Ciężko jest wyobrazić sobie życie bez tlenu. Bez tego pierwiastka nasz organizm nie byłby w stanie funkcjonować. Już kilkuminutowy brak tlenu prowadzi do śmierci mózgu. Oddychanie jest więc podstawowym procesem życiowym. Dzięki niemu zostaje uwolniona energia, co sprawia, że możemy poruszać się, jeść, uprawiać sport i wykonywać wiele innych czynności. Jednak zdarzają się sytuacje, w których oddech zostaje zaburzony. Zaburzenie oddychania jest bardzo niebezpieczne, a w niektórych przypadkach może stanowić poważne zagrożenie dla życia. Pod żadnym pozorem nie należy bagatelizować wskazujących na to symptomów. W leczeniu niewydolności oddechowej zbawienna okazuje się terapia tlenem. Czym dokładnie jest tlenoterapia? Na czym polega? Na te i wiele innych pytań odpowiemy w poniższym poradniku.
Czym jest tlenoterapia?
Tlenoterapia, jak sama nazwa wskazuje, to metoda leczenia polegająca na dostarczaniu tlenu osobie chorej. Aby kuracja przyniosła oczekiwane rezultaty, należy zadbać o odpowiedni poziom stężenia tego pierwiastka. Dzięki temu prawidłowa ilość powietrza może dotrzeć do pęcherzyków płucnych, jak i krwi. Należy podkreślić, że nawet kilkuminutowy brak tlenu może przyczynić się do nieodwracalnych zmian w korze mózgowej, a w niektórych przypadkach prowadzi nawet obumarcia mózgu.
Tlenoterapia stosowana jest u osób, które cierpią na zaburzenia oddychania. Dotyczy to między innymi przewlekłej niewydolności oddechowej czy przewlekłych chorób płuc. Ze schorzeniem mamy do czynienia, gdy ciśnienie parcjalne tlenu we krwi pacjenta utrzymuje się na poziomie 60 mm Hg, zaś ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla przekracza 45 mm Hg. Wyróżnia się dwa rodzaje tlenoterapii – czynną i bierną. Może ona być prowadzona w szpitalu, komorze hiperbarycznej lub w domu. O obraniu odpowiedniej procedury medycznej decyduje lekarz.
Rodzaje tlenoterapii
Tak, jak zostało wspomniane wcześniej, wyróżniamy dwa rodzaje tlenoterapii – bierną i czynną. Tlenoterapia bierna polega na podaniu tlenu pacjentowi, który oddycha, jednak ze względów medycznych potrzebuje pomocy (astma, duszności, zawał serca). Pierwiastek dostarczany jest za pomocą maski, namiotu lub cewnika nosowego. Należy zaznaczyć, że stężenie tlenu powinno być większe niż w atmosferze – dzięki temu chory będzie mógł swobodnie oddychać. Bez wątpienia przekłada się to na poprawę ogólnego stanu zdrowia.
Natomiast tlenoterapia czynna stosowana jest u osób, które nie są w stanie oddychać samodzielnie lub ich oddech jest bardzo płytki. Tlen podawany jest przez ratownika medycznego, za pomocą medycznego przyrządu, jakim jest worek samorozprężalny. Połączony jest on z maską na usta i nos oraz rurką intubacyjną, co usprawnia podawanie. Sprzęt ten umożliwia prawidłowe nasycenie krwi pacjenta tlenem. Dzięki temu nasz organizm zostaje odpowiednio dotleniony, co sprzyja zachowaniu zdrowia.
Co jeśli pacjent jest nieprzytomny?
Należy wiedzieć, że u osób nieprzytomnych dochodzi do zapadania się ścian gardła i języka, dlatego w pierwszej kolejności należy odpowiednio udrożnić górne drogi oddechowe. Niewątpliwie jest to kluczowy element resuscytacji. Proces ten odbywa się przy użyciu specjalistycznych przyrządów medycznych, do których zaliczamy rurkę nosowo-gardłową, ustno-gardłową, a także maskę i rurkę krtaniową.
Rurka nosowo-gardłowa odpowiada za swobodny przepływ powietrza w górnych drogach oddechowych, zaś rurka ustno-gardłowa zapobiega opadaniu języka, a tym samym zablokowaniu cieśni gardła.
Z kolei maska krtaniowa służy do udrażniania górnych dróg oddechowych i wentylacji. Rurka spełnia podobne zadanie, z tym że nieco inaczej się ją uszczelnia. W czynnościach ratowniczych bardzo przydaje się urządzenie, jakim jest ssak mechaniczny. W przypadku, gdy w jamie ustnej osoby nieprzytomnej znajduje się jakiś płyn, możemy łatwo usunąć go za pomocą wspomnianego ssaka. Dzięki temu wyeliminujemy ryzyko zadławienia.
Tlenoterapia w domu
Dla kogo?
