Estradiol to hormon płciowy, który występuje zarówno u płci żeńskiej, jak i męskiej. Pełni niezwykle ważne funkcje w organizmie człowieka. Bierze w udział w rozwoju cech płciowych, a razem z progesteronem jest odpowiedzialny za regulację cyklu miesięcznego u kobiet.
Nieprawidłowy poziom estradiolu może wpływać na niepłodność u mężczyzn i kobiet. Bardzo ważne są również inne jego funkcje. Jakie? Jakie dokładnie zadania na estradiol? Jak interpretować badania krwi, które określają jego poziom? I jak zadbać o ten odpowiedni poziom? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań znajdują się w poniższym artykule. Serdecznie zapraszamy do zapoznania się z nim.
Estradiol
Estradiol to jeden z głównych hormonów steroidowych. Można znaleźć go zarówno w organizmie kobiety, jak i mężczyzny, jednak to głównie u kobiet pełni ważne funkcje i zdecydowanie jest go tam więcej. To najważniejszy estrogen, który produkuje ludzki organizm. U kobiet wytwarzany jest z jajników, u mężczyzn – jądra. W ogromnym stopniu odpowiada za rozwój żeńskich narządów rozrodczych, wpływa na emocje, libido i psychikę.
W wieku rozrodczym poziom estradiolu u kobiet zależny jest od fazy cyklu miesiączkowego. Najwięcej jest go między 12. a 14. dniem cyklu, co wypada na okres okołoowulacyjny. Badanie poziomu tego estrogenu jest pomocne przy sprawdzaniu, czy kobieta ma owulację. Niski poziom estradiolu u kobiet występuje w czasie menopauzy oraz u kobiet z uszkodzonym jajnikiem. Wówczas można stosować estradiol w formie syntetycznej, jako hormonalna terapia zastępcza.
Estradiol u kobiet – funkcje
U kobiet główna funkcja estradiolu polega na wspomaganiu rozwoju cech płciowych. Reguluje też cykl miesiączkowy i przygotowuje błonę macicy do zagnieżdżenia się w niej zarodka. Estradiol utrzymuje też ciążę i ma wpływ na jej przebieg. Podczas ciąży jego poziom narasta regularnie, a jego najwyższe stężenie osiągane jest mniej więcej w czterdziestym tygodniu.
Inną ważną funkcją hormonu jest również pozytywny wpływ na ściany naczyń krwionośnych oraz krzepliwość krwi. Samopoczucie kobiet również w dużej mierze uzależnione jest od estradiolu.
Poza tym wszystkim hormon ten wpływa na regulację temperatury ciała, twardnienie chrząstek kości długich , poziom libido, stan psychiczny i emocje.
Estradiol u mężczyzn – funkcje
Hormon ten u mężczyzn występuje w znacznie mniejszej ilości, ale również pełni tam bardzo ważne funkcje. Powstaje w jądrach, a jeszcze mniejsze jego ilości – w mózgu i tkance tłuszczowej. Jego główne funkcje w organizmie mężczyzny związane są z płodnością. Estradiol u mężczyzn reguluje ruchliwość plemników.
Pozytywnie wpływa na metabolizm a także wykazuje działanie protekcyjne na układ krążenia. Estradiol u mężczyzn wzmacnia serce oraz reguluje ciśnienie krwi. Obserwuje się także bardzo korzystny wpływ na gospodarkę lipidową i wapniową.
Estradiol u mężczyzn może wzrosnąć wraz z zaburzeniami płodności oraz przy niektórych rodzajach nowotworów. Wysoki poziom tego hormonu obserwuje się również w sytuacjach nadmiernego spożywania marihuany, oraz uzależnienia od narkotyków i alkoholu.
Odpowiedni poziom estradiolu może zapobiec osteoporozie oraz chorobom układu sercowo-naczyniowego. Łagodzi też powikłania andropauzy. Niedobór zaś powoduje obniżenie tonu głosu. A to może być jasnym sygnałem do badań laboratoryjnych w kierunku niskiego poziomu tego hormonu.
Estradiol – normy
Odpowiednie stężenie estradiolu różni się w zależności o kilku czynników. Na jego poziom mają wpływ:
- płeć,
- wiek,
- stan zdrowia,
- przebyte albo aktualne choroby.
Materiałem do badań w kierunku niedoboru estradiolu jest surowica. Stężenie tego hormonu należy badać na czczo. Wówczas będziemy pewni, że wynik nie jest w żaden sposób przekłamany. W przypadku kobiet, przed badaniem, istotne jest także określenie, czy jest ona w ciąży, czy nie. Należy również wskazać w jakiej aktualnie fazie cyklu się ona znajduje i czy przyjmuje jakiekolwiek hormony.
Hormon estradiolu oznaczany jest za pomocą różnych metod, a to ma wpływ na różnice w podawanych zakresach referencyjnych. Te zakresy mogą być podane w:
- pg/ml,
- pmol/l,
- ng/l.
