Opiekuna zazwyczaj niepokoi każdy problem zdrowotny dziecka. Przy czym są problemy, które łatwiej określić, zdiagnozować i połączyć z konkretną chorobą, jak i te, które wymykają się takim definicjom. Tego typu zjawiskiem jest właśnie gorączka. Przy czym jest to problem powszechny. Problem, który tym bardziej wprawia w skonsternowanie, kiedy gorączce nie towarzyszą inne objawy. Jak zachować się w takiej sytuacji? Poniższe porady pomogą poradzić sobie z taką właśnie, wciąż zaskakującą rodziców (a zarazem dość powszechną, z lekarskiej perspektywy) zdrowotną niedyspozycją.
Gorączka u dziecka bez innych objawów – jak stwierdzić jej występowanie?
Chociaż gorączka jest problemem, z którym opiekunowie zwracają się do pediatrów niezwykle często, nie zważając choćby na czas trwania gorączki, to gorączka u dziecka bez innych objawów powinna spełnić pewne kryteria, by być uznaną za powód do zdrowotnych zmartwień. Jest to problematyczne o tyle, że stany gorączkowe, chociaż częściej występują u dzieci, niż u dorosłych, mierzy się poprzez pryzmat doświadczeń i zdrowia dojrzałych osobników. Tak też podchodzi się do określania gorączki o nieznanej przyczynie.
Początkowo gorączką określano stan gorączkowy utrzymujący się powyżej 3 tygodni. Podczas jego trwania temperatura ciała nie spada poniżej 38,3°C. Jednak praca autorów na gruncie pediatrii, pozwoliła na sprecyzowanie tego zagadnienia.Wyróżniono gorączkę tego typu, trwającą ciągiem 7 dni, jak i krótszą. Przy czym, ważnym kryterium w sprecyzowaniu problemu jest określenie „rytmu” w jakim gorączkuje dziecko. Pamiętajmy ponadto, że na temperaturę ciała mogą mieć wpływ leki, które zażywa pociecha. Upewnijmy się więc, czy aby w tym nie leży przyczyna tego właśnie problemu.
Gorączka u dziecka bez innych objawów – bardziej precyzyjne określenie problemu
Idąc tym tropem, gorączkowanie u dziecka bez innych objawów, można precyzować dalej, bo wyróżnione zostały także:
1. Gorączka ciągła. Utrzymuje się ona cały czas przez kilka/kilkanaście dni lub więcej. Wahania temperatury pomiędzy kolejnymi dniami nie przekraczają 1 °C. Częste przypadki medyczne, podczas których występuje gorączka ciągła to malaria, płatowe zapalenie płuc, w dury, riketsjozy oraz zapalenie mózgu.
2. Gorączka dwuszczytowa. Podczas tego typu gorączki zaobserwowana, maksymalna temperatura ciała pojawia się 2 razy w ciągu doby. Gorączka dwuszczytowa charakterystyczna jest dla wczesnej malarii, wywołanej podwójnym zarażeniem, salmonellozy, gruźlicy prosówkowej, zapaleniu wsierdzia.
3. Gorączka septyczna (przerywana), z amplitudą powyżej 2°C, gwałtownymi spadkami ciepłoty ciała, często w ciągu dnia. Gorączka 40 stopni u dziecka bez innych objawów (często sięga takich temperatur). Gorączka septyczna spotykana jest przy malarii, zakażeniach ropnych i bakteryjnym zapaleniu wsierdzia (w obu z leukocytozą) oraz w brucellozie (z leukopenią), bywa, że nowotworach.
Każdy rodzic powinien zapamiętać ten podział. Taka informacja pozwala lekarzowi skonfrontować opis problemu zdrowotnego i wstępnie oszacować, w jakim kierunku należy robić badania. Każdemu z tych typów gorączki przypisany jest umownie zestaw chorób, które najczęściej towarzyszą takiemu właśnie rytmowi gorączkowania. Należy przy tym pamiętać, że istnieje także spore grono dzieci, które, pomimo epizodów gorączkowania, pozostają w dobrej kondycji zdrowotnej (niemniej problem należy zgłosić do lekarza pediatry). Tylko lekarz jest w stanie określić precyzyjnie, czy przyczyny gorączki bezobjawowej są błahe, czy też wskazują na poważną chorobę.
Gorączka u dziecka bez innych objawów – rozpoznanie w praktyce
Powyższa wiedza nie da nam jednak jeszcze gwarancji, że gorączkę w porę u dziecka zauważymy. Tym bardziej, że tego typu gorączce nie towarzyszą żadne inne uchybienia na zdrowiu. Właśnie, czy aby na pewno?
Tak, pod względem tego, że dziecko nie przejawia objawów chorobowych. Nie, w przypadku, gdy przyglądając się dziecku można wychwycić, że potrzebuje lekarskiej pomocy.
Na co w takim razie opiekun powinien zwracać uwagę?
Uwadze rodziców i opiekunów nie powinny umknąć takie sygnały, jak rozpalenie lub bladość. Powodem do niepokoju są także dreszcze i drżenie mięśni oraz przyspieszony oddech. Nadmierna potliwość pociechy oraz gęsia skórka, która nie jest naturalną odpowiedzią na panującą pogodę także wskazują, że dziecko może mierzyć się właśnie z problemem gorączki, być może bezobjawowej.