Tlenoterapia w domu jest możliwa. Wskazaniem do tego typu kuracji jest najczęściej POChP, czyli przewlekła obturacyjna choroba płuc. Na to schorzenie cierpi blisko 2 miliony Polaków. Choroba ta jest bardzo podstępna – przez wiele lat nie daje żadnych objawów. Wraz z biegiem czasu pacjent może skarżyć się na trudności z oddychaniem, duszności, ból w klatce piersiowej czy świszczący oddech. Żadnego z tych objawów pod żadnym pozorem nie należy lekceważyć, ponieważ nieleczone mogą stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia. W większości przypadków przewlekła obturacyjna choroba płuc jest następstwem wieloletniego palenia papierosów. Może również występować u osób mających bezpośredni kontakt z zanieczyszczeniami, np. praca w przemyśle budowlanym, chemicznym itp.
Tlenoterapia w domu jest wskazana dla pacjentów borykających się z przewlekłą niewydolnością oddechową. Dotyczy to chorób, takich jak rozedma płuc, astma oskrzelowa, mukowiscydoza, rozstrzenie oskrzeli, choroby śródmiąższowe płuc (włóknienie). Terapia tlenem jest także zalecana, gdy w obrębie płuc doszło do zmian marskich, pozapalnych bądź pogruźliczych. Dodatkowo tlenoterapia domowa jest bardzo często stosowana przez osoby w zaawansowanym stadium raka, gdzie występują poważne problemy z oddychaniem. Z pewnością istnieje jeszcze wiele wskazań do rozpoczęcia tlenoterapii w domu. Należy pamiętać, że w każdym przypadku aspekt ten należy konsultować ze specjalistą.
Koncentrator tlenu – jaki wybrać?
Do leczenia tlenem w warunkach domowych niezbędny jest odpowiedni sprzęt. Jest nim koncentrator powietrza. W zależności od potrzeb możemy zdecydować się na koncentrator stacjonarny lub przenośny. Ten pierwszy przeznaczony jest w głównej mierze do użytku domowego, dlatego jest też dużo cięższy i mniej poręczny. Aby zapewnić sobie wygodę użytkowania, warto wybrać model na kółkach. Warto zaznaczyć, że koncentrator stacjonarny cechuje się bardzo dobrymi parametrami technicznymi. Co więcej, wyróżnia go solidne wykonanie i wysoka jakość. Uważa się, że tego rodzaju koncentratory tlenu prowadzą niesamowicie skuteczną terapię.
Jak możemy się domyślić, koncentrator przenośny jest dużo mniejszy i lżejszy od stacjonarnego. Jego waga wynosi około 4-5 kg. Dzięki temu z łatwością możemy zabrać go na zewnątrz. Umożliwia to normalne funkcjonowanie mimo choroby. Z takim sprzętem bez przeszkód możemy wykonywać rozmaite aktywności fizyczne. Najczęściej jest on zasilany na baterie, co w żadnym stopniu nie ogranicza chorego do spędzania czasu w jednym pomieszczeniu. Sporym udogodnieniem jest fakt, że większość modeli posiada ładowarki samochodowe, tak więc można korzystać z koncentratora także w podróży. Koncentrator zwykle występuje w zestawie z torbą lub specjalnym wózkiem, co ułatwia jego transport w przestrzeni publicznej.
Zalety domowej tlenoterapii
Tlenoterapia domowa bez wątpienia niesie za sobą szereg korzyści. Dlaczego warto zdecydować się na leczenie tlenem? Przede wszystkim kuracja ta poprawia parametry oddechowe, co jest bardzo ważne w przypadku niewydolności. Co więcej, reguluje zaburzenia oddychania, dzięki czemu możemy cieszyć się dobrym zdrowiem przez długi czas. Poprawia się komfort i jakość naszego życia. Warto podkreślić, że tlenoterapia korzystnie wpływa na sen. Dodatkowo ogranicza ryzyko zachorowania na infekcje górnych dróg oddechowych.
Dostarczanie odpowiedniej dawki tlenu ma zbawienny wpływ na funkcjonowanie naszych narządów – począwszy od mózgu, poprzez serce i inne. Badania dowiodły, że tlenoterapia zapobiega powstawaniu chorób zakrzepowo-zatorowych, a także wspomaga układ krążeniowy. Tlenoterapia usprawnia także układ nerwowy. Minimalizuje ryzyko stresu oraz poprawia sprawność psychiczną, jak i fizyczną. Nie bez znaczenia jest także fakt, że zmniejsza się ilość koniecznych hospitalizacji – zwłaszcza u osób chorych na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc.
Podsumowanie
Każdy organizm bez tlenu przetrwa maksymalnie 5 minut. Oddychanie jest więc nieodłącznym elementem naszego życia – dostarcza nam energii, dzięki której organizm może normalnie funkcjonować. Niestety w niektórych przypadkach nie dostrzegamy tego, że nasz oddech jest nieprawidłowy. Najczęściej jest to związane z przewlekłymi chorobami.
Jedynym słusznym rozwiązaniem w takiej sytuacji jest domowe leczenie tlenem. Tlenoterapia znacznie poprawia jakość życia. Do rozpoczęcia terapii niezbędny jest koncentrator tlenu, czyli urządzenie przeznaczone do leczenia pacjentów cierpiących na niewydolność oddechową i innymi chorobami układu oddechowego. Dzięki temu możemy cieszyć się zdrowiem i dobrym samopoczuciem.