Estradiol – wyniki
Każde laboratorium umieszcza na wyniku badania obowiązujący tam zakres referencyjny oraz metodę. I tak, u zdrowej kobiety poziom estradiolu powinien kształtować się następująco:
- w fazie folikularnej: 84 – 970 pg/ml,
- w fazie owulacji: 13 – 330 pg/ml
- w fazie lutealnej: 73-200 pg/ml.
Istotne jest zapamiętanie, że podczas ciąży poziom estradiolu rośnie. W tym więc okresie odpowiednie zakresy tego hormonu wyglądają nieco inaczej:
- I trymestr: 188 – 2497 pg/ml,
- II trymestr: 1278 – 7192 pg/ml
- III trymestr: 6137 – 13460 pg/ml.
Estradiol spada oczywiście po okresie menopauzy i wynosi wtedy między 20 a 30 pg/ml. Estradiol u mężczyzn przyjmuje zupełnie inny zakres referencyjny. Wynosi on między 11,2 a 50,4 pg/ml.
Estradiol wyniki – jak interpretować?
Nieprawidłowe wyniki badań odnośnie poziomu estradiolu mogą być wskaźnikiem do wystąpienia poważnych chorób. Zbyt wysoki poziom często wskazuje na problemy związane z wątrobą, nadnerczami, a nawet nowotworem jajników. Czasem też wysokie stężenie równe jest niedoczynności tarczycy.
W przypadku mężczyzn wysoki poziom tego hormonu związany jest bardzo często z ginekomastią. To łagodny rozrost tkanki gruczołowej sutka, który nie jest bardzo poważnym zaburzeniem, jednak czasem wymagającym leczenia. Szczególnie w przypadku, gdy mężczyzna czuje się z tego powodu źle psychicznie. Ginekomastia bowiem objawia się niewielkim guzkiem, który przypominać może kobiecą pierś. Estradiol u mężczyzn nie pełni aż tylu ważnych funkcji, jak w przypadku kobiet, jednak oczywiście jego nadmiar lub niedobór jest równie istotny.
Zawyżony poziom estradiolu wpływa też nierzadko na występowanie cukrzycy i nadciśnienia tętniczego. Może wpływać również na szybsze i wcześniejsze dojrzewanie płciowe w przypadku dziewczynek.
Niski poziom estradiolu zaś, może sygnalizować schorzenie związane z niedoczynnością endokrynną jajników. To też klasyczny i niemal książkowy objaw choroby Turnera. To choroba należąca do grupy chorób genetycznych, na którą mogą zapaść wyłącznie kobiety. Polega ona na braku chromosomu X. Niski poziom estradiolu może też sygnalizować nam hipogonadyzm. To inaczej zespół policystycznych jajników czy niedoczynność przysadki.
W niektórych sytuacjach, niski poziom estradiolu może występować epizodycznie. Dzieje się to zazwyczaj po wzmożonym wysiłku fizycznym oraz podczas zaburzeń odżywiania. Zalicza się do tego anoreksja czy bulimia.
Niezależnie jednak od podejrzewanej przyczyny wyników poza ramami referencyjnymi warto zgłosić się do specjalisty. Wykona on wszystkie niezbędne badania i postawi odpowiednią diagnozę. Niski poziom estradiolu jest tak samo niebezpieczny, jak jego wysokie stężenie.
Estradiol – kiedy badać hormony płciowe?
Na odpowiedni poziom hormonów ma wpływ wiele czynników. Do tych głównych z pewnością zaliczają się styl życia, a także sposób odżywiania. Mają one wpływ przede wszystkim na płodność. Bezpłodność, w dużej mierze spowodowana właśnie nieprawidłowym poziomem estradiolu, to bardzo poważny problem, który spotyka wiele par. Nie tylko w Polsce, ale i na świecie. Zgodnie ze statystykami Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego problem bezpłodności, dotyka około miliona par w Polsce. Światowa Organizacja Zdrowia zakwalifikowała bezpłodność jako chorobę cywilizacyjną.
Bezpośrednimi wskazaniami, do zbadania poziomu estradiolu, mogą być:
- obfite miesiączki albo inne zaburzenia miesiączkowania,
- obrzęki na ciele,
- nudności i wymioty,
- nagły przyrost masy ciała,
- zatrzymanie wody w organizmie,
- uporczywe i nawracające migreny,
- złe samopoczucie i częste zmiany nastrojów,
- osteoporoza,
- nadmierna i uporczywa suchość skóry.
Oczywiście o tym czy i kiedy należy wykonać badanie poziomu estradiolu decyduje lekarz, jednak w przypadkach kiedy sami podejrzewamy u siebie zaburzenia w tej dziedzinie, możemy zgłosić się do lekarza i poprosić o odpowiednie skierowania. Jeśli lekarz uzna, że w istocie są one niezbędne do do diagnostyki. Głównymi powodami do zbadania poziomu estradiolu powinny być objawy opisane powyżej. Warto pamiętać, że niski poziom estradiolu jest tak samo niebezpieczny, jak jego wysokie stężenie.