Oznaką tego problemu zdrowotnego jest zmęczenie dziecka, ospałość, apatia, niechęć do podejmowania jakichkolwiek czynności – ponownie, nieuzasadnione okolicznościami, takimi jak np. podejmowany wcześniej, znaczny wysiłek fizyczny. Im wyższa gorączka, tym zazwyczaj łatwiej te oznaki zauważyć. Pamiętajmy, że opiekunów może spotkać nawet gorączka 40 stopni u dziecka bez innych objawów, z którą także trzeba będzie umieć sobie poradzić, bo samo rozpoznanie nie powinno być problemem.
Gorączka u dziecka bez innych objawów – jak zareagować?
Po pierwsze, zanim opiekun wykona jakikolwiek ruch, w kierunku powiadomienia opieki lekarskiej, warto upewnić się, czy błąd nie leży po stronie opiekuna. Należy sprawdzić, czy temperatura dziecka jest mierzona prawidłowo. Powodem błędu może być tak termometr tradycyjny, jak i bezdotykowy. Błąd pierwszego urządzenia do pomiaru wynika najczęściej z dużej ruchliwości dziecka. Drugie urządzenie z kolei może pokazywać błędne dane, jeżeli nie zachowamy prawidłowej odległości pomiędzy termometrem a czołem (5 cm).
Kiedy ustalimy, że temperatura dziecka niezaprzeczalnie wzrosła ponad miarę, należy podjąć próbę zbicia temperatury. Leki przeciwgorączkowe należy podawać do 3 dni, obserwując jakie przynoszą skutki. Problem tak naprawdę pojawia się wówczas, jeżeli temperatura po tych 3 dniach nie minie, bądź minie i powróci.
Zaznaczmy przy tym, że tego typu kroki podejmujemy w przypadku starszych dzieci. Niemowlęta należy skonsultować z lekarzem niezwłocznie, kiedy tylko zaobserwujemy, że dziecko zaczęło gorączkować. W przypadku dzieci starszych warto ponadto, poza lekami przeciwgorączkowymi, uwzględnić naturalne metody zbijania temperatury. Są to kąpiele w letniej wodzie, chłodne okłady, dbanie o odpowiednie nawodnienie dziecka (wyłączając gorące napoje) oraz zadbaniem, by nie przegrzewało się, lub odwrotnie, nie było przegrzane. Szczególnie poleca się zadbać wówczas o pokój dziecka, tak, by był odpowiednio wywietrzony. Wszystko to minimalizuje szanse, że sztucznie będziemy eskalować problem.
Gorączka u dziecka bez innych objawów – co zrobić, gdy gorączkuje niemowlę?
Gorączka bezobjawowa powinna budzić szczególny niepokój, w przypadku, gdy gorączkuje niemowlak. W tym też wypadku pamiętajmy, że niemowlę szczególnie narażone jest na bezzasadne skoki temperatury, zdecydowanie bardziej, niż osoba dorosła. Raz, że termoregulowanie ciepłoty ciała nie jest jeszcze w pełni ukształtowane i wyćwiczone w niemowlęcym organizmie. Dwa, że niemowlęta są często przegrzewane przez nadopiekuńczych rodziców.
Problem ten potęguje fakt, że dziecko jest jeszcze zbyt małe, by samemu ingerować i dostosować grubość ubrania, kołdry itp. do własnych potrzeb. Powodem do niepokoju w przypadku niemowląt jest temperatura przekraczająca 38ºC. W przypadku gdy pomiar wyniesie 37,5–38ºC mamy do czynienia ze stanem podgorączkowym.
Miejmy także na uwadze, że gorączkujące niemowlęta narażone są na wystąpienie drgawek, które – jeśli nastąpią – także muszą być wspomniane u lekarza i ocenione, pod katem tego, czy są powodowane przez gorączkę, czy też poważniejszą chorobę.
Jakie mogą być przyczyny pojawienia się gorączki u dziecka?
Popularną przyczyną występowania gorączki u dziecka bez innych objawów, szczególnie u niemowląt, bywa infekcja dróg moczowych. Jest to poniekąd niefortunna przypadłość maleńkości. Kiedy dziecko potrafi z łatwością roznosić bakterie po ciele, przez nieuwagę przypadłość ta może pojawiać się częściej. Nie warto więc wpadać w panikę.
Gdy temperatura wzrasta, poleca się okryć dziecko. Jednak, gdy się normuje, zaleca się z kolei zmienić ubranko na lżejsze, przewiewne. Dziecku należy podawać dużą ilość płynów (sprawdzą się woda i soczki). Należy to robić częściej, a w mniejszych ilościach – także w przypadku kobiet karmiących.
Pamiętać trzeba także, by nie wmuszać w dziecko pożywienia. Kwestia utraty apetytu jest czymś naturalnym. Takie zabiegi szczególnie polecane są, kiedy dziecko dopada gorączka septyczna (gorączka 40 stopni u dziecka bez innych objawów), bo wysokość takiej właśnie gorączki bywa zatrważająca. Wszystko to, co wykona rodzic, z listy wypisanych tu aktywności, na pewno pomorze. W przypadku niemowląt zawsze jednak niezbędny jest niezwłoczny kontakt z lekarzem.
Ostatecznie pamiętajmy, że gorączka dziecka ma też swoje pozytywne strony. Oznacza, że organizm dziecka walczy, tak więc pokazuje, że tkwi w nim siła, by pokonać chorobę, jakakolwiek by nie była.