencje, zależy od ilości napoju i czasu, jaki minął między piciem a karmieniem.
Uznaje się, że u kobiet karmiących piersią dzienne spożycie alkoholu nie powinno przekroczyć w przypadku:
- 5% piwa – 340 ml,
- 7% likieru słodowego – 230 ml,
- 12% wina – 142 ml,
- 40% alkoholu – 28 ml.
W ciągu 30-60 minut po przyjęciu takiej dawki zawartość alkoholu zarówno we krwi, jak i w mleku osiąga najwyższy poziom. Stężenie jest w nich podobne, a metabolizm zachodzi w mniej więcej takim samym czasie i trwa ok. 2 h. Dlatego zaleca się, aby po jednym drinku odczekać tyle czasu przed karmieniem i analogicznie – 4 h po przyjęciu dwóch drinków, a 8 h – po wypiciu trzech.
Czas metabolizmu alkoholu zależy jednak od czynników dodatkowych, takich jak: waga matki, tempo picia czy spożywanie pokarmu w trakcie. By mieć pewność, że dziecko nie napije się alkoholu wraz z mlekiem, najlepiej więc całkowicie z niego zrezygnować lub odciągnąć pokarm, zanim skusisz się na drinka.
Jak alkohol wpływa na dziecko?
Przekonują do tego liczne badania nad wpływem alkoholu na zdrowie dziecka. Codzienne drinki w ilości większej niż dozwolona zaburzają z czasem sen dziecka, powodują problemy rozwojowe i neurologiczne. Zmniejszają też ilość pokarmu u matki, w konsekwencji czego dziecko trudniej przybiera na wadze.
Pamiętaj również, że nawet małe porcje alkoholu zaburzają reakcję wzrokową i słuchową. Wpływają także negatywnie na precyzję ruchów. Stąd samodzielna opieka nad dzieckiem po wypiciu nawet jednego drinka może stworzyć niebezpieczeństwo dla zdrowia niemowlęcia. Koniecznie oddaj je więc pod opiekę odpowiedzialnej osobie dorosłej, jeśli zamierzasz spożywać alkohol.
Jak narkotyki podczas karmienia szkodzą dziecku?
Podczas gdy dość dobrze zostały poznane konsekwencje picia alkoholu i palenia papierosów w czasie karmienia piersią, wciąż niewiele jest jeszcze danych o skutkach przyjmowania narkotyków przez kobiety karmiące. Środki te w wielu krajach są nielegalne, stąd trudno zweryfikować następstwa ich stosowania. Można jednak stwierdzić na pewno, że wszystkie przenikają do pokarmu i utrzymują się w nim – w zależności od dawki i rodzaju narkotyku – nawet do kilku/kilkunastu dni.
Wiadomo na przykład, że opioidy mogą doprowadzić do śmiertelnego zatrucia. Kokaina powoduje u noworodka wymioty, osłabienie, drgawki czy nadpobudliwość. Amfetamina działa negatywnie na układ nerwowy dziecka, wywołując lęki, rozdrażnienie, płaczliwość. Po LSD pojawiają się halucynacje, nudności, ślinotok, poszerzone źrenice. Z kolei zawarte w marihuanie THC, według niektórych badań, opóźnia wzrost dziecka i rozwój ruchowy. Odpowiada też za nadmierną senność, zmniejszenie napięcia mięśniowego i słaby odruch ssania. Zmienia do tego funkcjonowanie układu nerwowego.
Podsumowanie
Jak widzisz, każda używka może negatywnie wpłynąć nie tylko na Ciebie, ale i Twoje dziecko. Jeśli zajmujesz się nim pod wpływem alkoholu czy narkotyków – masz osłabione zdolności do opieki, a co za tym idzie – narażasz swoje maleństwo na zagrożenie. Natomiast zawarte w pokarmie toksyczne substancje bezpośrednio oddziałują na rozwijający się organizm. Dlatego jeśli karmisz piersią, koniecznie zrezygnuj z papierosów i narkotyków, a najlepiej odmów sobie również alkoholu.